دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِی قَرشِیسِیدَه بُویِین تاولَیدِیگن مُؤمِنلَرگه نِسبَتاً اِسلام وَ مُسُلمانلَرنی مُناسَبَتِی
پَیغَمبَرِیمِیزنِی یارانلَرِیدَن اوُچ کِیشِی تَبُوک غَزاتِیدَه قَتنَشمَسدَن آرقَدَه قالِیب کِیتِیشگن اِیدِی. مَنَه بُو اوُچ کِیشِینِی هَر بِیرِینِی، مِینگلَب مُؤمِنلَردَن تَشکِیل تاپگن لَشکَرنِی آرَسِیدَه اوُزِینِی اوُرنِی بار اِیدِی؛ اَمّا اوُلَرنِینگ وَ باشقه مُؤمِنلَرنِینگ قِیلگن مُعامَلَه سِی، رَفتارِی اَنَه اوُشَه کوُندَن باشلَب کِییِینگِی دَورلَردَه هَم اِسلامِی حَرَکَتنِی یُولِیگه اوُزِینِی تأثِیرِینِی کوُرسَتهَ آلدِی. اَلبَتّه اوُلَرنِی قِیلگن رَفتارِی، دائِم سُوزلَرِی وَ رَفتارلَرِینِی کوُرمَگنلِیکگه آلِینَدِیگن مُنافِقلر( سکولرزاده لر) نِی رَفتارِینِی عُمُوماً عَکِسینِی کوُرسَتگن.
مَنَه بُو اوُچ کِیشِی تَبُوک غَزاتِیدَه عُذرسِیز قَتنَشمَسدَن آرقَدَه قالِیب کِیتِیشگن اِیدِی. اَمّا اوُلَر الله وَ رَسُولِینِی قَرشِیسِیدَه اوُزلَرِینِی صادِقانَه رَفتارلَرِینِی بَیان قِیلِیشَدِی وَ پَیغَمبَر هَم اوُلَرگه بِیرگن جَوابلَرِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیلَر: ” سِینِی سُوزِینگ تُوغرِی، اَمّا حاضِر الله تَعالی بُو مَسَلَه بُویِیچَه حُکم چِیقَرگوُنِیچَه کِیتَوِیر.”
بُو اوُچ کِیشِیگه نِسبَتاً رَبّانِی مُعامَله بَرچَه مُسُلمانلَرنِی عَلاقه سِینِی اوُزِیلِیشِی بِیلن باشلَندِی و الله نِی رُسُولِی مُسُلمانلرنی اوُلَر بِیلن گپلَشِیشدَن مَنع قِیلَدِیلَر. مَنَه بُو عَلاقَه نِی اوُزِیلِیشِی اوُچ کِیشِیگه قَنچَه لِیک آغِیر بُولسَه، باشقه مُسُلمانلرگه هَم شوُنچَلِیک قِییِین بُولگن؛ لِیکن اوُلَرنِی بَرچَه سِی الله نِی رَسُولِینِی بُویرُوغِیگه لَبَّی دِیگن حالده، مسلمانلرنی بِیرلیگینی اِینگ چِیرایلی اُصُولده نَمایان قِیله آلِیشدِی، حَتّی بُو اوُچ کِیشِی سَلام بِیریشَردِی امّا یارانلر جواب بِیرِیشمَسدِی! هَمّه نَرسه دَن کوُرَه مُهِمراق وَ آغِیر بُولگن نَرسَه اوُلرنینگ عَیاللرینینگ عَلاقه سِینِی هَم اوُزِیلِیشی بُولگن، بُوتُون تَرِیخ صَحِیفَه لَرِیده بُونگه اوُحشَش واقِعَه نَقل قِیلِینگن اِیمَس. اوُلَرنینگ بیرینی اَیتیشیچه: “عَلاقه لرنی اوُزِیلیشیگه قِیرق کُون بُولگن اِیدِی. بِیردَنِیگه الله نی رسولی تامانیدن عَیالم بیلن عَلاقمنِی اوُزِیش حَقِیده فَرمانِی یِیتیب کیلدی. شونده مین: اونی طَلاغِینی بِیرَیمِی یا نِیمه؟ – دِیگن اِیدِیم. یُوق، فَقَط اوُنگه یَقِینلَشمَه،- دِیییِشدِی.
مَنه بُو مَوضُوعنِی اَهَمِیّتی وَ اوُنِی مُسُلمانلَرنِی صَفِیگه نِسبَتاً خَطَرِی شُو دَرَجَه گه یِیتگن اِیدِیکی، شامدَگی اِسلام دُشمَنلری مَنه بُو مَوضُوعدَن خَبر تاپِیشَدِی وَ مَنه بُو اوُچ کِیشینی بیری بُولگن اِسلام شاعِرِی کَعَب اِبن مالک بیلن باغلَنِیشِیب، اوُنگه اوُزلَرِینِی صَفِیگه قُوشِیلِیشنِی تَکلِیف هَم قِیلِیشَدِی. کَعبنِی اَیتِیشِیچَه:” بِیر کوُنِی شامدَن مدینه گه آذِیق – آوقَت ساتِیش اوُچُون کِیلگن نَبطِیلَرنِی بِیرِی کِیلِیب، آدَملَردَن مِینِی توُرگن مَنزِیلِیمنِی سُورَب سُورِیشتِیرِیب کِیلَدِی وَ آدَملر اوُنگه مِینِی تَنِیشتِیرِیشَدِی وَ اوُ مِینِی آلدِیمگه اِیپَک مَتاعگه یازیلگن غَصّان اَمِیرینی نامه سینی آلیب کیلدی. نامه ده قوُیِیدَگیچه یازیلگن اِیدی: بِیزگه یِیتیب کِیلگن خبرلرگه قَرَگندَه دُوستِینگ سِینگه جَفا قِیلِیبدی و خداوند سینی ذِیلّت، خارلیکده، تار اوُیینگده یَشَشِینگنِی قَبُول قِیلمَیدِی. بِیزلَرنِی صَفِیمِیزگه قوُشِیل، بِیز سِینگه هَمدَرد بُوله آلَمِیز.” مَنَه بُو نامه نِی اوُقِیگن پَیتِیمدَه اوُزِیمگه اَیتدِیمکِی: بُو هَم بِیر مُصِیبَت. مِینی عاقِبَتِیم شُو دَرَجه گه توُشِیب قالگنکِی، بِیر مُشرِک مِینگه طَعمَه قِیلیب توُرِیبدِی. سُونگره نامَه نِی تَندِیرگه تَشلَب یاندِیریب یُوباردِیم.”
کعب ابن مالک اوزینی صَداقَتی، اِیمانی سَبَبلی مَنَه بُو نامه حَقیده گی اوُزِینی مُناسَبَتِینی بَیان قِیلِیب بِیرَدِی و نامه نی تَندِیرگه تَشلَب یُوبارَدِی، بُونگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه عبدالله ابن ابی مُسُلمانلرنی فِتنه گه تَشلَش اوُچُون قَنچَه دَن قَنچَه رِیجَه لر توُزِیب عَمَلگه آشِیرِیشگه حَرَکَت قِیلگن.
اِسلامِی حَرَکتلر هَم اوُزِیدَگِی مُسُلمانلرنی صَفِینی سَلامَتلِیگیگه اِیشانچی کامِل و خاطِرجَمع بُولِیشِی اوُچُون اوُزِینِی قابِلِیاتلَرِینی سِینَب کوُرِیشِی وَ مَنَه بُو قایِدَه نِی اَلاهِیده گوُرُوهلَرنی آرَسِیده اِیجرا قِیلِیشِی لازم. اَگر مَنه بُو قایده چِیگرَلَنگن گوُرُوهلَرنِی اوُرتَسِیدَه مَغلوُبِیَتگه اوُچرَیدِیگن بُولسَه، کِینگراق مِیقیاسدَه یَنَدَه کَتّراق مَغلوُبِیَتلَرگه سَبَب بوُلَدِی؛ شُونِینگ اوُچُون هَم مُستَحکم بِیناگه وَ مَحکَم، اِنتِظاملِی تَشکِیلاتگه اِیرِیشِیش اوُچُون اوُزِیگه یَرَشَه آغِیر،قِییِن، بَلَند- پَستلِیکلَرگه اِیگه یُولنِی باسِیب اوُتِیشِی کِیرَک بوُلَدِی.
آخیریده بُو نُقتَه گه هَم اِشاره قِیلِینِیشِی جُوده هَم ضَرُور بُولَدِی، اِسلامی جَمِیعَت اوُزِینِی اوُیغاقلِیگِی، مُستَحکَملِیگِی، بیر- بیرینی دَردِینِی حِس قِیلِیشِی سَبَبلی، اوُزلرینی منه بُو اوچ بِرادرلرینی مُشکلاتی، رَنجِینی یَحشی توُشونیب تورشَردی. اولرنی توبه سی حَقیده گی خبر آسماندن یِیرگه یِیتیب کِیلگن پَیتده، اِیرته تانگده بیر کِیشِی بَلَندلیکگه تاغگه چِیقیب، بار آوازی بیلن فَریاد اوُرَدِی:” اِی کعب مُبارک بُولسین، تَوبَنگ قَبُول بُولدِی!” مُؤمِنلَرنِی آنه لَرِیدَن بِیری بُو خبرنی کِیچَه سِی یِیتکَزماقچی بُولگن پَیتده الله نی رسولی مرحمت قیلدیلرکی:” اَگر بُوندَی قِیلَدیگن بُولسَنگلر آدَملَر حُرسَند بُولگنلَرِیدَن کِیچه سِی سِیزلَرنِی اوُحلَشگه قوُییِشمَیدِی.”
عَمَلده مُؤمِنلرنی صَفِی حُودّی بیر جَسَددِیک اوُزِینی مُناسَبَتِینی اِظهار قِیله آلَدی، بُو جَسَدنی اَعضالریدَن بیری آغرِیگن پَیتیده باشقه اَعضالر هَم دَردنِی بیرگلیکده تارتیشدی. مَنه بُو واقِعَه نِی گوُزَل تَصوِیرلَرِیدَن بیری، هَمدردلِیک و کامِل دُوستلِیک هَمده بیر- بیرینی دَردِینی بیرگه تارتیشلیک و بیر- بیریگه اومیِد بِیرِیش بُولگن اِیدِی.