اسناد مربوط به نقش استالین و باقروف در شکل گیری مرتدین سکولاریست حزب  دمکرات کردستان ایران

به قلم : ابوسلیمان هورامی

 

اوضاع و شرایط تازه مهاباد خصوصاً پس از علنی شدن درخواست شوروی برای دستیابی به امتیاز نفت شمال نشانگر سیاست های تازه اتحاد شوروی در ایران و استفاده از تمامی فرصت ها و امکانات برای دستیابی به اهداف استراتژیک خود در عرصه های سیاسی و اقتصادی است. به نظر می رسد پس از حضور سه ساله شوروی ها در مناطق اشغال شده شمال ایران و جمع بندی تجربیات خود در مناطق مختلف کشور خصوصاً آذربایجان و مهاباد و نیز اهداف مهمتر خود در زمینه نفت شمال ایران و نیز برخی نگرانی های منطقه ای شوروی خصوصاً در ارتباط با ترکیه و فعالیت های نظامی در مرز ترکیه- بلغارستان و مبارزه تبلیغاتی گسترده برای بازگرداندن قارص و اردهان به شوروی و اعمال کنترل شوروی بر داردانل این احساس نیاز در مقامات شوروی را تقویت کرد که استراتژی خود در ایران را بر اساس شرایط جدید تنظیم کند اسنادی که به واسطه فعالیت های «طرح تاریخ بین المللی جنگ سرد» (CWIHP) (cold war international history project) مستقر در مرکز بین المللی و ودرو ویلسون واقع در واشنگتن به تازگی ارائه شده است نشان از برنامه های دقیق شوروی در این خصوص است.

در میان اسناد ارائه شده در نشست CWIHP در ۹ و ۸ ژوئیه ۲۰۰۲ در تسیناندلالی  واقع در کاختی برگزار شد سه سند با ارزش در زمینه سیاست های تازه شوروی در ایران ارائه شد سند اول فرمان کمیته دفاع دولتی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در مورد اقدامات اکتشافات زمین شناسی برای نفت در شمال ایران به امضای استالین است و سند شماره ۲ فرمان دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به میر [جعفر] باقراوف صدر کمیته مرکزی کمونیست آذربایجان در مورد «اقداماتی جهت سازماندهی یک جنبش جدایی طلب در آذربایجان جنوبی و دیگر ایالات ایران به تاریخ ۶ ژوئیه ۱۹۴۵/ ۱۵ تیر ۱۳۲۴ است. در این سند «فوق محرمانه» خطاب به رفیق باقراوف اقداماتی جهت سازماندهی یک جنبش جدایی طلب در آذربایجان جنوبی و دیگر ایالات شمال ایران طراحی شده و در مورد کردهای ایران نیز برنامه ریزی گردیده است: در میان کردهای ساکن شمال ایران برای جذب آن ها در یک جنبش جدایی طلب که یک ناحیه خود مختار ملی کرد را تشکیل دهد اقدامات مناسب صورت دهید. و نیز افتتاح مدارس و انتشار کتب و روزنامه به زبان های آذربایجانی، کردی، ارمنی و آشوری . سیر مراحل دادرسی و مکاتبات رسمی در نهادهای محلی به زبان های بومی به تأسیس نظام اداری محلی از جمله ژاندارمری و پلیس با استفاده از عناصر ملی محلی، تشکیل انجمن های منطقه ای، محلی و شهری [و] نهادهای خودگردان محلی و تأسیس گروه های رزمی مسلح به سلاح های ساخت خارج جهت حوایج دفاعی اهالی هوادار شوروی [و] فعالین تشکیلات دموکراتیک و حزبی جنبش جدایی طلب و هم چنین یک انجمن برای مناسبات فرهنگی میان ایران و جمهوری شوروی آذربایجان با هدف تقویت اقدامات فرهنگی و تبلیغاتی در آذربایجان جنوبی تأسیس کنید. این برنامه ریزی دقیق امور مهم دیگر هم چون تشکیل یک حزب دموکراتیک ملی [حزب دموکرات] بهبود مؤسسات رفاه عموی تأمین، دستگاه چاپ، یک صندوق ویژه به اعتبار یک میلیون روبل ارز خارجی برای تبدیل به تومان برای تأمین مالی نهضت جدایی طلب در آذربایجان جنوبی را شامل می شود.

به دنبال فرمان دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی به میر جعفر باقراوف صدر کمیته حزب کمونیست آذربایجان شوروی و دستورالعمل های تازه ای در ۱۴ ژوئیه ۱۹۴۵ برابر با ۲۳ تیر ۱۳۲۴ صادر گردید… .

این اسناد که بخشی از برنامه های مورد نظر آن از ماه ها قبل اجرایی شده و بخشی از آن هم چون تأسیس فرقه دموکرات و حزب دموکرات بعد از یکی دو ماه اجرایی می شود جنبه های عملی تر برنامه شوروی در قبال نفت شمال ایران و استفاده ابزاری از وابستگان خود در مناطق کردنشین و آذری نشین برای اخذ امتیاز نفت را به تصویر می کشد.

این اسناد نشان می دهد که چگونه حتی ریزترین و جزیی ترین برنامه های احزاب در مهاباد و آذربایجان توسط شوروی تدوین و اجرایی شده است ![۱]

 

ولله الحمد والمنه

و الله اكبر

ابوسلیمان هورامی

 

 

 

 

 

 

 

[۱] . چشم انداز ایران ، ویژه نامه کردستان ، پاییز ۱۳۸۴ صفحات ۹۱- ۹۰- ۸۹