روس ها و مهاباد
از عواملی که توجه روس های کمونیست به این منطقه را در پی داشت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- حضور انگلیس و نظامیان آن کشور در خاک عراق
۲- طرح انگلیس برای احداث راه آهن از عراق تا ارومیه
۳- گستره ی سکونت گاه کردها تا مرزهای شوروی.[۱]
۴- مسئله نفت شمال ایران
۵- آرزوی رسیدن روس ها به آب های گرم از زمان پطر کبیر به این طرف
این عوامل و عوامل متعدد دیگر همگی دست به دست هم داده و روسیه را وارد عرصه ی ساوجبلاغ (مهاباد) نمود. آقا بکف جاسوس برجسته روس و رئیس کل سازمان جاسوسی شوروی در ایران که پس از ۱۹۳۰ به فرانسه پناهنده و خاطرات خود را انتشار داد می نویسد: « من به میناسیان دستور دادم که اولین قدم را برای تشکیل شبکه جاسوسی در بین کردها بر دارد و شهر ساوجبلاغ (مهاباد کنونی) را نیز به عنوان اولین مرکز این عملیات انتخاب نمودم.[۲]
هم چنین در همین منبع می خوانیم: « در جوار خانه عبدالله درویش یک مهاجر روس با مادرش دو دکان اجاره کرده بود یکی محل فروش بستنی بود و در دکان دیگری زندگی می کردند. غافل از این که این آقای بستنی فروش یک سرهنگ روسی و عضو فعال چکا [پلیس مخفی شوروی که بعدها به ک.گ.ب تبدیل شد] است که بعدها مسئله ساز خواهد شد. شوفر سرهنگ رئیس پادگان مهاباد هم یکی دیگر از مهره های چکا بود که بعد از اشغال ایران از طرف قوای متفقین و آمدن روس ها به مهاباد درجه حقیقی خود را نصب کرد و به ریش مردم خندید. (شماره۵۰۸ مورخ۵/۵/۱۳۱۹ عطف به نامه ۸۷۶۴۶ مورخ ۳/۵/۱۳۱۹ )
ولله الحمد والمنه
و الله اكبر
ابوسلیمان هورامی
[۱] . کردستان ۲ – صفحه ۷۶
[۲] . محمود زاده ، قادر (آسو) خاطرات زندگی پرماجرای دکتر آسو (چهره مهابادی) انتشارات هود ، ۱۳۷۴ صفحات ۱۱۲-۱۱۱