مرتد شدن حاكم و حكم فرمانبران وكارمندان دستگاه حكومتي اش (۱۹۰)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
امام نووي در شرح مسلم مي فرمايد كه قاضي عياض فرموده است : ” أجمع العلماء علي أن الأمامه لا تعتقد لكافر و علي أنه لو طرأ عليه كفر انعزل ، و قال : فلو طرأ عليه الكفر ، خرج عن حكم الولاية و سقطت طاعته ووجب علي المسلمين القيام عليه ، و خلعه و نصب إمام عادل فإن لم يقع الا لطائفة وجب عليهم القيام بخلع الكافر، فإن تحققوا العجز لم يجب القيام و ليهاجر المسلم عن أرضه إلي غيرها و يفر بدينه “.
يعني : علما اجماع دارند كه رهبريت و فرمانروايي براي كافر منعقد نمي گردد ، به همين دليل اگر مرتكب كفر گرديد ( به كُردي : كوفري كه وته سه ر ) عزل مي گردد . و فرموده است : اگر مرتكب كفر گرديد ، حكم رهبريت و فرماندهي او هدر مي رود و اطاعت كردن از او هم برداشته مي شود ، و بر مسلمين واجب مي گردد كه او را برداشته و امام و پيشواي عادلي را به جايش بگمارند . حالا اگر انجام اين واجب تنها به وسيله يك جماعت صورت مي گيرد در اين صورت اين كار بر آنها واجب مي گردد ،اگر هم به ضعف خود در انجام اين واجب اطمينان داشتند در اين صورت واجب بودن آن از دوش آنها برداشته مي شود و برمسلمين است كه جهت محافظت از دين ( و عمل به قوانين آن )، سرزمين خود را ترك نموده و هجرت نمايند .ابن حجر فرموده است : ” و من عجز وجبت عليه الهجرة ” .[۱]هر كسي كه توانايي نداشت هجرت كردن بر او واجب مي گردد .
زماني كه مامون عباسي تابع مذهب جهمي ها گرديد و احمد بن نصر خزاعي بر عليه وي قيام نمود ؛ امام احمد بن حنبل وي را مدح و ستايش نموده و فرمود : ” رحمه الله ما أسخاه لقد جاد بنفسه له ” .[۲] رحمت خدا بر او باد چقدر بخشنده بود كه در اين راه جانش را فدا نمود .
در اين مورد اهل اسلام اجماع دارند كه مرتد شدن حاكم به صورت زنجيروار مرتد شدن نظاميان ، نيروهاي امنيتي و ساير كارمندان و خادمين و زير مجموعه ي او مي باشد . چون اينها هستند كه حكومت او را نگه داشته اند و باعث دوام حكومت و قانون كفري او و جنگ با قانون شريعت الله و بازگرداندن عدالت هستند .
بايد دقت شود كه اين حكم تنها شامل زير مجموعه هاي فرمان بر اين حاكم مي گردد و مردم عوام و زير دست را شامل نمي گردد ، مگر زماني كه اين مردم هم به حكومتراني اين مرتد راضي باشند و از آن حمايت و پشتيباني نمايند حتي اگر با يك كلمه باشد . اين افراد به اضافه ي كساني كه با ميل و اختيار خود در سرزمين كفار محارب ساكن شده اند شامل حكم كساني نمي گردند كه در اصطلاح به آنها «مقدور عليه» گفته مي شود (يعني كساني كه در حكومتي اسلامي و در سايه ي قانون شريعت الله زندگي مي كنند و هر زمان دچار جرمي شدند و لازم شد دادگاهي گردند) وعذر به جهلي ندارند .
به همين دليل نيروهاي نظامي،امنيتي ، قضايي و ساير ارگانهاي اجرايي شامل حكم رهبرانشان مي گردند . (باز مي گويم : دقت شود ، اينها شامل حكم رهبران مرتد و كافرشان مي گردند نه مردم عوامي كه به وجود اين حكومت راضي نيستند) . الله متعال نيز نيروهاي اطراف فرعون را شامل همان حكم فرعون مي گرداند و در كنار هم از آنها به صورت يكسان نام مي برد .
رسول الله صلي الله عليه وسلم علاوه بر آنكه همان حكم رهبران را بر زير دستان فرمانبرش جاري مي نمود بلكه علاوه بر آن ، هم پيمانان را نيز شريك جرم همديگر و شامل يك حكم مي گرداند .اصحاب رسول الله صلي الله عليه وسلم نيز همين برخورد را با مرتدين و نيروهاي تحت فرمان آنها و هر كسي كه با آنها متحد بود مي نمودند . به گونه اي كه يكي از عوامل حمله به ايران ساساني همكاري ساسانيان با مرتدين به شمار مي رود .
زماني كه فهميدي كه حكم بردن نزد طاغوت كفر است بايد اين را نيز بداني كه الله متعال جرم كفر را بزرگتر و شديدتر از قتل مي داند و مي فرمايد : ” وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا “(بقره/۲۱۷) و برگرداندن مردم از دين (با ايجاد شبهه‌ها در دلهاي مسلمانان و شكنجه‌ي ايشان و غيره) بدتر از كشتن است . (مشركان) پيوسته با شما خواهند جنگيد تا اگر بتوانند شما را از آئينتان برگردانند ،و در جاي ديگر مي فرمايد : ” وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ” (بقره/۱۹۱). و هرجا آنان را دريافتيد ايشان را بكشيد، و آنان را كه شما را از آنجا بيرون كرده‌اند بيرون سازيد، و (از جنگ در حرم مكّه نبايد باك داشته باشيد، زيرا ايشان با شكنجه و آزار و انواع فتنه و فساد مي‌خواستند شما را از دينتان برگردانند كه مايه‌ي خوشبختي دو جهان شما است و ) فتنه از كشتن بدتر است. در اينجا فتنه يعني كفر ؛ اگر تمام انسانهاي شهر و روستا به قتل عام همديگر مشغول شده و همه نابود شوند بهتر و آسانتر از آن است كه طاغوتي را حاكم خود گردانده و اين حاكم برخلاف قانون شريعت الله بر مردم حكومت براند.
[۱]أحمد بن علي بن حجر أبو الفضل العسقلاني الشافعي ، فتح الباري شرح صحيح البخاري ، بیروت ، چاپ دوم، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۲ق ، ۱۳/۱۲۳
[۲]ابن كثير دمشقي ،البداية و النهاية: ابوالفداء ،قاهره، دارالريان ،چاپ اول ۱۴۰۱ ق، ج ۱۰ ص۳۰۳