احترام گذاشتن به جاهلین جهت محفوظ ماندن از شر آ نها(۱۰۷)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
رسول الله صلی الله علیه و سلم براى پیشگیرى از شرارت افراد شرور و اختلافانگیز، از راههاى غیرمستقیم و مسالمتآمیز اقدام مىکرد و تا جایى که ممکن بود، با احترام و تکریم این افراد، مانع از ایجاد درگیرى و نفاق مىشد تا حس بزرگىخواهى و احترامطلبى آنان باعث ایجاد شکاف در جامعه اسلامى نشود. چنین رفتارى با افراد شرور، ممکن است به ظاهر نوعى باجدهى تلقى شود، اما در واقع، آن حضرت با کمترین هزینه، سلامت جامعه اسلامى را تضمین مىنمود.
روزى رسول الله صلی الله علیه و سلم در منزلش نشسته بود که مخرمه بن نوفل اذن ورود خواست. حضرت فرمود: او بدترین مرد قبیله خود است، به او اجازه دهید وارد شود. وقتى مخرمه وارد شد، حضرت با خوشرویى با او برخورد کرد و او را در جاى خود نشاند. وقتى از منزل بیرون رفت، عایشه پرسید: شما در مورد او چیزى گفتى، اما رفتارت با او به گونهاى دیگر بود؟ حضرت فرمود: بدترین مردم روز قیامت کسى است که مردم او را به خاطر در امان ماندن از شرارتش احترام کنند[۱]
«سیرهشناسی» پیامبرخاتم صلیالله علیه و آله و سلم تنها انسان را با یك سلسله رفتارها و افعال فردی، خانوادگی و اجتماعی پیامبر اسلام آشنا نمینماید، بلكه با نوع و سبك رفتار پیامبر، اصول و شیوههای حاكم بر رفتارهای نبوی در شرایط و مقتضیات گوناگون نیز آشنا مینماید. اساسا سیرهشناسی نبوی نوعی «اسلامشناسی» است؛ زیرا حضرت رسول الله (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) اسلامِ تجسم یافته و قرآن متعین بود. در نقل حدیثی از یكی از همسران پیامبر آمده است كه وقتی درباره اخلاق رسول خدا پرسش شد، در پاسخ گفت: «ان النبی كان خلقه قرآن».[۲] پس شناخت سیره نبوی در اصلاح، احیا، توسعه و تعمیق بینش اسلامی و گرایش اسلامی یك مسلمان، نقشآفرین و یكی از منابع معرفتی ـ معنویتی در «اسلامشناسی» است.
به تعبیر مطهری: سیره پیغمبر برای ما یك منبع الهام است….[۳]یكی از منابع شناخت كه یك مسلمان باید دید و بینش خود را از آن راه اصلاح و تكمیل بكند سیره وجود مقدس پیغمبر اكرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم است[۴]
[۱] شمسالدین محمد بن احمد ذهبى، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمرى، بیروت، دارالکتاب العربى، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق. ج۴، ص۳۰۱ ؛/ ابناثیر، ، أسد الغابة فی معرفة الصحابة ، ج۴، ص۳۵۰
[۲] محمد بن حمزة الفناري ، مصباح الأنس بين المعقول والمشهود ، مصر ، مكتبة رفاعة الطهطاوى، ۱۷۲۱ ،ص۵۰۶ نیز: عبدالله جوادی آملی، سرچشمه اندیشه، تهران ، اسراء، ۱۳۸۶، ج۲، ص۱۶
[۳] مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج۱۶، ص۳۷
[۴]همان، ص۴۳