جایگاه و موقعیت کفار اهل کتاب نزد مسلمین صدر اسلام و مقایسه آن با رابطه موجود مذاهب اسلامی با همدیگر
ارائه دهنده : درسهای استاد
می توانیم بگوییم اگر کفار اهل کتاب و شبهه اهل کتاب بخواهند بر اساس قوانین شریعت الله که توسط آخرین پیامبر آورده شده با جماعت مسلمین متحد شوند در واقع بین اسلام و نصرانیت و یهودیت و مجوس و صابئین پیمان شهروندی و اهل ذمه بودن حاکم می شود و فضای نبرد با کفار سکولار (مشرک) و سکولاریسم و سکولاریستها (مشرکین/ احزاب) آغاز می شود و به مسیر خود ادامه می دهد. این امر مهم را از دو جنبه می توانیم مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم :
۱- نمایندگان سکولاریست (مشرک) که از مکه آمده بودند نزد یهودیان یثرب رفتند و از آنها پیرامون دین رسول الله صلی الله علیه وسلم سؤال کردند؛ آنها جواب دادند که از محمد سه سؤال بپرسید اگر صحیح جواب داد فرستاده ی خداست وگرنه دروغگو و آنچه می گوید ساخته و پرداخته ی خودش است :
الف- درباره ی ذی القرنین
ب- اصحاب کهف
ج- روح
پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم این سؤالها را جواب داد.
سکولاریستها حداقل دریافته بودند که منشأ دین یهود و دین محمد صلی الله علیه وسلم یکی است. نزدیکی مسلمانان و اهل کتاب و حداقل وجود وجوه مشترک بین آنها نزد سکولاریستها یک حقیقت بدیهی بود و آنان شاهد بودند که هنگام پیروزی فارس بر روم مسلمانان اندوهگین شدند و سکولاریستهای قریش خوشحال. تا این آیه ی قرآن ناز شد و خداوند فرمود :
«الم* غُلِبَتِ الرُّومُ* فی أَدنی الأَرضِ وَ هُم مِن بَعدِ غَلَبِهِم سَیَغلِبُونَ* فی بِضعِ سِنینَ لِلّهِ الأِمرُ مِن قَبلُ وَ مِن بَعدُ وَ یَومَئِذٍ یَفرَحُ المؤمِنُونَ* بِنَصرِ اللهِ یَنصُرُ مَن یَشاءُ وَ هُوَ العَزیزُ الرِّحیمُ»[۱]
:«… رومیان شکست خوردند، در نزدیک ترین سرزمین، ولی بعد از شکستشان، در ظرف چند سالی، به زودی پیروز خواهند گردید. فرجام کار در گذشته و آینده از آن خداست و در آن روز است که مؤمنان از یاری خداوند شاد می گردند. خداوند هر که را بخواهد یاری می دهد و او شکست ناپذیر و مهربان است».
و ابوبکر چون اطمینان قلبی به خبر قرآن و صداقت آن داشت، با مشرکان شرط کرد که روم بر فارس پیروز می گردد. سبب شادی مسلمانان به پیروزی رومیان و شکست ایرانیان این بود که در آن روز رومیان کفار اهل کتاب نصرانی (دشمنان شماره ۳مومنین) و فارس ها کفار شبه اهل کتاب (دشمنان شماره ۲ مومنین) بودند؛ چون یهود و سکولاریستها (مشرکین) دشمنان شماره یک مومنین هستند.
۲- جنبه ی دوم مربوط به ناحیه ی عملی با نمایندگان مسیحی است که جهت گفتگو با پیامبرصلی الله علیه وسلم به مکه آمده بودند و ابن اسحاق خبر آن را چنین نقل کرده است :
پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم در مکه بود. حدود بیست نفر از مسیحیان که از طرف مهاجران حبشه از نبوت او اطلاع یافته بودند به مکه آمدند. پیامبر را در مسجد دیدند. در حالی که اهل قریش به دور کعبه پراکنده بودند و آنها را می نگریستند. با پیامبر صلی الله علیه وسلم به پرسش و پاسخ نشستند. همین که ندای روح بخش قرآن را شنیدند، چشمانشان پر از اشک گردید و به ندای پیامبر صلی الله علیه وسلم لبیک گفتند، به پیامبر صلی الله علیه وسلم ایمان آوردند و اورا تصدیق کردند. هنگامی که نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم برخاستند، ابوجهل همراه عده ای از قریش راه را بر آنان گرفته خطاب به آنها گفتند : چه مردم بدی بودید! هم کیشانتان شما را فرستاده بودند که برایشان پیرامون این مرد خبر ببرید. شما هنوز با او ننشسته بودید که از دین خود پشیمان شدید و گفتارش را تصدیق کردید. اما گفتار قریش آن گروه را از پیروی محمد صلی الله علیه وسلم و اسلام بازنداشت، بلکه خطاب به آنها گفتند : سلام بر شما ما جاهلانه با شما برخورد نمی کنیم. آیین شما برای شما و آیین ما برای ماست.[۲]
این روایت اگرچه ایمان آوردن این نمایندگان را می رساند اما وجود رابطه ی نزدیکی در اسلام با مسیحیت و یهودیت را در ضمن بیان می دارد، به ویژه که بقیه ی مسیحیان مکه بر حقانیت رسالت محمد صلی الله علیه وسلم گواهی دادند. باید حرکت اسلامی نیز در هر جا صلاح ببیند آتش بس کند و پیمان دوستی ببندد؛ بدون اینکه به باطلی اقرار کند یا موافقت خود را با عقیده ی کافری اعلام نماید. وجه مشترک و مرکز تقاطع تمام ادیان آسمانی- صرفنظر از اختلافات جزئی و اینکه غیر از اسلام بقیه ی آنها دچار تحریف شده اند- این است که منشأ همه ی آنها خداست.
حالا که ما به اهمیت موضوع و رابطه ی بین ادیان مسخ شده ی اهل کتاب و اسلام و تاکید بر نقاط مشترک و یافتن راه حلی جهت مصالح خداپرستان پی برده ایم ، عاقلانه تر نیست که در مورد مذاهب موجود در دایره اسلام نیز برخوردی اسلامی داشته باشیم ؟ آیا نقاط مشترک بین ادیان مسخ شده ی اهل کتاب با اسلام بیشتر است یا نقاط مشترک بین مذاهب اسلامی با اسلام ؟ آیا نقاط مشترک منحرفترین مذهب منتسب به اسلام بیشتر از مشترکات کفار اهل کتاب به اسلام نیست ؟ آیا اینها به اسلام نزدیکتر نیستند ؟