تفاوت اجتهاد و فقه در دین با غالی گری و مبارزه با احکام دین
به قلم : ابوابراهیم هورامی
زمانی که با حاکمیت معاویه حکومت اسلامی به روش شورائی آن تبدیل به شاهیگری شد و شورای اولی الامر و امت و اجماع ناشی از این امت نیز رخت بر بست، علمای اسلام جهت سازماندهی آراء خود از اصولی پیروی کرده اند که به اصول فقه شناخته شده اند. عده ای از این اصول به متفق علیه و مواردی به مختلف فیه شناخته شده اند .
قرآن و سنت جزو موارد متفق علیه هستند . یعنی رای اجتهادی باید از این دو منبع بوده و مخالفتی با این دو منبع نداشته باشد و…. اما در مذاهب مختلف موارد دیگری در نظر گرفته شده اند به عنوان مثال: در مذهب حنفی : قیاس و استحسان و مراسل مرسله و… اضافه شدند. در مذهب شافعی اصولی چون : قرآن، سنت، اجماع، قیاس . در مذهب جعفری : قرآن ، سنت و عقل. البته سنت و عقلی که به تائید قرآن برسد و هر انچه مخالف قرآن باشد بیهوده و زخرف است. و….
در این صورت اختلافات مذهبی غیر قابل اجتنابی در میان مسلمین حاصل گردید و با گسترش فلسفه های یونانی، ایران باستان و هندوئیسم و… مباحث کلامی نیز جامعه ی مسلمین را آشفته تر نمود . با این وجود تمام این اختلافات در چارچوب شریعت و با همان معیارهای قرآن و سنت و در قالب اجتهاد و تأویل شرعی توجیه می گردید و نکته ای بر خلاف این منابع ذکر نمی گردید .
اما پدیده ی ظهور کفار داخلی (منافقین) ارتباطی به اجتهاد و فقه در شریعت ندارد بلکه روندی است که طی آن عده ای به خاطر وجود قدرت حکومتی مسلمین شهامت، صداقت و غیرت خود را از دست داده و جرأت رویاروئی مستقیم با حکومت اسلامی را ندارند؛ در نتیجه اجبارا در قالب ریا و نفاق فرو رفته و با تظاهر به اسلام هم شکل مسلمین شده و پیوسته سعی دارند جهت رهائی از این وضع و آشکار نمودن باورهای خود، به صورت تدریجی، ابتدا از درون، اصول و بنیانهای دین اسلام را مورد تهاجم قرار دهند و در مرحله ی بعدی در قالب گروه و فرقه ای خاص آشکارا به بیان عقاید خود پرداخته و مستقیما در برار مسلمین صف آرائی می کنند . این آخرین مرحله ای است که این کفار داخلی و پنهان را تبدیل به کفار خارجی و آشکار می گرداند و همان چیزیست که از ابتدای پیدایش آنها در مدینه تا کنون برایش تلاش نموده اند .
گسترش رعد آسای فتوحات حکومت اسلامی با تمام ثمراتی که در برداشت باعث افزایش و تنوع این کفار داخلی نیز گردید . زمانی که متوجه میشویم که در جمعیت نزدیک به ۹۰۰ نفری مسلمین شهر مدینه در جنگ احد چیزی نزدیک به ۳۰۰ نفر آنها منافق و دارودسته ی منافقین از آب در می آیند باید تصور نمود که در جمعیت انبوه آنهمه سرزمین فتح شده به چه تعداد کافر داخلی و دارودسته ی آنها باید وجود داشته باشد؟ آنچه باعث می شد این کفار داخلی جرئت ابراز وجود پیدا نکرده و فعالیتهای محدود آنها در نطفه خفه گردد تنها و تنها قدرت و ابهت حکومت اسلامی و نهادهای مرتبط با آن بود.
نکته ی قابل توجه اینکه این کفار داخلی در جنگ روانی بر علیه شریعت اسلام و جهت اعلام موجودیت، هر یک از ادبیات خاص خود بهره می گرفتند که به آن تعلق داشتند. به عنوان مثال مسیلمه کذاب از همان ادبیات مشرکین( سکولاریستها) سود می جست و سجاح از ادبیات نصرانیت . بعدها غلات از ادبیات نصرانیت، زروانیسم ، میترائیسم و فره ایزدی ایران باستان ، یهودیت، صائبی گری اطراف بصره و اهواز، بودیسم، شمنیسم و… لیبرالیسم، کمونیسم، سوسیال دموکراسی و…. سود جسته اند .
البته عده ای از کفار پنهان داخلی پا را فراتر نهاده و با مطالعه ی آثار کفار سایر سرزمینها برای خود مخلوطی از باورهای التقاطی متناسب با وضع موجود خود ساخته اند. با این وجود شناخت اوضاع فرهنگي و عقیدتی مردمان بومی هر سرزمین قبل از ورود اسلام به آن سرزمینها ازاهميت و حساسيت خاصي برخوردار است و کمک مي کند ضمن آگاهي از جو فکري و نوع تفکرات مطرح و قابل توجه درآن دوران، در همان قدم اول تمایز باورهای غلات با مسلمین را دریافته و ضمن اجتناب از چسباندن و انتساب به غلط آنها به یکی از فرق اسلامی ائمه و بزرگان فرقه مختلف اسلامی در رويارويي با جريانات انحرافي کفار داخلی و زمينه هاي بروز ديدگاه ها و انديشه هاي تابناک ائمه ی مسلمین بيش از پيش آشنا شويم.
شناخت صحیح علاوه بر یاد دهی نکات ذکر شده به ما می آموزد که در هم شکسته شدن قدرت و ابهت اصلی حکومت اسلامی و نهادهای مرتبط با آن، و خلاء قدرت حکومتی مسلمین به عنوان اصلی ترین عامل سبب شد این کفار پنهان داخلی در مراحلی مختلف طوفان شدیدی از عقاید فاسد و آشوبهای خونین در میان مسلمین بر پا سازند که هنوز مسلمین نتوانسته اند از صدمات ناشی از آن کمر راست کنند . در نتیجه به عنوان اصلی ترین دارو و تنها آلترناتیو، پس از ایمان به الله، جهاد جهت بازگرداندن قدرت حکومت اسلامی و نهادهای مرتبط با آن در شکل شرعی اش و محافظت از این دارالاسلام و نهادینه کردن ابزار شورا، وظیفه ی اساسی هر مسلمانی با هر مذهب و تفسیری می گردد .
نکته ی تاسف برانگیز این است که هنوز جاهلین و دارودسته ی منافقین میان حنفی ها و جعفری ها و مالکی ها و شافعی ها و… با پناه بردن به عقاید غلاة و دارودسته ی منافقین موجود در مذهب مخالف خود به آن مذهب حمله می کنند که اینهم باز یکی از توطئه های کفار پنهان داخلی و دارودسته ی آنهاست که معمولا در میان این دارودسته ی انها مومنین جاهل و فریب خورده و ضعیف الایمان هم پیدا می شوند.