
فرایند شکلگیرى و سازمان یابی دین سکولاریسم در قرون اخیر (۳۶)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
از جمله پیشگامان دین مشرکین غیر اهل کتاب با اسم جدید سکولاریسم در قرن چهاردهم، دانتى (۱۲۶۵-۱۳۲۱) و پتر ارک (۱۳۰۴-۱۳۷۴) هستند. دانتى کاتولیک مذهب بود، اما منبع حقیقت را در خارج از حوزه مسیحیت مىجست. وى در قصیدهاى طولانى به تمسخر جهان آخرت پرداخت. پتر ارک، که اهل ایتالیا بود، در قصیدهاى به مادیگرایى و اومانیسم اظهار دلبستگى کرد.[۱] به این ترتیب، نهضت نوزایى در قرن چهاردهم و پانزدهم از ایتالیا آغاز گشت و حاملان فکرى آن، بخصوص در قرن پانزدهم، مدعى بودند که دین خدا تنها پاسخگوى مشکلات و نیازها نیست.
” یکى از زمینههاى شکلگیرى سکولاریسم در این زمان، اهتمام بیش از حد به علوم انسانى، مانند لغت، شعر، تاریخ و ادب، است. هدف این کار تبیین رابطه انسانها با یکدیگر و ایجاد تفاهم در جهت ایجاد جامعه برتر بود. بدینسان، محور تمدن الهى بر انسان متمرکز گردید، در حالى که محور علوم الهى تبیین رابطه انسان با خداوند است.”[۲]
” قدرتمندى دولتهاى بزرگ در قرن پانزدهم، که مرهون کشف باروت و تحولات سریع سیاسى و فرهنگى بود، از زمینههاى مهم شکلگیرى سکولاریسم است. این امر موجب سقوط دستگاه پاپ و تضعیف اشراف ملوکالطوایفى گشت. آشنایى بیشتر و عمیقتر اروپاییان با فرهنگ عهد کهن – یعنى مبانى فکرى و معرفتى یونانیان – نفوذ تفوقآمیز آن بر طرز تفکر مردم و بخصوص طبقه راهبر، موجب شکلگیرى نهضت روشنگرى در این قرن گردید”.[۳]
فرهنگ عصر جدید، بیش از آنکه روحانى و دینى باشد، دنیوى است. دولتها روزبه روز قومىتر شدند و جاى کلیسا را، که بر فرهنگ جامعه نظارت داشت، گرفتند. دولت و پادشاه با اتحادى که با بازرگانان ثروتمند داشت، جاى طبقه اشراف را گرفت و آن را در کشورهاى گوناگون به نسبتهاى متفاوت تقسیم کرد.[۴]
پیدایش قدرتهاى مطلقه و مستقل از سیطره کلیسا موجب سکولار شدن بیشترجامعه نصرانیت شد. طى جنگهاى متعدد پس از عصر روشنگرى، حکومتهاحساب خود را با کلیسا تصفیه کردند و تابعیت کلیسا و نصرانیت را به کنارى نهادند. جنگهاى متعدد و بخصوص جنگهاى سى ساله در اروپا،از زمینههاى دیگر نهادینه شدن دین سکولاریسم در غرب بود[۵]. ادامه خواندن فرایند شکلگیرى و سازمان یابی دین سکولاریسم در قرون اخیر (۳۶)