راستكردنه‌وه‌ی دوو تێگه‌یشتنی هه‌ڵه‌ی خه‌ڵك ده‌رباره‌ی لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ….و…. فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ
ئایه‌تی یه‌كه‌م :
{ لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (۲۵۶) البقرة
شيكردنه‌وه‌ی زانستی ئایه‌ته‌كه ” لا اكراه فی الدین ” واته زۆر كردن له دیندا نیه ، زانایانی ئوممه‌تی ئیسلامی ئه‌فه‌رموون تێگه‌یشتن لهم ئایه‌ته هه‌روا نیه به‌و شێوه گشتیه به‌ڵكو تایبه‌ت كردن و ورده‌كاری تیایه
ئه‌مما ئه‌م ئایه‌ته ( لا اكراه فی الدین ) دابه‌زیوه بۆ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ماناكه‌ی زانیوه نه‌ی وه‌ستاندوه له كوشتاری موشریك و كافره‌كان به گومانی تێگه‌یشتنی هه‌له‌ی ئه‌وه‌ی زۆر كردن له دیندا نیه به‌لكو به‌رده‌وام بوه له جیهاد و قیتالی كافر و موشریكه‌كان وه كه‌تیبه‌ی هێزی ئه‌نارد بۆ كوشتار فه‌رمانی پێ ئه‌كردن سه‌ره‌تا بانگیان بكه‌ن بۆ ئیسلام پاشان ئه‌گه‌ر قبولێان نه‌كرد ده‌ست بكه‌ن به‌كوشتاركردنیان به‌یارمه‌تی خوا وه‌كو له فه‌رمووده‌كه‌ی به‌ریده هاتوه كه پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ئه فه‌رموێت ( إذا لقيت عدوك من المشركين , فادعوهم الى ثلاث خصال , فأيتهن ما أجابوك فأقبل منهم , وكف عنهم ) ثم ذكر الاسلام ثم الجزية ثم قال : ( فإن هم أبوا فاستعن بالله واقاتلهم …)الحديث رواه مسلم
واته : ئه‌گه‌ر گه‌یشتنه دوژمنه موشریكه‌كانتان له‌شه‌ردا ، ئه‌وا بانگیان بكه‌ن بۆ سێ شت ، بۆ هه‌ر كامیان وه‌لامیان دایته‌وه ، لێیان قبوڵ بكه ، وازیان لێبێنه ” پاشان باسی ئه‌و سێ شتهی كرد ئه‌ویش یان موسلمان بوون یان سه‌رانه‌دان هاتنه ژێرسایه‌ی حوكمی ئیسلام وه یان كوشتار و شه‌ركردن له‌گه‌ڵێان ، وه خوای گه‌وره‌ش له ئایه‌تێكی تردا فه‌رمان ئه‌كات به كوشتاركردنی گشتی موشریكه‌كان { قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ (۲۹) التوبة ، واته بكوژن ئه‌وانه‌ی ئیمان به خواو به‌رۆژی دوایی ناهێنن وه ئه‌وه به حه‌رام نازانن كه خواو پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی حه‌رامیان كردوه و دینی حه‌ق په‌یڕه‌و ناكه‌ن و له‌وانه‌ی كه‌وا خاوه‌ن په‌یامی ئاسمانین تا سه‌رنا ئه‌ده‌ن به‌ده‌ستی خۆیان به ریسوایی . وه خوای گه‌وره له ئایه‌تێكی تریشدا ئه‌فه‌رموێت { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (۱۲۳) التوبة ، واته : ئه‌ی ئه‌وانه‌ی ئیمانتان هێناوه ، سه‌ره‌تا بیانكوژن ئه‌و كافرانه‌ی كه نزیكن لێتانه‌وه با ترس و توندیتان لێ ببینن ، وه‌بشزانن خوا له‌گه‌ڵ ئه‌هلی ته‌قوایه . وه له ئایه‌تێكی تریشدا خوای گه‌وره ئه‌فه‌رموێت : { سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ ) الفتح ۱۶ واته : له‌داهاتوودا بانگ ئه‌كرێن بۆ جه‌نگ له‌گه‌ل گه‌لێكی جه‌نگاوه‌رو به زه‌بر یان ئه‌وه‌تا شه‌ڕیان له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌ن یان موسڵمان ئه‌بن . وه به‌رده‌وام فه‌زیش بوه له‌سه‌ر موسلمانان كه جیهادی كافر و موشریكه‌كان بكه‌ن وه رۆژێ له‌رۆژان نه‌وه‌ستاون له‌و جیهاده نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ش به‌لكو پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ده‌رباره‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی له ئیسلام هه‌ڵئه‌گه‌ریته‌وه یا نیان هه‌لوه‌شێنه‌ره‌وه‌یه‌ك له هه‌لوه‌شینه‌ره‌وه‌كانی ئیسلام ئه‌نجام ئه‌دات ، فه‌رموویه‌تی ده‌بێ بكوژرێ ( من بدل دینه فاقتلوه ) كه‌واته ئیستا چۆن له‌و ئایه‌ته تێ بگه‌ین كه ئه‌فه‌رمێت : زۆركردن له دین وه‌رگرتن نیه‌و له‌گه‌ل ئه‌م كۆمه‌ڵه ئایه‌ت و فه‌رمووده‌یه‌ی تر كه فه‌رمان ئه‌كات به‌كوشتاری هه‌موو كافرو موشریكه‌كان به‌بێ جیاوازی ، كه‌واته جیاوازی و دژ به‌یه‌ك هه‌یه له نێوان ئایه‌ته‌كاندا ؟! ئێمه‌ش ئه‌ڵێێن نه‌خێر جیاوازی و دژبه‌یه‌ك به هیچ شێوه‌یه‌ك نیه له‌نێوان ئایه‌ته‌كاندا پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم و هاوه‌ڵه به‌ریزه‌كانی و زانایان چاك له ئایه‌ت فه‌رمموده‌كات تیگه‌یشتوون و قه‌ت هه‌ستیان به‌پێچه‌وانه‌و دژ به‌یه‌ك له نیوان ئایه‌ته‌كاندا نه‌كردوه با بزانین زانایانی توێژه‌روانی قورئان چیان وتوه ده‌رباره‌ی ئایه‌تی ( لا اكراه فی الدین ) :
زانایان چه‌ن واتایه‌كیان هه‌یه بۆ مانای ئایه‌ته‌كه :
۱_ كه‌س له ناخه‌وه به‌زۆر ناكریته موسلمان قه‌ناعه‌ت به‌زۆر نابێ به‌لكو ئه‌وه‌ی به‌زۆر جێبه‌جی ئه‌كرێت رواله‌تی كه‌سه‌كانه كه ده‌بێ حوكمی ئیسلامی له‌سه‌ر جێ به‌جێ بكرێ ده‌ست بگرێ به ئیسلامه‌وه ، له ژیانی دونیایدا وه‌كو چۆن ئه‌چیته هه‌ر ولاتێك ده‌ستورو یاسای خۆی هه‌یه بۆت نیه پیچه‌وانه‌ی یاسا بكه‌ی ئه‌گینا سزا ئه‌درێیت ئیسلامیش حوكم و ده‌ستوری ولاتی موسلمانانه له‌سه‌ر موسلمان پێویست ئه‌كرێ ملكه‌چ بێ بۆ ده‌ستور و حوكمی ئیسلام وه‌كو ئیبن قه‌یم الجه‌وزی ئه‌فه‌رموێ له هدایة الحیاری
۲_ بۆچوونی دووه‌م ئه‌فه‌رموون ئه‌م ئایه‌ته حوكمه‌كه‌ی سڕاوه‌ته‌وه ، به‌و ئایه‌ت و فه‌رموودانه‌ی كه فه‌رمان به كوشتاری كافرو موشریكه‌كان ئه‌كات به‌گشتی . فه‌رموویه‌تی عه‌بدولای كوری عه‌باس و موجاهید و قه‌تاده و ضحاك سدی و ابن زید
۳_ بۆچوونی سێی یه‌م ئه‌فه‌رموون نه‌خێر حوكمی ئه‌م ئایه‌ته نه‌سڕاوه‌ته‌وه ، به‌ڵكو ئه‌م ئایه‌ته تایبه‌ته یه‌هود و نه‌صاری و مه‌جوس خاوه‌ن كیتابه‌كان كه ئه‌گه‌ر سه‌رانه‌یان دا ئه‌وه زۆریان لی ناكرێ له‌سه‌ر موسلمان بوون ، ئه‌مه‌ش بۆچوونی ئیمامیی ئیبن جه‌ریری طبریه له ته‌فسیره‌كه‌ی ۳/۱۳_۱۸
۴_ وه ابن العربی له ته‌فسیره‌كه‌ی احكام القران ئه‌فه‌رمێ : كه‌س به‌زۆر ناكرێته سه‌ر دینی ناحه‌ق و به‌تال به‌لام دینی حه‌ق به‌زۆر خه‌لك ئه‌بێ بكرێته سه‌ری ئه‌ی ئه‌وه نیه پیغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی ( أمرت أن أقاتل الناس حتی یشهدوا ان لا اله الا الله وان محمدا رسول الله ….) فه‌رمان پێكراوه كوشتاری خه‌لك بكه‌م تا شایه‌تومان دینن ، وه خواش ئه فه‌رموێ { وقاتلوهم حتی لا تكون فتنة ویكون الدین كله لله } بكوژن هه‌تا شیرك و كوفر نه‌مێنێ ته‌نها دین واته گوێرایه‌لی به‌رنامه هه‌ر هی خوابێ دینی تر نه‌مێنێ . احكام القران ۳۱۰/۱_۳۱۱
كه‌واته بۆمان ده‌ركه‌وت هیچ زانایه‌كی ئیسلام نه‌یان فه‌رمووه كه مانای ئایه‌ته‌كه به‌و جۆره‌بێ كه خه‌لك به ئاره‌زووی خۆی ئیمان بێنێ و كافر بێ و به ئاره‌زووی خۆی هه‌لبگه‌ریته‌وه له‌دین ، به‌لكو ماناكه‌ی له‌و چوار منایه‌ی سه‌ره‌وه تێپه‌ر ناكات كه هه‌موویان ته‌واو و راستن ، كه قه‌ومی كافر له یه‌هود و نه‌صاری و مه‌جوس لێ ناگه‌رێن هه‌روا بمێنن یان ئیسلام ئه‌بن یان سه‌رانه ئه‌ده‌ن یان ئه‌بێ بكوژرێن به‌لام كافره‌كان تر وه‌كو شوعی و بتپه‌رست و هندۆسه‌كان بوذیه‌كان ئه‌وانه‌ی خاوه‌ن كیتابی ئاسمانی نین جگه له ئاگر په‌رسته‌كه‌ن كه پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم فه‌رموویه‌تی ئه‌وانیش بلكێنن به خاوه‌ن كیتابه‌كانه‌وه له‌سه‌رانه وه‌رگرتن لێیان به‌لام كافره‌كانی تر یان ئیسلام یان كوشتنیان هه‌لئه‌بژێرن .
ئایه‌تی دووه‌م : { وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ إِنَّا
أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا (۲۹) الكهف ,
واته : هه‌ق و راستی هه‌رلای خوایه، كێ بڕوا ده‌كاو كێش نایكا: {وقل الحق من ربكم} پێیان بڵێ: ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر ! ([S]) واته : هه‌ق و راستی ته‌نها هه‌ر ئه‌وه‌یه كه له لای په‌روه‌رگارتانه‌وه هاتووه بۆتان؛ كه‌واته دوای ئه‌و بێ دینه غافڵانه مه‌كه‌ون {فمن شاء فليؤمن ومن شاء فليكفر} ئینجا پاش ده‌ركه‌وتنی هه‌ق و راستی ، هه‌مووشتان سه‌ربه‌ستن، كێ باوه‌ڕدێنێ و موسڵمان ده‌بێ، با بڕوا بێنێ، كێش ده‌یه‌وێ كافرو بێ بڕوا بێت، باهه‌ر كافربێت، دیاره ئه‌مه هه‌ڕه‌شه‌یه، نه‌ك خه‌ڵك سه‌ربه‌ست بێت له‌وه‌ی كوفر هه‌لبژێڕێ و كافرببێ چونكه هه‌رگیز خوای گه‌وره ڕازی نییه به‌كوفر و داوا له خه‌ڵك ناكات كه: بچن رێبازی كوفر هه‌ڵبژێرن، ئینجا ئه‌فه‌رموێ {إنا أعتدنا للظالمين نارا} بێگومان ئێمه ئاگرێكی گه‌رممان بۆ ناهه‌قكاران و سته‌مكارانی كافران ئاماده كردووه {أحاط بهم سرادقها} كه گڕو بڵێسه‌كه‌ی، یان درێژییه‌كه‌ی وه‌ك په‌رده‌ی خێوه‌ت هه‌موو لایه‌كی گرتوون، پێغه‌مبه‌ر له توَكمه‌یی و مه‌حكه‌می دیواره‌كانی ئاگری دۆزه‌خدا ده‌فه‌رموێ: چوار دیواری وای به ده‌ورا كراوه كه ئه‌ستوریی هه‌ریه‌كه‌یان ماوه‌ی چل ساڵه رێیه. پێشه‌وا ئه‌حمه‌د {وإن يستغيثوا} خۆ ئه‌گه‌ر زۆریان بۆهات و هاواریان لێ به‌رز بوویه‌وه‌وداوای ئاویان كرد {يغاثوا بماء كالمهل يشوى الوجوه} ئاوێكیان فریا ده‌خرێ وه‌ك قوڕقوشمی تواوه‌یه‌و، ده‌م و چاویان له‌به‌ر زۆر گه‌رمیی خۆی هه‌ڵده‌كڕوزێنێ و ده‌یبرژێنێ {بئس الشراب وساءت مرتفقا} ئای چ خواردنه‌وه‌یه‌كی ناله بارو خراپه ئه‌و ئاوه ، ئای چ ژینگه‌و جێیه‌كی ناله بارو خراپه ئه‌ودۆزه‌خه !! له ئایه‌تێكی تردا ده‌فه‌رموێ: (وسقوا ماء حميما فقطع أمعاءهم ) ده‌رخواردیان ئه‌درێ ئاوێكی زۆر گه‌رم گه‌ده‌و هه‌موو ریخۆڵكه‌كانیان ئه‌بچڕێنێ . (ته‌فسیری رامان)به‌ریكخستنه‌وه
بابزانین زانایانی ته‌فسیریش چی یان فه‌رمووه ده‌رباره‌ی ئه‌و ئایه‌ته ( فمن شاء فلیؤمن ومن شاء فلیكفر ) جارێ پیش ئه‌وه‌ی بچینه سه‌ر وته‌ی زانایان خه‌ڵك یان ئه‌وانه‌ی به‌ناو دین قسه ئه‌كه‌ن و كڕراون به‌شێوه‌یه‌ك ئه‌م ئایه‌ته لێك ئه‌ده‌نه‌وه تامه‌رامی تایبه‌تی خۆیان یان به‌رنامه‌ی كوفری حیزبه‌كه‌یانی پی دابپۆشن ئه‌ڵێن له ئیسلامدا هه‌یه كه هه‌ركه‌س ئه‌یه‌وێ كافربێ با كافربێ و هه‌ركه‌س ئه‌یه‌وێ ئیمانداربێ با ئیمان بێنێ ، بێ ئه‌وه‌ی هه‌موو ئایه‌ته‌كه ته‌واو بكه‌ن ئه‌چن ته‌نها به‌شێك له ئایه‌ته‌كه ئه‌قرتێنن تا ڕێگا خۆش بكه‌ن بۆ كافره‌كان و كۆمه‌لگا پر كه‌ن له كوفرو بێ دینی به‌وه‌ی كه‌وا ئایه‌ت رێێ پێداوه ، خۆیان گێل كردوه له‌وه‌ی له كۆتایی ئایه‌ته‌كه چ سزایه‌كی داناوه خوا بۆ كافران له قیامه‌ت وه هه‌ر ئه‌و خوایه‌ش كه كه دین و به‌رنامه و حوكمی خۆی ناردوه بۆ سه‌رزه‌وی به‌هه‌مان شێوه‌ش حوكمی داناوه بۆ ئه‌وه‌ی كافره‌و كوفر هه‌لئه‌بژێڕێ ئه‌ویش كوشتنێتی وه‌كو پیشتر باسمان كرد . هه‌موو زانایانی ته‌فسیر فه‌رموویانه یه‌ك بۆچوونن كه كه مانای هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ كافره‌كان به سزای قیامه‌ت و سزای دونیا كه پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم به‌سه‌ر كافر و مورته‌داندا جێبه‌جێی كردوه نه‌ك مانای رێگه‌دان به كوفركردن و ئازادی كوفر ده‌ربرین ،
ئیستاش له‌گه‌ل وته‌ی زانایان ته‌فسیر
۱ _ قال الطبري في تفسيره : وروي عن ابن عباس في ذلك ما حدثني عليّ، قال: ثنا عبد الله، قال: ثني معاوية، عن عليّ، عن ابن عباس، قوله: (فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ) يقول: من شاء الله له الإيمان آمن، ومن شاء الله له الكفر كفر، وهو قوله: (وَمَا تَشَاءُونَ إِلا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ) وليس هذا بإطلاق من الله الكفر لمن شاء، والإيمان لمن أراد، وإنما هو تهديد ووعيد. وقد بين أن ذلك كذلك قوله: (إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا) والآيات بعدها. (جامع البيان لأحكام القران ۱۸/۱۰)
۲_ قال البغوي في تفسيره : فَمَنْ شاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ، هَذَا عَلَى طَرِيقِ التَّهْدِيدِ وَالْوَعِيدِ كَقَوْلِهِ: اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ [فُصِّلَتْ: ۴۰] (۳/۱۸۹)
۳_ قال ابن كثير في تفسيره : {فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ} هَذَا مِنْ بَابِ التَّهْدِيدِ وَالْوَعِيدِ الشَّدِيدِ؛ وَلِهَذَا قَالَ: {إِنَّا أَعْتَدْنَا} أَيْ: أَرْصَدْنَا {لِلظَّالِمِينَ} وَهُمُ الْكَافِرُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَكِتَابِهِ {نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا} أَيْ: سُورُهَا. تفسير القران العظيم(۵/۱۴)
۴_قال القرطبي في تفسيره : وَإِنْ شِئْتُمْ فَاكْفُرُوا. وَلَيْسَ هَذَا بِتَرْخِيصٍ وَتَخْيِيرٍ بَيْنَ الْإِيمَانِ وَالْكُفْرِ، وَإِنَّمَا هُوَ وَعِيدٌ وَتَهْدِيدٌ. أَيْ إِنْ كَفَرْتُمْ فَقَدْ أَعَدَّ لَكُمُ النار، وإن آمنتم فلكم الجنة. (جامع أحكام القران , ۱۰/۳۹۳)
۵_ قال عبدالرحمن بن ناصرالسعدي في تفسيره : {فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ} أي: لم يبق إلا سلوك أحد الطريقين، بحسب توفيق العبد، وعدم توفيقه، وقد أعطاه الله مشيئة بها يقدر على الإيمان والكفر، والخير والشر، فمن آمن فقد وفق للصواب، ومن كفر فقد قامت عليه الحجة، وليس بمكره على الإيمان، كما قال تعالى {لا إكراه في الدين قد تبين الرشد من الغي} وليس في قوله: {فمن شاء فليؤمن ومن شاء فليكفر} الإذن في كلا الأمرين، وإنما ذلك تهديد ووعيد لمن اختار الكفر بعد البيان التام، كما ليس فيها ترك قتال الكافرين. ثم ذكر تعالى مآل الفريقين فقال: {إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ} بالكفر والفسوق والعصيان {نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا} أي: سورها المحيط بها، فليس لهم منفذ ولا طريق ولا مخلص منها، تصلاهم النار الحامية.
{وَإِنْ يَسْتَغِيثُوا} أي: يطلبوا الشراب، ليطفئ ما نزل بهم من العطش الشديد.(تيسير الكريم المنان , /۱/۴۷۵)
۶_ تفسير أضواء البيان للشنقيطى : قَوْلُهُ تَعَالَى: فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ، ظَاهِرُ هَذِهِ الْآيَةِ الْكَرِيمَةِ بِحَسَبَ الْوَضْعِ اللُّغَوِيِّ التَّخْيِيرُ بَيْنَ الْكُفْرِ وَالْإِيمَانِ وَلَكِنَّ الْمُرَادَ مِنَ الْآيَةِ الْكَرِيمَةِ لَيْسَ هُوَ التَّخْيِيرُ، وَإِنَّمَا الْمُرَادُ بِهَا التَّهْدِيدُ وَالتَّخْوِيفُ. وَالتَّهْدِيدُ بِمِثْلِ هَذِهِ الصِّيغَةِ الَّتِي ظَاهِرُهَا التَّخْيِيرُ أُسْلُوبٌ مِنْ أَسَالِيبِ اللُّغَةِ الْعَرَبِيَّةِ، وَالدَّلِيلُ مِنَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ عَلَى أَنَّ الْمُرَادَ فِي الْآيَةِ التَّهْدِيدُ وَالتَّخْوِيفُ أَنَّهُ أَتْبَعَ ذَلِكَ بِقَوْلِهِ: إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا وَإِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا، وَهَذَا أَصْرَحُ دَلِيلٍ عَلَى أَنَّ الْمُرَادَ التَّهْدِيدُ وَالتَّخْوِيفُ، إِذْ لَوْ كَانَ التَّخْيِيرُ عَلَى بَابِهِ لَمَا تَوَعَّدَ فَاعِلَ أَحَدِ الطَّرَفَيْنِ الْمُخَيَّرَ بَيْنَهُمَا بِهَذَا الْعَذَابِ الْأَلِيمِ، وَهَذَا وَاضِحٌ كَمَا تَرَى.( تفسير أضواء البيان , ۳/۲۶۶)
كه‌واته بۆمان ده‌ركه‌وت له ته‌فسیری هه‌موو زانایان به مانای رێگه‌دان به كوفر نه‌هاتوه ئه‌و ئایه‌ته به‌لكو وه‌كو هه‌ره‌شه هاتوه بۆ ئه‌وانه‌ی كوفر ئه‌كه‌ن و ریگای كوفر هه‌ڵئه‌بژێرن كه سزایه‌كی زۆر سه‌ختیان بۆ بریاردراوه چ له دونیا به پیێ حوكمی شه‌رع و چ له قیامه‌ت وه‌ك له كۆتایی ئایه‌كه‌دا باسی ئه‌كات .والله اعلم
وصلی الله وسلم علی سیدنا محمد وعلی اله وصحبه وسلم