سکولاریزاسیون و حاکمیت نصرانیت(۴۵)

سکولاریزاسیون و حاکمیت نصرانیت(۴۵)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

یکی از  ویژگیهای اساسی و مهم در کلام نصرانیت تحریف شده این بود که به شدت میان دین و دنیا تفکیک وجود داشت. این تفکر معتقد بود که دنیا داری و دین داری دو نقطه‌ی مقابل هم می باشند. این نکته ی بسیار مهمی است که ما در تحلیهای خود یا از بیان آن خود داری می کنیم و یا به صورت گذرا از روی چنین حقیقتی می پریم  و به عنوان مثال می گوئیم قرون وسطی دوره ی حاکمیت دین مسیحیت بود در حالی که آشکارا می بینیم که در شریعت تحریف شده ی نصرانیت چیزی به نام قانون اجرایی دنیوی وجود ندارد تا بتوان به واسطه ی آن حاکمیت کرد ، دین و ایدئولوژیی که قانون نداشته باشد چگونه می تواند حاکمیت کند ؟!

نصرانیت انجیل تحریف شده معتقد بود که ما به دلیل خوردن میوه‌ی ممنوعه، از باب اینکه ناپاک شدیم برای آزار و اذیت و عذاب به این دنیا آمدیم و این دنیا مکانی ظلمانی و خوفناک است. اما مسیح می‌آید و ما را نجات می‌دهد. یک بار مسیح ما را نجات داده و خودش قربانی شده است و اکنون ما نیز همانند مسیح از دنیا روی گردان می شویم تا روز نجات نهایی فرا رسد. علاوه بر آن  ورودی کلیسا را بسیار تنگ و تاریک می‌ساختند و تنها قسمت محراب به واسطه‌ی نورهایی که داخلش می‌آمد، روشن تر بود. دلیل آن نیز این بود که نماد دنیا باشد. انسان از دنیا (دالان کلیسا) عبور می‌کند تا به محل تجلی نور  برسد.در واقع دنیا ظلمت مطلق است که باید از آن فرار کرد تا به نور رسید.

این همان سکولاریزاسیون است که امروز آن را به مدرنیته نسبت می‌دهند. سکولاریزاسیون به معنی جدایی عالم قدسی از عالم عرفی است. یکی از محصولات سکولاریزاسیون، جدایی دین خدا از مقام مدیریت جامعه است. سکولاریزاسیون اساساً به معنی جدایی ساحت دنیا از دین خداست.

بعضی از کتب تاریخی آورده اند که در اروپا و در نیمه ی دوم قرون وسطی (قرن دوازدهم تا چهاردهم) ظاهراً کلیسا حاکمیت پیدا کرده بود اما گفته نمی شود بر چه چیزی حاکم گشته بود ؟ حاکمیت اجرایی جامعه همیشه در اختیار فرمانروایان سکولاری بوده است که از احساسات دینی مردم جهت حفظ و پیشبرد منافع  خود سود برده اند و اربابان کلیسا نیز عامل بسیج و تخدیر مردم بوده اند و قاعدتا از بخشی از منافع چپاول شده از مردم سود جسته اند . به همین دلیل، چالش هایی میان اربابان کلیسا و اهالی قدرت که به زمین های کلیسا چشم داشتند به وجود می آمد.

این چالش ها میان کلیسا و برخی از فئودال ها، پادشاهان و دانشمندان، سبب به وجود آمدن خصومت هایی شد. اما این طور نبود که هر روز دانشمندان را به کلیسا ببرند و سرشان را ببُرند. خود کلیسا بزرگ‌ترین نهاد دانشگاهی را داشت و بانی آموزش عالی در اروپا بود. اما چند نکته باعث گردید تا این چالش‌ها بدتر شود. یکی از این نکات، جنگ های صلیبی بود. این جنگ ها باعث شد که درهای اروپا باز شود و رفاه ظاهری که مسلمانان در برخی از مناطق داشتند، دیده شود. ادامه خواندن سکولاریزاسیون و حاکمیت نصرانیت(۴۵)

تفاوت‌ سکولاریسم‌ و سکولاریزاسیون‌ (۴۴)

تفاوت‌ سکولاریسم‌ و سکولاریزاسیون‌ (۴۴)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

سکولاریزاسیون با سکولاریسم تفاوت هایی دارد از جمله اینکه:

سکولاریسم یک مسلک و ایدئولوژی است اما سکولاریزاسیون یک جریان و فرآینداست.

سکولاریسم مکتب و جهان بینی است با اصول، مبانی واهداف ویژه خویش اما سکولاریزاسیون یک پدیده عینی است. جریانی است که تحقق خارجی دارد و درآن قداست زدایی، نادینی کردن، غیرمذهبی شدن و دنیوی شدن رخ می نماید. فرآیندی که درآن نقش و جایگاه اجتماعی  عقیده به دین خدا و نیز وظایف واعمال دینی و نهادهای مذهبی مرتبط با دین خدارنگ می بازد.

در این صورت سكولاريسم با سكولاريزاسيون  تفاوتهایی دارد. سكولاريسم به منزله يك مكتب و مشرب فكرى مبتنى بر يك سلسله پيش فرض‏ها و مقدمات نظرى خاصى است. اما سكولاريزاسيون جريانى است كه در طى آن دين خدا به حاشيه جامعه منتقل مى‏شود و دچار انحطاط و زوال گشته، قدرت و سيطره و نفوذ آن كاهش یافته و باعث تثبیت بیشتر دین سکولاریسم می گردد . دین سكولاريسم پايه‏اى نظرى براى جريان انزواى دين خدا و خصوصى شدن دين خدا در نهايت سكولاريزاسيون است. اين هر دو ملازم يكديگرند و صرف تفاوت معنا نبايد باعث شود كه اين دو را به كلى از يكديگر منفك ساخت.

دستاورد این‌ دو پدیدة‌ اجتماعی‌ یک‌ چیز است‌ و آن‌ حذف‌ دین‌ خداوآموزش‌های‌ مذهبی‌ آن از متن‌ برنامه‌های‌ مدیریتی‌ و کشورداری‌ است‌؛ با این‌تفاوت‌ که‌ سکولاریسم‌ به‌ عنوان‌ یک‌ دین، ایدئولوژی‌ و طرز تفکر خاص‌ آگاهانه‌برای‌ نیل‌ به‌ این‌ مقصود تلاش‌ می‌کند، ولی‌ سکولاریزاسیون‌ صرفاً یک‌ فرایندو پدیده‌ای‌ اجتماعی‌ است‌ که‌ در شرایط‌ خاص‌ و بر اثر یک‌ سلسله‌ عوامل‌اجتماعی‌ به‌ جداسازی‌ دین‌ آسمانی از دنیا می‌انجامد. ویلسون‌ دربارة‌ تفاوت‌ این‌دوچنین‌ گفته‌ است‌: سکولاریزاسیون‌ اساساً به‌ فرایندی‌ از نقصان‌ و زوال‌ فعالیت‌ها، باورها،روش‌های‌ اندیشه‌ و نهادهای‌ دینی‌ مربوط‌ است‌ که‌ عمدتاً با سایر فرایندهای‌تحول‌ ساختاری‌ اجتماعی‌ یا به‌ عنوان‌ پیامد ناخواسته‌ یا ناخودآگاه‌ فرایندهای‌مزبور، رخ‌ می‌دهد؛ درحالی‌که‌ سکولاریسم‌ یا دنیوی‌گری‌ یا اعتقاد به‌اصالت‌ دنیا یک‌ ایدئولوژی‌ است‌. قائلان‌ و مبلغان‌ این‌ ایدئولوژی‌ همه‌اشکال‌ اعتقاد به‌ امور و مفاهیم‌ ماورای‌ طبیعی‌ و وسایط ‌ و کارکرد های ‌مختص‌به‌آنرا طرد و تخطئه‌ می‌کنند و از اصول‌ غیردینی‌ و ضددینی‌به‌عنوان‌ مبنای‌ اخلاق‌ شخصی‌ و سازمانی‌ حمایت‌ می‌کنند.[۱]

بریان ویلسون دراین باب می گوید: سکولاریزاسیون با دنیوی گری که گاهی با آن مشتبه می شود تفاوت دارد جدا انگاری دین [آسمانی] و دنیا اساسا به فرآیندی از نقصان و زوال فعالیت ها، باورها، روشهای اندیشه و نهادهای دینی مربوط است که عمدتا متلازم  با دیگر فرآیندهای تحول ساختاری اجتماعی یا پیامد ناخواسته یا ناخودآگاه فرآیندهای مزبور رخ می دهد در حالی که دنیوی گری یا قول به اصالت دنیا یک ایدئولوژی است مبلغان این ایدئولوژی آگاهانه همه اشکال اعتقاد به امور و مفاهیم ماورای طبیعی و وسایط و کارکردهای مختص به آن را طرد و تخطئه می کنند و از اصول غیردینی و ضد دینی به عنوان مبنای اخلاق شخصی و سازمان اجتماعی حمایت می کنند[۲]. ادامه خواندن تفاوت‌ سکولاریسم‌ و سکولاریزاسیون‌ (۴۴)

مفهوم کاربردی سکولاریزاسیون (۴۳)

مفهوم کاربردی سکولاریزاسیون (۴۳)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

مى‏توان گفت دین سكولاريسم جمع‏بندى همه موضع‏گيريهاى مغرب زمين در مقابل دين آسمانی است كه در قرن نوزدهم زير اين عنوان تشخص پيدا كرده است. يعنى برآيند موضع‏گيرى‏هاى مكاتب مختلف غربى را نسبت به دين آسمانی را مى‏توان « سكولاريسم» ناميد.

تقریبا به تعداد مکاتب و مذاهب دین سکولاریسم می توانید درباره سکولاریسم کارکرد و مفهوم بیابید و درباره پیشینه و تاریخ سکولاریسم تحلیل پیدا کنید.اما در تمام اینها یک عنصر ، که می توان گفت تقریبا فرعی ترین عنصر سکولاریسم است ، به نحو مشترک یافت می شود. و آن عنصر عبارت است از جدایی شریعت های آسمانی از قوانین اجرایی دولت  (دقت کنیدکه «دولت» ونه«سیاست») و یا به تعبیر خودشان «ستیت»[۱]از «چرچ»[۲](حکومت از کلیسا ). جدایی دین از دولت و قوانین اجرائی جامعه که به منزله ی سمبل سکولاریسم گرفته می شود، البته یکی از میوه های فرعی سکولاریسم است . اما چون ملموس ترین نتیجه ی سکولاریسم است، نوعا بر آن انگشت نهاده می شود.

در این صورت بیان مفهوم «سکولاریزاسیون» موجب مى‏شود که از یک سو، هنگام کاربرد این واژه، مفهوم آن به دقت مورد بررسى قرار گیرد و از سوى دیگر، این بحث منجر به ایجاد چارچوبى مشترک و واحد گردد  .

حیطه مفهومى «سکولاریزاسیون» چیست؟ آیا مراد از آن، جدایى حوزه دین از سیاست است؟ یا فراتر از آن، الحاد و انکار خدا را نیز شامل مى‏گردد؟ اگر مفهوم «سکولاریزاسیون» ، الحاد را نیز در برگیرد، دولت مبتنى بر این رهیافت، با دین آسمانی در تمامى صحنه‏هاى فردى و جمعى و افراد دیندار، که بر اساس مبانى دین آسمانی، خود را موظف به دخالت در امور حکومتی و قوانین اجرائی جامعه مى‏دانند، برخورد و مبارزه مى‏کند. اما اگر چنین مفهومى را اخذ نکنیم، در برخى جوانب زندگى مانند جنبه‏هاى فردى و فکرى اظهار داشتن تمایل به شریعتهای آسمانی براى افراد آزاد است. ادامه خواندن مفهوم کاربردی سکولاریزاسیون (۴۳)

پروسه و فرایند سکولاریزاسیون(۴۲)

پروسه و فرایند سکولاریزاسیون(۴۲)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

تعریف فرایند سکولاریزاسیون :

چنان‌که روشن است نظریه‌های تاريخي و جامعه‌شناسانه در باب جایگاه دين سكولاريسم و دین آسماني و بخصوص آخرين شریعت آسماني در جهان معاصر صرفا به «توصیف» و «تبیین» فرآیندهای تغییر و افت ‌و ‌خیز اين ادیان می‌پردازند و از آن جهت که نظریه‌ای تاريخي – جامعه‌شناختی هستند نمی‌توانند در مورد «مطلوبیت» آنچه توصیف و تبیین می‌کنند داوری ارزشی ‌کنند.

مواضع «توصیفی» و «تبیینی» را باید از مواضع «هنجارین»/ «توصیه‌ای»/ «ارزشمدارانه» در باب دین اسلام و دين سكولاريسم  تفکیک کرد، ولی متاسفانه همین تفکیک روشن و ساده بعضا صورت نمی‌گیرد و خلط میان مواضع و مباحث «توصیفی/ تبیینی» و «هنجارین/ ارزش‌داورانه/ تجویزی» و جهش از «باید‌ها» به «هست‌ها» در این زمینه به آشفتگی‌های نظری در عرصه عمومی سرزمینهای مسلمان نشین دامن زده و بر ابهام و گره‌های گفت‌وگوهایی که درباره جایگاه دین اسلام و دین سکولاریسم در جهان معاصر درمی‌گیرد افزوده است.

سکولاریزاسیون یک نظریه توصیفی/ تبیینی  است و سکولاریزم یک جهت‌گیری دینی . می‌توان «هوادار نظریه سکولاریزاسیون» بود (یعنی معتقد بود که دین خدا دربخشهايي از جهان معاصر در حال افول است) و در عین حال «طرفدار تقویت دین خدا» بود. همچنین می‌توان «مخالف نظریه سکولاریزاسیون» بود (یعنی معتقد بود که دین خدا در جهان معاصر لزوما افول نمی‌کند) و در عین حال «سکولاریست» (یعنی طرفدار افول دین خدا) بود. کمااینکه همزمان می‌توان «سکولاریست» بود و «معتقد به سکولاریزاسیون»، یا توأمان «طرفدار تقویت دین خدا» بود و «منتقد نظریه سکولاریزاسیون» .

نگارنده نیز در این زمینه موضعی هنجارین و ارزشمدارانه دارد  ولی در این تحقيق کوشیده است صرفا موضع توصیفی، تبیینی و تحلیلی هر یک از اديان سكولاريسم و اسلام و حكومتهاي عرفي  در صدر اسلام و جهان معاصر را به صورت مقايسه اي بکاود و پیش چشم خوانندگان بنهد. از این‌رو مخاطب با هر موضع ارزشمدارانه‌ای که در قبال انواع دیانت دارد احتمالا پاره‌ای از نکات طرح‌شده در این مجموعه را خواندنی و اندیشیدنی خواهد یافت.

حلقه وصل این تحقيق موضع موافق یا مخالف دو جريان تاريخي در قبال همديگر است. با توجه به آنكه ما دين نازل شده توسط الله در طول تاريخ را اسلام مي دانيم و تمام پيامبران را نيز مبلغ دين اسلام، جريان مخالف دين اسلام را مشركين  مي شناسيم. اين جريان در طول تاريخ توانسته است از طرق مختلف، و در دراز مدت، باعث سازگار نمودن قوانين دين اسلام با قوانين خود شود؛ كه  اين روند تحريف گونه  و سازگار نمودن را به زبان امروزين سكولاريزاسيون مي ناميم و نزديك ترين نمونه ي اين روند در عصر حاضر را درنصرانیت و يهوديت مي توان مشاهده نمود . در این مجموعه  نیز سعي شده است مطالب به تفصیل ، روشنی و سادگی مطرح گردند. ادامه خواندن پروسه و فرایند سکولاریزاسیون(۴۲)

پست سكولاريسم (۴۱)

پست سكولاريسم (۴۱)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

سكولارها داعيه‌اي جهان شمول داشتند، و معتقد بودند به مرور زمان، هم در جوامع غربي و هم در شرق، دین سكولاريسم سرانجام محتوم همه ملت‌ها، براي پيشرفت و ادامه‌ي حيات است. اما بعد به دليل شكست دین سكولاريسم و به خاطر نتايج وحشتناك ناديده انگاشتن دین خدا، ناگزير شدند به نقش دين خدا در حيات اجتماعي گردن نهند.

و پيشوند «پست» يا «ما بعد» اشاره در يك نوع تجديد نظر، در بنيان‌هاي فرهنگي و فلسفي دین سكولاريسم دارد و در جست و جوي روش‌هاي نو براي حضور فعال‌تر اخلاق و معنويت و دين آسمانی در ساخت و بافت مناسبات اجتماعي و بين المللي است.

منظور از مراحلي كه در بحث تطور معناي سكولاريسم گذشت، آن نيست كه با شروع مرحله جديد، مرحله قبل به شكل كلي از بين رفته و ديگر طرفدار ندارد، بلكه ممكن است اين مراحل في‌الجمله و در ميان برخي از افراد پديدار گشته باشد و عده‌اي ديگر هنوز در مراحل قبلي مانده باشند، و وارد مرحله‌ي جديد نشده باشند.[۱]

 

 

 

 

[۱]   ، محمد علي اسدي نسب ،  قرآن وسكولاريسم ، تهران، دفتر نشر معارف، چاپ اول  ۱۳۸۶٫ ص ۲۵ـ ۳۲

به‌ چ حه‌قێک به‌ ئێمه‌ ئه‌ڵێن خه‌وارج ؟! لەخوا بترسن …

به‌ چ حه‌قێک به‌ ئێمه‌ ئه‌ڵێن خه‌وارج ؟! لەخوا بترسن …

سیفاته‌کانی خه‌وارج و به‌رائه‌تی ئێمه‌:
۱_خه‌وارج ئه‌ڵێن هه‌رکه‌سێ تاوانی گه‌وره‌ بکات بۆ هه‌تاهه‌تایه‌ له‌ دۆزه‌خدایه‌… ئێمه‌ قسه‌ی وامان نه‌کردووه‌.
۲_خه‌وارج ئه‌ڵێن هه‌موو خه‌ڵکی کافرن….. ئێمه‌ خه‌ڵکی کافرناکه‌ین مه‌گه‌ر تووشی ڕیدده‌ نه‌هاتبێ؛واقعیش شایه‌ته‌ که‌ ئێمه‌ ئه وه ی شه هاده تین بێنی به‌تێکڕا به‌موسوڵمان ئه‌زانین مه‌گه‌ر كةسيك خۆی نه‌یه‌وێ ببێته‌ موسوڵمان.
۳_خه‌وارج يةكيك له سیفاتیان سه‌ر تاشین به‌مووس(که‌چه‌ڵی)…له‌سه‌دا نه‌وه‌تو نۆی موجاهیدان قژیان درێژه‌…ئه‌مه‌ هه‌ر زۆر دووره‌ لێمانه‌وه‌ سوپاس بۆ خوا.
۴_خه‌وارج صه‌حابه‌کان به‌کافر ئه‌زانن…ئه‌مه‌ هه‌ر زۆر زۆر دووره‌ لێمانه‌وه‌…ئێمه‌ خۆمان ئه‌که‌ینه‌ فیدای صه‌حابه‌کان ڕه‌زای خوایان لێبێ .
۵_خه‌وارج شه‌ڕی موسوڵمان ئه‌که‌ن به‌وه‌ی که‌ هاوپه‌یمان له‌گه‌ڵ موشریکان ئه‌به‌ستن…وه‌کو ڕۆژی ڕووناک دیاره‌ کێ هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ ئه‌مریکای کفر به‌ستووه‌ له‌دژی ئه‌هلی ته‌وحید وجیهاد .
۶_خه‌وارج سیفاته‌کانی الله تعالی له‌کارئه‌خه‌ن…په‌نابه‌خوا ئێمه‌ یه‌کێ ببینین قسه‌ی وابکات به‌خوای گه‌وره‌ به ‌ڕائه تی لێ ده که ین…ئێمه‌ شتی واناڵێین په‌نا به‌خوا
۷_خه‌وارج ئه‌ڵێن که‌س خوای گه‌وره‌ نابینێ له‌ڕۆژی قیامه‌ت…له‌کاتێکدا ئێمه‌خۆمان فیدائه‌که‌ین بۆ بینینی خوای ته‌عالی…هه‌روه‌ها یه‌قینمان هه‌یه‌ که‌له‌قیامه‌تدا خوای ته‌عالی ئه‌بینین.
۸_خه‌وارج ئه‌ڵێن له‌ڕۆژی حه‌شردا پێغه‌مبه‌رﷺ شه‌فاعه‌ت ناکات…به‌ڵام ئێمه‌ یه‌قینمان به‌شه‌فاعه‌تی پێغه‌مبه‌رﷺ هه‌یه‌ وبه‌ڕاستی ئه‌زانین .
۹_خه‌وارج ئیعتیراف به‌ سوننه‌ت وحه‌دیسی صه‌حیح ناکه‌ن،ئه‌ڵێن ته‌نها قورئان به‌سمانه‌…له‌کاتێکدا ئێمه‌ هه‌موو به‌ڵگه‌یه‌کمان له‌ قورئان و سوونه‌تی پێغه‌مبه‌ره‌ﷺ
۱۰_خه‌وارج ئه‌ڵێن زیناکاری موحصن (هاوسەردار) ڕه‌جم ناکرێ…ئێمه‌ چه‌ندینجار زیناکارمان ڕه‌جم کردووه‌ ئیتر چۆن باوه‌ڕمان به‌و حوکمه‌ نیه‌…توخوا ته‌ریق نابنه‌وه‌ هێشتا پێمان ئه‌ڵێن خه‌وارج. ادامه خواندن به‌ چ حه‌قێک به‌ ئێمه‌ ئه‌ڵێن خه‌وارج ؟! لەخوا بترسن …

كوفر بە تاغووتەكان لەسەر من نییە یا خوا ئەو ئەركەى نەخستۆتە سەر شانم كوفریان پێ بكەم

كوفر بە تاغووتەكان لەسەر من نییە یا خوا ئەو ئەركەى نەخستۆتە سەر شانم كوفریان پێ بكەم

 
لە خوا بترسن برایانم دەست بگرن بە بنچینەى ئایینەكەتان سەرەتاكەیی وكۆتاییەكەى وبنچینەكەیی وترۆپکەکەی كە بریتییە لە شایەتى لا إلە إلا اللە، واتاكەى بزانن وخەڵكەكەیتان خۆش بوێ و بە براى خۆتانیان بزانن ئەگەرچى دووریش بن، وە كوفر بە تاغووتەكان بكەن ودژایەتیان بكەن و ڕقتان لەو كەسە ببێتەوە كە خۆشی دەوێن یا موناقەشەیان لەسەر دەكات یان كافریان ناكات یان دەڵێت ئەوە لەسەر من نییە یاخود دەڵێت خوا ئەو ئەركەى نەخستۆتە سەر شانم كوفریان پێ بكەم، ئەوە بە بێ گومان درۆ و بوختانى بە ناوى خواوە كردووە بەڵكو خوا ئەو ئەركەى خستۆتە سەر شانى و فەرزى كردووە لەسەرى كوفریان پێ بكات وبەرى بێت لێیان ئەگەرچى برا یا كوڕیان بن

ڕووداوی موسەیلەمەی درۆزن و حوکمیکی زور ته رسناك و پەند ئامیز

ڕووداوی موسەیلەمەی درۆزن و حوکمیکی زور ته رسناك و پەند ئامیز

موسەیلەمەی درۆزن کە بانگەشەی ئەکرد ئەویش وەحی بودێ بۆتە پیغەمبەر وەک چۆن موحەمەد پێغەمبەرە ، قەومەکەشی کەناویان بەنی حەنیفە بوو بڕوایان پێ کرد و شوینی کەوتن کە نویژ و ڕۆژیشیان ئەکرد و بانگیشیان ئەدا شایەدمانیشیان ئەهینا .
ئەوەبوو ئەبوو بەکڕی سدیق لەشکریکی زۆری بەسەرکردایەتی خالیدی کوڕی وەلید بۆ هیرش کردنە سەریان نارد .
ئەبوو بەکری سدیق بەخالیدی فەرموو : ئەی خالید تا ئیستا قەومی لەشیوەی ئەوانت نەدیوە بزانە هەموویان دژت ئەوەستن وە خاوەنی ناوچەیەکی فروانن ، کاتێ گەیشتی پێیان ڕاستەوخۆ خۆت بەشداری جەنگەکە بکە ، ڕاوێژ بکە بەهاوەڵانی پیغەمبەری خوا کە لەگەلتن و قەدریان بزانە .
کاتێ گەشتی بەقەومەکە خۆت چاک ئامادەکردبێ
پاشان کە خوای گەورە زاڵی کردی بەسەریان ، ئاگاداربە و نەکەی بیانهیلیتەوە بە زیندوویی ، بریندارەکانیان بکوژە ، ئەوانەی ڕایانکڕد دوایان بکەوە ، دیلەکانیان بدە بەرشمشێر ، کوشتاریکی سەختیان بکە ، بەئاگر بیانسوتینە وریابە لەسەرپیچی ئەو فەرمانەی پیم کردی وسلام .

سوودە وەدەستهاتوەکانی ڕووداوەکە ”

۱- بڕوانن ئەو قەومە تەنها لە وەحی دا شەریکیان بۆ پیغەمبەر صلی اللە علیە وسلم بڕیاڕدا ئەوە حوکمەکەیان بوو
ئەی ئەگەر قەومیک دەیان شەریک بۆ خوا بڕیار بدەن
وەک : وەرگرتنی مەنهەجێ ژیان لەغەیری بەرنامەی خوا و ڕازی بوون بە حوکمی غەیری خوا و داوەری بردن بۆ لای و هەلبژاردن و خۆشویستنی تاغووتان و پشتیوانیکردن لە یەهود و سیکولاره کان و نەصارا ئینکاری کردی دەیان حوکمی خوا ڕەخنە لێ گرتنی دەیانی تر لەو کوفرانە کە لەناو میلەتانی ئیمەدا بەربلاون پەنا بەخوا ئەبێ حوکمیان چەندە ترسناک بێ.

۲- ئەوەمان بۆ دەركەوێ كە دیلی مورتەد كەلەشەر دەگیرێ حوكمی كوشتنە ، وەك ئەبو بەكری صدیق فەرمانی بە خالید كرد كە دیلەكانیان بداتە بەرشمشێر.

راستكردنه‌وه‌ی دوو تێگه‌یشتنی هه‌ڵه‌ی خه‌ڵك ده‌رباره‌ی لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ….و…. فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ

راستكردنه‌وه‌ی دوو تێگه‌یشتنی هه‌ڵه‌ی خه‌ڵك ده‌رباره‌ی لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ….و…. فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ

 
ئایه‌تی یه‌كه‌م :
{ لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (۲۵۶) البقرة
شيكردنه‌وه‌ی زانستی ئایه‌ته‌كه‌ ” لا اكراه فی الدین ” واته‌ زۆر كردن له‌ دیندا نیه‌ ، زانایانی ئوممه‌تی ئیسلامی ئه‌فه‌رموون تێگه‌یشتن له‌م ئایه‌ته‌ هه‌روا نیه‌ به‌و شێوه‌ گشتیه‌ به‌ڵكو تایبه‌ت كردن و ورده‌كاری تیایه‌
ئه‌مما ئه‌م ئایه‌ته‌ ( لا اكراه فی الدین ) دابه‌زیوه‌ بۆ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ماناكه‌ی زانیوه‌ نه‌ی وه‌ستاندوه‌ له‌ كوشتاری موشریك و كافره‌كان به‌ گومانی تێگه‌یشتنی هه‌له‌ی ئه‌وه‌ی زۆر كردن له‌ دیندا نیه‌ به‌لكو به‌رده‌وام بوه‌ له‌ جیهاد و قیتالی كافر و موشریكه‌كان وه‌ كه‌تیبه‌ی هێزی ئه‌نارد بۆ كوشتار فه‌رمانی پێ ئه‌كردن سه‌ره‌تا بانگیان بكه‌ن بۆ ئیسلام پاشان ئه‌گه‌ر قبولێان نه‌كرد ده‌ست بكه‌ن به‌كوشتاركردنیان به‌یارمه‌تی خوا وه‌كو له‌ فه‌رمووده‌كه‌ی به‌ریده‌ هاتوه‌ كه‌ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ئه‌ فه‌رموێت ( إذا لقيت عدوك من المشركين , فادعوهم الى ثلاث خصال , فأيتهن ما أجابوك فأقبل منهم , وكف عنهم ) ثم ذكر الاسلام ثم الجزية ثم قال : ( فإن هم أبوا فاستعن بالله واقاتلهم …)الحديث رواه مسلم
واته‌ : ئه‌گه‌ر گه‌یشتنه‌ دوژمنه‌ موشریكه‌كانتان له‌شه‌ردا ، ئه‌وا بانگیان بكه‌ن بۆ سێ شت ، بۆ هه‌ر كامیان وه‌لامیان دایته‌وه‌ ، لێیان قبوڵ بكه‌ ، وازیان لێبێنه‌ ” پاشان باسی ئه‌و سێ شتهی كرد ئه‌ویش یان موسلمان بوون یان سه‌رانه‌دان هاتنه‌ ژێرسایه‌ی حوكمی ئیسلام وه‌ یان كوشتار و شه‌ركردن له‌گه‌ڵێان ، وه‌ خوای گه‌وره‌ش له‌ ئایه‌تێكی تردا فه‌رمان ئه‌كات به‌ كوشتاركردنی گشتی موشریكه‌كان { قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ (۲۹) التوبة ، واته‌ بكوژن ئه‌وانه‌ی ئیمان به‌ خواو به‌رۆژی دوایی ناهێنن وه‌ ئه‌وه‌ به‌ حه‌رام نازانن كه‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی حه‌رامیان كردوه و دینی حه‌ق په‌یڕه‌و ناكه‌ن و له‌وانه‌ی كه‌وا خاوه‌ن په‌یامی ئاسمانین تا سه‌رنا ئه‌ده‌ن به‌ده‌ستی خۆیان به‌ ریسوایی . وه‌ خوای گه‌وره‌ له‌ ئایه‌تێكی تریشدا ئه‌فه‌رموێت { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (۱۲۳) التوبة ، واته‌ : ئه‌ی ئه‌وانه‌ی ئیمانتان هێناوه‌ ، سه‌ره‌تا بیانكوژن ئه‌و كافرانه‌ی كه‌ نزیكن لێتانه‌وه‌ با ترس و توندیتان لێ ببینن ، وه‌بشزانن خوا له‌گه‌ڵ ئه‌هلی ته‌قوایه‌ . وه‌ له‌ ئایه‌تێكی تریشدا خوای گه‌وره‌ ئه‌فه‌رموێت : { سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ ) الفتح ۱۶ واته‌ : له‌داهاتوودا بانگ ئه‌كرێن بۆ جه‌نگ له‌گه‌ل گه‌لێكی جه‌نگاوه‌رو به‌ زه‌بر یان ئه‌وه‌تا شه‌ڕیان له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌ن یان موسڵمان ئه‌بن . وه‌ به‌رده‌وام فه‌زیش بوه‌ له‌سه‌ر موسلمانان كه‌ جیهادی كافر و موشریكه‌كان بكه‌ن وه‌ رۆژێ له‌رۆژان نه‌وه‌ستاون له‌و جیهاده‌ نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ش به‌لكو پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ده‌رباره‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی له‌ ئیسلام هه‌ڵئه‌گه‌ریته‌وه‌ یا نیان هه‌لوه‌شێنه‌ره‌وه‌یه‌ك له‌ هه‌لوه‌شینه‌ره‌وه‌كانی ئیسلام ئه‌نجام ئه‌دات ، فه‌رموویه‌تی ده‌بێ بكوژرێ ( من بدل دینه فاقتلوه ) كه‌واته‌ ئیستا چۆن له‌و ئایه‌ته‌ تێ بگه‌ین كه‌ ئه‌فه‌رمێت : زۆركردن له‌ دین وه‌رگرتن نیه‌و له‌گه‌ل ئه‌م كۆمه‌ڵه‌ ئایه‌ت و فه‌رمووده‌یه‌ی تر كه‌ فه‌رمان ئه‌كات به‌كوشتاری هه‌موو كافرو موشریكه‌كان به‌بێ جیاوازی ، كه‌واته‌ جیاوازی و دژ به‌یه‌ك هه‌یه‌ له‌ نێوان ئایه‌ته‌كاندا ؟! ئێمه‌ش ئه‌ڵێێن نه‌خێر جیاوازی و دژبه‌یه‌ك به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك نیه‌ له‌نێوان ئایه‌ته‌كاندا پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم و هاوه‌ڵه‌ به‌ریزه‌كانی و زانایان چاك له‌ ئایه‌ت فه‌رمموده‌كات تیگه‌یشتوون و قه‌ت هه‌ستیان به‌پێچه‌وانه‌و دژ به‌یه‌ك له‌ نیوان ئایه‌ته‌كاندا نه‌كردوه‌ با بزانین زانایانی توێژه‌روانی قورئان چیان وتوه‌ ده‌رباره‌ی ئایه‌تی ( لا اكراه فی الدین ) :  ادامه خواندن راستكردنه‌وه‌ی دوو تێگه‌یشتنی هه‌ڵه‌ی خه‌ڵك ده‌رباره‌ی لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ….و…. فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ

باسى وتەى هەندێک لە زانایانى کۆن و نوێ لەسەر بەکافر دانانى ئەو کەسانەى ڕوو دەکەنە یاسا دەستکردەکانی سیکولاریسم

باسى  وتەى هەندێک لە زانایانى کۆن و نوێ لەسەر بەکافر دانانى ئەو کەسانەى ڕوو دەکەنە یاسا دەستکردەکانی سیکولاریسم

 

 

باسى  وتەى هەندێک لە زانایانى کۆن و نوێ لەسەر بەکافر دانانى ئەو کەسانەى واز لە حوکمى خوا و پێغەمبەر ﷺ دەهێنن و ڕوو دەکەنە یاسا دەستکردەکانی سیکولاریسم

۱٫ ئیمامی “ئیبن کەثیر” (رحمە ﷲ): لە تەفسیرى ئایەتى: “أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ”( )دا دەفەرمووێ: (خواى گەورە سەرزەنشتى ئەوانە دەکا کە لە حوکمى خوا دەردەچن و لا دەدەن، کە هەموو خێرێکى لەخۆگرتووە و قەدەغەی هەموو خراپەیەک دەکا و ئەو کەسەى لا دەدات بۆ لاى غەیرى ئەو لەو بۆچوون و هەوا و ئارەزوو و دەستوورانەى کە مرۆڤەکان دایان ناوە بەبێ وەرگرتن لە شەریعەتى خوا، هەروەکو خەڵکى جاهیلیەت لەو گومڕاییانەى حوکمیان پێی دەکرد بە هەوا و ئارەزوو و بۆچوونەکانیان و هەروەکو ئەوەى تەتار حوکمیان پێ دەکرد لە سیاسەتە پادشاییە وەرگیراوەکەیان لە پادشاکەیان “جەنگیز خان” کە “یاسق”ى بۆ دانان کە ئەویش بریتیبوو لە کتێبێکى کۆکراوە لە حوکمەکان کە وەرى گرتبوو لە شەریعەتى جیاجیا، لە یەهوودیەت و نەصڕانیەت و ئیسلام و غەیرى ئەوانە، وە تێیدا چەندین حوکم هەیە کە لە هەوا و ئارەزوو و بۆچوونى خۆى وەری گرتووە، جا ئەو یاسقە لەناو کوڕەکانى بووە شەرعێکى پەیڕەوکراو کە بەپێش حوکمکردن بە کتێبى خوا و سوننەتى پێغەمبەرەکەیان دەخست، جا ئەوەى لەوان ئەو کارە بکات؛ ئەوا کافرە و واجبە جەنگى لەگەڵ بکرێ هەتاکو دەگەڕێتەوە بۆ حوکمى خوا و پێغەمبەرەکەى، لە غەیرى حوکمى خوا و پێغەمبەرەکەى نابێ هیچ حوکمێک پەیڕەو بکرێ لە کەم و زۆر)( ).

۲٫ شێخ “ئەحمەد شاکر” (رحمه ﷲ): لە تەعلیقى لەسەر ئەو قسانەى سەرەوەى ئیمامی “ئیبن “کەثیر”دا دەفەرمووێ: (حوکمى ئەو یاسا دەستکردانە ڕوونە وەک ڕوونى خۆر، کە کوفرى ئاشکرایە، هیچ شاراوە و پێچوپەناى تێدا نییە و عوزر بۆ هیچ کەسێک نییە لەوانەى خۆیان بەموسوڵمان دادەنێن (هەر کێیەک بن) کە کارى پێ بکەن یان ملکەچیبن یان دانی پێدا بنێن، با هەرکەسێک ئاگادارى نەفسى خۆى بێ و هەموو کەسیش بەرپرسى نەفسى خۆیەتى.
دەبا زانایان حەق ڕابگەیەنن بەبێ ترس و با ئەوە ڕابگەیەنن کە فەرمانیان پێکراوە بی گەیەنن و هیچ کەمتەرخەمى نەکەن.
بەندەکان و سەرخەرانى ئەو (یاسقە سەردەمییە) پێم دەڵێن: (تۆ کۆنەپەرست و داخراوى) و قسەى تر لەو بابەتە، دەى چییان دەوێ با بی ڵێن، هیچ ڕۆژێک گوێم نەداوەتە ئەوە کە پێم دەوترێ، بەڵام من ئەوەم وتووە کە دەبێ بی ڵێم)( ). ادامه خواندن باسى وتەى هەندێک لە زانایانى کۆن و نوێ لەسەر بەکافر دانانى ئەو کەسانەى ڕوو دەکەنە یاسا دەستکردەکانی سیکولاریسم