چگونه سنت را ترک می کنیم؟
به قلم: مسعود سنه ای
همه ی ما بارها و بارها از خطبای خود شنیده ایم که وحدت داشته باشید و این آیه را قرائت کرده اند که الله متعال می فرماید:و اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَميعاً ولا تَفَرَّقُوا (آل عمران – ۱۰۳)و همگی به ریسمان ﷲ متعال( قرآن و اسلام) چنگ زنید و پراکنده نشوید.
پیامبر ﷺ می فرماید : « شما را به تقوا در مقابل الله متعال و شنیدن و اطاعت کردن از حکم و فرمان حاکم اسلامی امر می کنم، هر چند آن ولی امر بنده ای حبشی باشد، بعد از من هر کدام از شما که عمر طولانی کند اختلافات بسیاری را مشاهده خواهد کرد، پس بر شما باد که به سـنـت من و سنت خلفای راشدین بعد از من تمسّک جوئید و آن را محکم بگیرید و از امورات تازه ایجاد شده و نوآوری (بدعت) در دین پرهیز کنید، چرا که بی گمان هر دستور تازه ایجاد شده در دین بدعت و نوآوری محسوب می شود و هر بدعت و نوآوری، گمراهی و سرگردانی است.»
ابن رجب رحمت الله متعال بر او باد میگوید: این حدیث موافق و منطبق با همان حدیث مشهوری است که از پیامبر ﷺ روایت شده که امت ایشان به هفتاد و اندی فرقه و گروه تبدیل میشوند و از آن میان تنها یک فرقه و گروه رستگار می گردد و نجات پیدا میکند و سایر فرقه ها وارد دوزخ می گردند، و آن فرقه و گروه نجات یافته همانهایی هستند که بر اساس کتاب الله متعال و سنت و منهج پیامبر ﷺ و اصحابش عمل می کنند.
در این حدیث به ما امر شده که هنگام اختلاف و پراکنده شدن و تشتت به سنت پیامبر ﷺ و خلفای راشدین که بعد از ایشان بوده اند چنگ بزنیم. اما این سنت چیست؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید:
الصَّلَاةُ إِلَى الصَّلَاةِ الَّتِي قَبْلَهَا كَفَّارَةٌ، وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ الَّتِي قَبْلَهَا كَفَّارَةٌ، وَالشَّهْرُ إِلَى الشَّهْرِ الَّذِي قَبْلَهُ كَفَّارَةٌ إِلَّا مِنْ ثَلَاثٍ؛[۱] قَالَ : فَعَرَفْنَا أَنَّهُ أَمْرٌ حَدَثَ: إِلَّا مِنَ الشِّرْكِ بِاللَّهِ، وَنَكْثِ الصَّفْقَةِ، وَتَرْكِ السُّنَّةِ “، قَالَ : قُلْنَا: يَا رَسُولَ اللَّهِ، هَذَا الشِّرْكُ بِاللَّهِ قَدْ عَرَفْنَاهُ، فَمَا نَكْثُ الصَّفْقَةِ ، وَتَرْكُ السُّنَّةِ، قَالَ: ” أَمَّا نَكْثُ الصَّفْقَةِ : فَأَنْ تُعْطِيَ رَجُلًا بَيْعَتَكَ ، ثُمَّ تُقَاتِلَهُ بِسَيْفِكِ، وَأَمَّا تَرْكُ السُّنَّةِ : فَالْخُرُوجُ مِنَ الْجَمَاعَةِ.[۲] نماز فرض تا نماز فرض بعد از آن، کفاره‌ی گناهان میان آن دو (وقت) است؛ و گفت: جمعه تا جمعه‌ی آینده و رمضان تا رمضان بعدی، کفاره‌ی گناهان بین این دو (مدت) است: مگر سه مورد – راوی میگوید: دانستم که حتما این اتفاق رخ می‌دهد- به جز شرک به الله، شکستن عهد و ترک سنت؛ گفتیم یا رسول الله، این شرک به الله را شناخته ایم، شکستن عهد و ترک سنت یعنی چه؟ فرمود: شکستن عهد عبارت است از این‌که با شخصی بیعت کنی سپس از درِ مخالفت با او بر آیی و با شمشیرت علیه او بجنگی و ترک سنت یعنی خارج شدن از جماعت.
پس زمانی که تو اهل جماعت نبودی و در غیر معصیت الله از حاکمیت بر دارالاسلام اطاعت نکردی و به فرقه بازی و تفرق دلخوش شدی تو ترک سنت کرده ای .
[۱] (مسلم۲۳۳) (الألباني:صحيح الجامع :۳۱۱۰ و صحيح ابن ماجه:۸۹۷)
[۲] مسند أحمد بن حنبل۱۰۵۷۶- 10358/