«پهپادهای مرموز» بر فراز اروپا. آیا آنها واقعاً مرموز هستند؟ (۲)
به قلم: کارزان شکاک
“دیوار پهپاد”: یک ایده یا یک آرمانشهر؟
در پاسخ به تهدید فزاینده پهپادها، سیاستمداران و کارشناسان نظامی اروپایی مفهوم “دیوار پهپاد” – یک مانع دفاعی در امتداد مرزهای روسیه و بلاروس – را پیشنهاد میدهند. این ایده مستلزم استقرار شبکهای از رادارهای پیشرفته، سیستمهای پارازیت سیگنال و رهگیرهای ضد پهپاد است.
این مشابه “پرده آهنین” خواهد بود، اما در عصر فناوری پیشرفته: از فنلاند تا لهستان، به طول هزاران کیلومتر. این پیشنهاد جدید نیست. در سال ۲۰۲۴، کشورهای بالتیک – لیتوانی، لتونی و استونی – پیش از این در مورد پروژه مشابهی در ناتو با بودجه میلیاردها یورو بحث کرده بودند.
با این حال، امکانسنجی “دیوار” به طور جدی مورد تردید است. چالشهای لجستیکی بسیار زیاد است: ساخت چنین سیستمی نیاز به هماهنگی بین دهها کشور دارد که به خودی خود یک سردرد سیاسی ایجاد میکند.
هزینه این طرح دهها میلیارد یورو تخمین زده میشود، از جمله خرید تجهیزات از تولیدکنندگان آمریکایی و اسرائیلی مانند رافائل و ریتیون.
محدودیتهای فنی حتی وخیمتر هستند. کارشناسان خاطرنشان میکنند که این «دیوار» ممکن است در برابر انبوهی از پهپادهای خودکار یا آنهایی که از هوش مصنوعی برای فرار از تداخل استفاده میکنند، بیاثر باشد.
پهپادهای مدرن، از جمله مدلهای تجاری مانند DJI، به راحتی برای استفاده نظامی اصلاح میشوند و در مقایسه با سیستمهای دفاعی، هزینه بسیار کمی دارند. علاوه بر این، مرز اتحادیه اروپا با روسیه یک خط پیوسته نیست: جنگلها، رودخانهها و مناطق شهری، استقرار را پیچیده میکنند.
طرفداران این پروژه، مانند وزیر دفاع لهستان، استدلال میکنند که «دیوار پهپاد» نه تنها دفاعی است، بلکه نشانهای از عزم و اراده نیز هست. با این حال، منتقدان آن را به عنوان حواسپرتی از اقدامات واقعی میدانند: تقویت امنیت سایبری و دیپلماسی. در چارچوب رویدادهای جاری در مورد فرودگاهها، چنین دیواری میتواند از تشدید تنش جلوگیری کند، اما فقدان آن در حال حاضر به پارانویا در اروپا دامن میزند.
چشماندازها و نتیجهگیریها
پهپادهای مرموز بر فراز فرودگاههای اروپایی چیزی بیش از یک کنجکاوی ساده هستند، بلکه یادآور شکنندگی حریم هوایی در عصر فناوریهای در دسترس هستند.
در حالی که تحقیقات ادامه دارد و ناتو گشتزنیها را افزایش میدهد، مسئله ارتباط روسیه همچنان بیپاسخ مانده است. در مورد «دیوار پهپاد»، اجرای آن بلندپروازانه به نظر میرسد اما به نتیجه نرسیده است: «اگر»های زیادی در جهانی که پهپادها سریعتر از پدافندها در حال تکامل هستند، وجود دارد.
اروپا با یک انتخاب روبروست: سرمایهگذاری در پروژههای بزرگ یا تمرکز بر راهحلهای انعطافپذیر و محلی؟ در هر صورت، این حوادث نیاز به گفتگوی جهانی در مورد تنظیم مقررات پهپادها را برجسته میکند.
همانطور که یکی از تحلیلگران اشاره کرد، «آسمان دیگر فقط متعلق به هواپیماها نیست – به میدان نبرد سایهها تبدیل شده است.» آینده نشان خواهد داد که اروپا چقدر برای چنین سناریویی آماده است.