روش برخورد با منابع گذشته در مورد تشیع امامی و غلات منتسب به تشیع(۱)
به قلم: خالد هورامی
دیده می شود که در میان قلم به دستان معاصراهل سنت کسانی یافت می شوند كه امامان شیعه ی امامی را از غلات بهشمار مىآورند.[۱] در جهان کنونی، و با اینهمه امکانات و منابع موجود، کسی که قادر نباشد یا نخواهد میان غلات با جریانات و فرق اسلامی تمایز قائل شود شایستگی اظهار نظر در این زمینه را از خود سلب کرده است .
دستاویز قرار دادن غلات و باورهای مختلف آنها و انتساب این عقاید به شیعیانی که از این گروهها و باورهایشان برائت و بیزاری جسته اند، چیزی جز مشوه و آلوده نشان دادن عمدی جهت ایجاد کینه، نفرت، انزجار و در نهایت ایجاد تفرقه و درگیری نمی تواند باشد.
در «وضع زمانی و مکانی موجود» و با انفجار اطلاعاتی حاصله، تکرار طوطی وار اتهامات ثابت نشده ای که در کتب گذشتگان آمده است نیز نمی تواند توجیه مناسب و عاقلانه ای جهت ارتکاب جرمی به این بزرگی باشد.
به عنوان مثال کسانی هنوز یافت می شوند که به بزرگانی چون ابو عمر احمد بن محمد بن عبد ربه اندلسى (۲۴۶- ۳۲۷ ه ق) رحمه الله در شناخت شیعیان امامی کنونی استناد می کنند که در كتاب عقد الفريد ابتدا شيعه را يهوديان امّت اسلام معرفى مىكند و سپس به ذكر مشتركات شيعه و يهود از زبان شعبى مىپردازد و در اين راستا اتّهامات فراوانى به شيعه امامی وارد مىآورد كه بعضى از آنها چنين است:
الف- شيعيان مانند يهوديان، حضرت جبرئيل عليه السّلام را دشمن مىدارند، چرا كه معتقدند جبرئيل عليه السّلام اشتباها و به جاى آنكه وحى را بر على عليه السّلام فرود آورد، بر محمد صلّى اللّه عليه و اله فرود آورد.[۲] (در حالی که این عقیده ارتباطی به شیعیان امامی نداشته و متعلق به غلاتی چون: ذبابيه، غرابيّه و مخطّئه است)
ب- شيعيان مانند يهوديان، ريختن خون هر مسلمانى را حلال مىدانند.[۳] ( اين اتهام ازفرقههاى غلات مانند «مغيريه» و «منصوريه» نشات گرفته است كه ريختن خون مخالفان خود را جايز مىشمردند و فرق نمی کرد این مخالف چه کسی باشد)
و یا هنوز کسانی وجود دارند که با استناد به ابو محمّد عثمان بن عبد اللّه بن حسن عراقى حنفى، مؤلف كتاب الفرق المفترقة بين اهل الزيغ و الزندقة چنين به معرفى شيعه امامی مىپردازند:
به رافضيها، اماميّه، غلات و زيديّه نيز گفته مىشود. به اين جهت به آنها غلات مىگويند كه در شأن حضرت على عليه السّلام غلوّ مىكنند و بعضى اوقات او را الله و بعضى از مواقع، او را پيامبر و در مواردى ديگر، او را شريك در پيامبرى مىدانند.[۴] ( این باورها مختص غلات بود و فکر نمی کنم منصفانه باشد که تفاوت غلات با شیعه ی امامیه را تنها در نامگذاری دانست و با تعمیم باورهای تحریفی یک گروه ناچیز مطرود، غلات و امامیه را یکی دانست. )
[۱]هاشم عثمان، العلويون بين الاسطورة و الحقيقه، ص ۱۷، به نقل از: عبد السلام رستم، ابو جعفر المنصور، ص ۲۰٫
[۲] عقد الفريد، ج ۲، ص ۴۱۰٫
[۳] همان.
[۴] الفرق المفترقة بين اهل الزيغ و الزندقه، ص ۳۰٫