ئه‌ی بێ وره‌ى غیره‌ت ژنانى .. تۆ له‌كوێی و رێگاكه له‌كوێ !؟..
ئا: ابوعبدالله موکریانی
ئه‌ی بێ وره‌ى غیره‌ت ژنانى .. تۆ له‌كوێی و رێگاكه له‌كوێ !؟. رێگایه‌ك ئاده‌م تیایدا ماندوو بوو .. نوح له‌پێناویدا هاوارو گریانی كرد .. ئیبراهیم له‌پێناویدا فڕێ درایه ئاگرو .. ئیسماعیل له‌ڕێیدا درێژكرا بۆ سه‌ربڕین .. یوسف به نرخێكى هه‌رزان فرۆشرا و چه‌ندین ساڵ له‌پێناویدا خزێنرایه زیندان .. زه‌كه‌ریای له‌پێناویدا به‌مشار داهێنرا و .. یه‌حیای سه‌روه‌ر له‌ڕێیدا سه‌ربڕا … ئه‌یوب نه‌خۆشى و ئازارى بۆ چه‌شت … داود فرمێسكى له‌پێناو رشت و .. عیسى له‌گه‌ڵ درنده‌كان گوزه‌ری كرد … موحه‌ممه‌د ژیانى نه‌دارى و هه‌موو چه‌شنه‌كانى ئازار و نه‌هامه‌تى له‌پێناودا چه‌شت .. كه‌چی تۆش خه‌ریكی گاڵته‌بازیت و واخه‌ریكه راده‌بوێرى ؟!ّ!.. ) . (ئیبن ولقه‌ییم)
هه‌ركات كافران وڵاتێك له‌وڵاتى موسوڵمانانیان داگیركرد، ئه‌وكات واجبده‌بێت له‌سه‌ر دانیشتوانى ئه‌و وڵاته روبه‌ڕوى ببنه‌وهو به‌رگرى له‌خۆیان بكه‌ن. [ئیبن وقودامه‌ى مه‌قدیسى]
خواى گه‌وره فرمانیكردووه به كوشتارى كافران تا ئه‌وكاته‌ى فیتنه بنه‌بڕده‌بێت (وه فیتنه‌ش یانى: شیرك) هه‌تا ئاینى خوا به‌سه‌ر هه‌موو ئاینه‌كاندا سه‌روه‌رو باڵاده‌بێ. [ئیبن وكه‌سیر]
پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه و سلم فه‌رمویه‌تى: (ئه‌گه‌ركڕین و فرۆشتنتان به‌عینه كرد (رێگه‌یه‌كه بۆ خواردنى رێبا )، وه ده‌ستان به‌كلى مانگاوه‌گرت، وه به‌كشتوكاڵكردن رازى بوون و وازتان له‌جیهاد هێنا، خواى گه‌وره زه‌لیلى و زه‌بونى به‌سه‌رتاندا ده‌سه‌پێنێت و، به‌سه‌رتانیه‌وه لانابات تا ئه‌وكاته‌ى ده‌گه‌ڕێنه‌وه بۆ ئاینه‌كه‌تان) (ئیمام ئه‌بوداود رحمه الله)
پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه و سلم فه‌رمویه‌تى: (فرمانمپێكراوه كه‌له‌گه‌ڵ خه‌ڵكى بجه‌نگم تائه‌وكاته‌ى شایه‌تى ده‌ده‌ن كه‌هیچ په‌رستراوێك به‌هه‌ق نییه ته‌نها زاتى الله نه‌بێ ، وه موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و سلم پێغه‌مبه‌رى خوایه ، وه نوێژ به‌جێ دێنن و زه‌كاتى ماڵیان ده‌ده‌ن ، ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌یانكرد خوێن ماڵیان پارێزراوده‌بێت ته‌نها به‌هه‌قێك نه‌بێت كه‌ئیسلام له‌سه‌رى دانابن، وه حیسابیان لاى خوایه. [أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِڵ النَّاسَ حَتَّى ێشْهَدُوا أَنْ ڵا إِڵهَ إِلاَّ اللَّهُ ۆأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ ۆيُقِیمُوا الصَّڵاةَ ۆيُؤْتُوا الزَّكَاةَ فَإِذَا فَعَلُوا عَصَمُوا مِنِّى دِمَاءَهُمْ ۆأَمْۆاڵهُمْ إِلاَّ بِحَقِّهَا ۆحِسَابُهُمْ عَڵى اللَّهِ].) (ئیمام موسلیم له‌عبدالله ی كوڕى عومه‌ره‌وه)
ئه‌م قورئانه نهێنیه‌كانی ته‌نها بۆ ئه‌و كه‌سانه ئاشكراده‌بێت كه‌جه‌نگی پێده‌كه‌ن ، ئه‌وانه‌ی له‌و كه‌ش و هه‌وایه‌دا ده‌ژین كه‌قورئان تێداهاته‌خواره‌وه، بۆیه زانایانی پێشین و بیرتیژانى ئه‌م سه‌رده‌مه له‌م خاڵه به‌ئاگابوون ] (سه‌ید قوتب).
( ئه‌ى خه‌ڵكى مه‌دینه ئایا بۆچى پشك و به‌شى خۆتان له‌جیهادى ڕێى خوا وه‌رناگرن ؟ ئایا سه‌یرى برایانتان ناكه‌ن له‌ئه‌هلى شام ؟ وه برایانتان له‌ئه‌هلى میصر ، وه برایانتان له‌ئه‌هلى عێراق؟ سوێند به‌زاتى الله هه‌ریه‌كێك له‌ئێوه ئه‌و رۆژه‌كرداره‌ى ده‌یكات له‌كاتى جیهاددا، خێرترو باشتره له‌كردارى هه‌زار رۆژه‌كردارى كه‌له‌ماڵى خۆیدا ده‌یكات گه‌ر هه‌موو رۆژه‌كانیشى به‌ڕۆژوبێت و، بێوچانیش خه‌ریكى نوێژكردن بێت . (ئیبن وعه‌ساكیر له‌پێشه‌وا عوسمانى كوڕى عه‌فان رضی الله عنه)
(ئه‌ی خه‌ڵكینه وا ئاشی شه‌ڕ سوڕا و بانگه‌وازكارى جیهاد وا بانگیدا و .. ده‌رگاكانی ئاسمان خرانه‌سه‌رپشت .. ئه‌گه‌ر ئێوه‌ش سوارچاكی ئه‌م مه‌یدانه نین ئه‌وا رێگه واڵاكه‌ن بۆ ئافره‌تان كه ئه‌م ئاشه‌بگێڕن .. ئێوه‌ش كل وكلدانه‌كانیان لێوه‌رگرن .. ئه‌ی ئافره‌تانی خاوه‌ن مێزه‌رو ڕیش ..!!) (ئیبن وجه‌وزى ).
(كاتێك جه‌نگ له‌شه‌رعدا رێگه‌ى پێدراوه كه‌جیهاد بێ له‌ڕێى خواداو، ئامانجه‌كه‌ى ته‌نها بۆ سه‌روه‌رى دینى خوابێ، وه وشه‌ى الله كه‌یه‌كتاپه‌رستییه باڵابێت به‌سه‌ر هه‌موو وشه‌كاندا، وه هه‌ركه‌س له‌مه رێگریبكات به‌كۆده‌نگى زانایانى ئیسلام ده‌كوژرێ).(ئیبن وته‌یمییه)
هه‌ركاتێك شه‌ڕ گه‌رمبوایه‌و ریزه‌كان تێكه‌ڵبپژانایه خۆمان به پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه و سلم ده‌پاراست، وه هیچ كه‌س له‌و له‌دوژمن زیكترنه‌بوو. [پێشه‌وا عه‌لى كوڕى ئه‌بوتالیب رضی الله عنه]
پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه و سلم فه‌رمویه‌تى: به‌رده‌وام ئه‌م ئاینه به‌ڕاگیراوىو پارێزراوى ده‌مێنێته‌وه‌و كۆمه‌ڵێك تا هه‌ستانى قییامه‌ت جه‌نگى له‌پێناودا ده‌كه‌ن. [ئیمام موسلیم له موغیره‌ی كوڕی شوعبه‌وه رضی الله عنه]
به‌ندكراو ئه‌و كه‌سه‌یه كه دڵى له‌په‌روه‌ردگارى به‌ندكرابێ ، وه دیلكراو ئه‌و كه‌سه‌یه كه دیلى ئاره‌زوه‌كانی بێ. [ئیبن وته‌یمییه]