بیداری اسلامی معاصر و جنبش اخوان المسلمین در بلوچستان از طلوع تا غروب (تاریخ شفاهی بلوچستان) قسمت هفتم
✒️به قلم: محمد صدیق دهواری
کلاس‌های تابستانی در دارالعلوم زاهدان و آغاز فعالیت‌های اخوان المسلمین در بلوچستان
پس از آزادی بازداشت‌شدگان شورای شمس از بلوچستان، علی رغم توقف و رکود فعالیت‌های منسجم اهل سنت به مدت بیش از سه سال، در تابستان ۱۳۶۴ هـ. ش یک دوره آموزشی به‌وسیله مولوی عبدالملک ملازاده و مولوی عبدالغفور لشکرزهی در حوزه علمیه دارالعلوم مکی زاهدان زیر نظر مولوی عبدالعزیز ملازاده باهدف ساماندهی دوباره فعالیت‌ها برگزار و افراد مختلفی از همه مناطق سُنی‌نشین کشور، در آن کلاس‌ها شرکت کردند.
?اساتید برجسته‌ای از شخصیت‌های اهل سنت همچون مولوی عبدالعزیز ملازاده، مولوی عبدالملک ملازاده، مولوی عبدالرحمن محبی، مولوی رحیم بخش بلوچ زهی، مولوی نذیر احمد سلامی، مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، مولوی عبدالغفور لشکرزهی، مولوی عبدالرحمن الله‌وردی، کاک امیر عبیدی (از شاگردان کاک احمد مفتی زاده) از داخل و بیرون بلوچستان در این دوره آموزشی، کلاس‌هایی در حوزه تاریخ اسلام، سیره، فقه، حدیث، صرف و نحو، جلسات پرسش و پاسخ، برگزار کردند.
در کنار آن نیز دکتر حیرت سجادی از سنندج و حاج محمدحسین رئیسی مباحث مختلف سیاسی اجتماعی ارائه می‌دادند و مولوی نظرمحمد دیدگاه و محمد امینی امینی فرد نیز در حاشیه برنامه‌های آموزشی به سخنرانی پرداختند.
?همچنین آقایان بخشایش از بندر خمیر، ابراهیم جهاندیده از سوران؛ عیدمحمد نارویی از زاهدان، محمد آرایا نژاد از بیرجند، ابراهیم احراری از زاهدان با جمعی از جوانان شرکت کننده از مناطق مختلف در فضای حوزه تا پاسی از شب به مباحث مختلف می‌پرداختند.
?این دوره آموزشی فرصت مناسبی برای یارگیری وآشنائی فعالان مذهبی اجتماعی اهل سنت ایران بود که هرگز بعد از آن نه در حوزه دارالعلوم مکی زاهدان و نه در جای دیگری تکرار نشد؛ و بزرگ‌ترین تجمع نخبگان؛ دانشجویان و اساتید اهل سنت پس از شورای شمس بود.
?در دوره آموزشی تابستانی دارالعلوم مکی زاهدان به‌خوبی تضارب آراء و اندیشه‌ها بین نحله‌های فکری مختلف اهل سنت نمود داشت و هیچ‌گونه برتری‌جویی دیده نمی‌شد بلکه فضای صمیمی گفتمان درون دینی شکل‌گرفته و مولوی عبدالعزیز ملازاده (دیوبندی) ضمن در اختیار گذاشتن امکانات حوزه در کنار مولوی نذیراحمد سلامی و مولوی عبدالغفور لشکرزهی (مودودی) نشسته و تریبون را در اختیار آنان گذاشته و آنان نیز در کنار مولوی عبدالملک ملازاده (فارغ‌التحصیل دانشگاه مدینه) در کنار اساتید و به‌ویژه شخصیت برجسته دیوبندی مولوی محمد یوسف حسین پور به بیان دیدگاه‌های خود می‌پرداختند
تنها غایب این دوره مولوی عبدالرحمن ملازهی کارشناس برجسته صحابه شناسی بود که به دلایلی نامعلوم حضور نیافت و تا پایان دوره کرسی صحابه شناسی خالی ماند.
شرکت سه نفر از اخوان المسلمین در این دوره و یارگیری از بلوچستان
?برگزاری این دوره آموزشی، هم‌زمان با تصمیم اخوان برای آغاز فعالیت در بلوچستان بود و آن را فرصتی مغتنم شمرده و اقدام به شرکت در این دوره‌ها باهدف جذب افراد و بسط و گسترش فعالیت‌های خود نمودند که در این راستا سه نفر از اعضای جماعت اخوان نیز اعزام شدند
استاد تحسین یاسین (از کردستان عراق) ماموستا احمد شریفی (از کردستان ایران) و استاد بلال (دکتر نظام) از عراق از جمله این افراد بودند.
افراد شرکت کننده از سراوان
?هم‌زمان نیز افرادی از شهرستان سراوان و در رأس آنان انور دهواری (که پیش‌تر در نهضت مسلمانان سراوان فعال بود و مسئولیت نشریه صوت الاسلام را برعهده داشت و پس‌از جریانات شورای شمس دو سالی در پاکستان به سر برده و دوباره به کشور بازگشته بود) شرکت کردند.
?از جمله افراد شرکت کننده از سراوان می‌توان به دادالله داداللهی، غلام رسول دهواری، ابوالقاسم دهواری، عنایت‌الله مجاهد و غلام الله مجاهد و (دکتر) عزیز الله اشاره کرد که از سراوان برای شرکت در این کلاس‌ها حضور یافتند.
در این دوره آموزشی استاد تحسین یاسین سخت تحت تأثیر انور دهواری قرار می‌گیرد و همین سبب آشنایی بیش‌تر آنان گشته و ارتباطی برادرانه میان آنان برقرار می‌گردد.
?پس از پایان کلاس‌ها استاد تحسین به سراوان آمده و با انور دهواری دیدار می‌کند و مهمان وی می‌شود، ولی درباره کار تشکیلاتی و عضویت در اخوان چیزی به میان نمی‌آورد. تا اینکه شخصی به نام محمد امین (از اخوان عراق) و یک نفر دیگر به نام ماموستا عبدالرحیم قیطولی نزد برادر انور آمده و گفتگوهایی به عمل می‌آورند و عضویتشان در اخوان را اعلام می‌دارند و می‌گویند: «ما اهل عراق و به فعالیت‌هایی درباره اخوان مشغول هستیم»
?همان‌جا از انور دهواری نیز خواسته می‌شود همکاری نماید و با استادتحسین فعالیت اخوان را آغاز کنند و این‌چنین فعالیت‌های اخوان، آغاز و انور دهواری نخستین کسی می‌شود که از بلوچستان با تشکیلات اخوان ایران ـ که زیر نظر اخوان عراق ـ فعالیت می‌کرد، همکاری می‌کند و استاد تحسین و انور دهواری پیمان اخوت و برادری باهم بسته و کار تشکیلاتی منسجم اخوان المسلمین در سراوان و بلوچستان را آغاز می‌نمایند
این‌چنین دعوت اخوان در بلوچستان با مرکزیت سراوان آغاز می‌گردد. و پس‌ازآن دو نفر یکی از ایران و دیگری از عراق در زاهدان مستقر می‌شوند.
در بخش بعدی به صورت کوتاه و فشرده به معرفی این سه شخصیت اخوانی: استاد تحسین یاسین حسن؛ ماموستا احمد شریفی و بلال(دکتر نظام ) که به بلوچستان آمدند، می‌پردازیم.
ادامه دارد با ما همراه باشید