ادبیات رایج سیستم کلیسا شکل دهنده ی کلمه ی سکولار در معنی امروزین آن (۲۹)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
سکولار یا امر دنیوی نقطه ی مقابل ابدیت و جاودانگی الوهیت، یعنی زمان حاضر است که در آن به سر می بریم و در اصطلاح، به معنی هر چیزی است که به این جهان تعلق دارد و به همان اندازه به طور غیر مستقیم از خداوند و الوهیت دور است.[۱]
نکته ی قابل توجه در این مبحث این است که کلیسای مروج نصرانیت هرگز به تلفیق و هم گرائی دین خود با حکومت قائل نبوده است؛ بلکه از آموزه ی «دو آتوریته» یا «دو شمشیر»[۲]جانبداری می کرد که به سبب آن، وظیفه و شأن کلیسا و کشیش، تبلیغ دیانت، تبلیغ و موعظه؛ و شأن سیاست و دولتمردان، حکومت و اداره ی کشور و زندگی اجتماعی مردم است.
قدر متقین این است که در طول تاریخ نصرانیت، هیچ پاپ و کشیشی به صورت یک شأن دینی، قدرت حکومتی جامعه را به دست نگرفت و عملاً مسند رهبری کلیسا و حکومت از یکدیگر جدا بودند و چنانچه گفته شد، آموزه ی مسلم کلیسا «دو آتوریته» یا «دو شمشیر» بوده است که آن را پاپ کلازسیوس در اواخر قرن پنجم به طور رسمی وارد آئین نصارا کرد و در این باره اطلاعیه ی مستقلی را منتشر ساخت. [۳]
دلیل عمده ی چنین آموزه هایی در این است که شریعت نصارا، بر خلاف شریعت خاتم، برای اداره ی امور زندگی دنیوی مردم چیزی نداشت، یعنی قبلاً تمام امور مربوط به زندگی دنیوی را از آن پاک کرده بودند، و این یکی از دلایلی بود که بسیاری از روشنفکران غربی را بر آن داشت که به جای شاه برای زندگی دنیوی و زمینی مردم قانون هایی را تولید و پیشنهاد کنند.
روشن است که قبل از دوره‌ي رنسانس كلمه ی سكولار به معناي دنيوي يا عرفي استعمال مي‌‌‌‌‌‌شد و در سیستم کلیسا این ادبیات را در ميان مردم رایج کرده بود و به اين معنا مستعمل بود؛ در آن زمان اشياء و افعال را به طور كلي بر دو دسته تقسيم مي‌كردند:
«secored» به معناي مقدس و ديني
«secular» به معناي دنيوي و عرفي
اين تقسيم بندي در ميان همه ی فرهنگ‌ها و ملت‌ها یی که به نحوی ادبیات کلیسا در آن ها نفوذ یافته بود مرسوم بوده است؛ در آن زمان تقابل اين دو واژه به معناي تضاد آن ها نبود، بلكه اين دو واژه حكايت از دو معناي متفاوت داشتند. در زمان هاي قبل از معاهده‌ي وستفالي، تعبير سكولار در دستگاه كليسا به كشيش‌هايي كه در حوزه‌ها و تشكيلات غير روحاني و غير كليسايي مشغول بودند، كشيش‌هاي عرفي يا سكولار مي‌گفتند و بعدها خود دستگاه كليسا از اين واژه براي ناميدن كشيش‌ها و روحانيوني كه از خدمت كليسا معاف شده بودند يا مرخص شده بودند كشيش سكولار مي‌گفت.[۴]
به همین ترتیب در ابتدای قرن سیزدهم میلادی روحانیان کلیسا به دو دسته تقسیم می شدند: طیفی که فقط در محدوده ی نظام تبلیغی کلیسا انجام وظیفه می کردند که آنان «کشیشان دینی» نامیده می شدند. گروه دیگر که قلمرو فعالیت آنان به امور اجتماعی مردم نیز تسری یافته بود، آنان «کشیشان دنیایی و سکولار» نامیده شدند. بعدها برخی از کشیش ها خواهان استقلال خود از کلیسا و معافیت شان از تعهد و پیمان های خود با کلیسا شدند که به آنان سکولار اطلاق شد. [۵]
[۱]– ماری بریجانیان، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، ویراسته بهاء الدین خرمشاهی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۸۱ ش ص ۸۷، فرهنگ انگلیسی – فارسی باطنی و آریانپور کاشانی، ذیل واژه سکولاریسم و نیز : سکولاریزاسیون چیست؟، مجله نامه فرهنگ، شماره ۲۲ ( تابستان ۷۵ ) ص ۳۷
[۲]– لوقا: ۲۲/ ۳۸؛ یوحنا ۳۶:۱۹ ؛ متی ۱۸:۲۲؛ مقس ۱۵:۱۲؛ لوقا ۲۵:۲۰
[۳]– و ت جونز، خداوندان اندیشه ی سیاسی، ترجمه علی رامین، تهران، امیر کبیر، ۱۳۷۶ ش، ج ۲، ص ۴۰۶
[۴]– همايون همتي، انديشه‌ي ديني و سكولاريسم، تهران، انتشارات كانون انديشه‌ي جوان، چاپ اول، ۱۳۸۴، ص۹ـ۱۰
[۵]– جان کین، محدودیت های سکولاریسم، مجله ی علوم سیاسی، ش ۷، ۱۳۸۶، ص ۱۴۹