بازی جدید نوکران آمریکا و ناتو تحت عنوان اتحاد نظامی اسلامی علیه تروریسم از کانال آل سعود
ارائه دهنده : سعدی سقزی
چندی پیش عربستان سعودی از تشکیل یک «اتحاد نظامی اسلامی» جدید برای مبارزه با تروریسم جهانی خبر داد. معاون ولیعهد و وزیر دفاع عربستان در یک کنفرانس مطبوعاتی به خبرنگاران گفتند این طرح ریشه در اشتیاق جهان اسلام برای مقابله با تروریسم در جهان دارد که ابتدا جهان اسلام و سپس کل جامعه بین‌المللی را تحت تاثیر قرار داده است.
از بسیاری جهات به نظر می‌رسد این اتحاد برای آرام کردن منتقدان غربی که اغلب شکایت دارند جهان اسلام به اندازه کافی برای مبارزه با افراط‌گرایی و تروریسم وارد میدان نمی‌شود، تشکیل شده است. با این حال جزئیات اتحاد برنامه‌ریزی‌شده کمی نامشخص است و واضح نیست که دقیقا این اتحاد برای انجام چه کاری تشکیل‌شده است. از این رو واکنش‌ها در رسانه‌های اجتماعی به پیشنهاد و طرح ریاض نیز مثبت نیست؛ طرحی که طبق گفته مقامات عربستان در آن ۳۴ کشور اسلامی قرار است در از بین بردن تروریسم، به طور مشترک عمل کنند.
با این وجود علاوه بر نامشخص بودن هدف این اتحاد، این مساله قابل تامل است که نام برخی کشورهای اسلامی در میان اعضای آن دیده نمی‌شود. همچنین از مجموع ۳۴ کشور اعلام شده توسط ریاض، برخی از اعضا اعلام کرده‌اند که با چنین تشکلی موافق نیستند.
در همین خصوص روز گذشته یک مقام ارشد وزارت خارجه پاکستان اعلام کرد اسلام‌آباد از این طرح بی خبر بوده و ریاض بدون مشورت و کسب اجازه از پاکستان نام این کشور را در لیست اعضای این اتحاد نظامی قرار داده است. همچنین یک مقام پاکستانی دیگر که نخواست نامش فاش شود نیز اظهار داشت که اسلام‌آباد نمی‌خواهد به یک اتحاد نظامی که پشتوانه سازمان ملل را ندارد، وارد شود. البته پاکستان تنها کشوری نیست که با شنیدن نام خود در این لیست، متعجب شده است. مالزی و لبنان نیز اعلام کردند از این طرح بی خبر بوده‌اند.
از سوی دیگر برخی از کشورهایی که در میان ۳۴ کشور حضور دارند، دارای اکثریت مسلمان نیستند، در حالی‌که عربستان تاکید دارد این اتحاد متشکل از کشورهای سراسر جهان اسلام است. به عنوان مثال اوگاندا با بیش از ۸۰ درصد جمعیت مسیحی و یا گابن با ۷۵ درصد مسیحی در این لیست حضور دارند. در کشورهای بنین و توگو هم اکثریت مردم کاتولیک و یا دارای باورهای بومی هستند، اما؛ ریاض اسامی این کشورها را نیز در اتحاد خود ذکر کرده است. اگرچه این کشورها به دلیل اقلیت مسلمان خود مجبور شده‌اند با جهان اسلام رابطه برقرار کنند، از جمله آنکه آن‌ها در سازمان همکاری اسلامی، یک سازمان دیگر اجباری عربستان، حضور دارند. بر این اساس کشورهایی با اکثریت مسلمان تنها بخشی از اتحاد نظامی اسلامی عربستان را تشکیل می‌دهند.
همان طور که گفته شد برخی کشورهای مهم جهان اسلام مانند ایران، عراق، افغانستان و اندونزی به عنوان بخشی از این اتحاد درنظر گرفته نشده اند. علت این موضوع را می‌توان در دو دلیل بررسی کرد؛ اول آنکه ایران و عراق دارای اکثریت شیعه هستند و غیبت کشورهای شیعه در این اتحاد طراحی‌شده، این باور را تقویت می‌کند که هدف عربستان نوعی رقابت فرقه‌ای با ایران باشد و مبارزه با تروریسم تنها بهانه برای تشکیل آن محسوب می‌شود؛ هرچند که مقامات سعودی این مساله را انکار می‌کنند. چنانکه وزیر امور خارجه عربستان در کنفرانس خبری در پاریس در این رابطه مدعی شد که این یک ائتلاف سنی و یا شیعه نیست، اما؛ بسیاری از مردم این حرف را قبول ندارند. در مورد این موضوع باید گفت از افغانستان خواسته شده که به این اتحاد بپیوندد که کابل شب گذشته این پیشنهاد را پذیرفت، اما؛ مشخص نیست اگر از اندونزی هم دعوت شود، این کشور قبول می کند.
به جز موضوعات مربوط به نقش اعضای این اتحاد که بسیار مبهم است، بحث دوم مربوط به هدف تشکل نظامی عربستان می‌شود؛ به ویژه آنکه وزیر امور خارجه عربستان نیز عنوان کرده که هیچ چیز روی میز وجود ندارد. بر این اساس این سوال مطرح می‌شود که آیا علاوه بر جزئیات فعالیت های نظامی این اتحاد بحث مقابله با تامین مالی تروریسم و ایدئولوژی نیز وجود دارد؟
عربستان اعلام کرده است که این اتحاد به مبارزه با دولت اسلامی و شاخه های متعدد آن محدود نیست و به طور کلی مقابله با تروریسم را مد نظر دارد. از این رو برخی از تحلیلگران استدلال می‌کنند که تعریف ریاض از تروریسم نگران کننده است، زیرا بر اساس یک قانون اعلام شده در سال گذشته، تقریبا هرگونه انتقاد از نظام سیاسی این کشور پادشاهی و یا تفسیر از اسلام به جز اسلام مدنظر آل سعود به عنوان تروریسم شناخته می‌شود. اما آیا این تعریف در دیگر کشورهای عضو اتحاد نیز اعمال می‌شود؟
بسیاری از منتقدین عربستان سعودی در این راستا عنوان می‌کنند که ریاض مبارزه خود را با عوامل ریشه‌ای رشد داعش ثابت نکرده است؛ عواملی که همان روحانیون عربستانی هستند که وهابیت افراطی را در سراسر دنیا گسترش می‌دهند. از این رو به رغم ادعای تلاش ریاض برای جلوگیری از افراط‌گرایی، طرح اتحاد نظامی اسلامی این کشور نشان دهنده علاقه مقامات سعودی به رقابت فرقه‌ای منطقه‌ای با ایران است. مشکل اینجاست که فرقه‌گرایی اغلب افراط‌گرایی را افزایش می‌دهد و در حالی که این اتحاد جدید ممکن است تروریسم را هدف قرار دهد، اما؛ مشکل بتوان آن را به عنوان شکلی از ائتلاف به رهبری عربستان در جنگ یمن دید؛ زیرا جنگ در یمن نیز نبرد فرقه‌ای میان سنی ها و شیعیان در منطقه محسوب می شود.