جرایم علیه امنیت ملی، جاسوسی و محاربه در قانون اساسی دارالاسلام ایران
امروز سه نفر از اغتشاشگران قاتل در فتنه ی آبان ۱۴۰۱ش در دارالاسلام ایران به جرم اقدام علیه امنیت ملی و محاربه و افساد فی الارض و جاسوسی برای احزاب محارب اعدام شدند. لازم است بدانیم که چنین جرمهایی در قانون اساسی دارالاسلام ایران چگونه تعریف شده اند؟
اعمال مجرمانه ای هستند که ارتکاب انها باعث ایجاد هرج و مرج و ایجاد اغتشاش در نظم داخلی کشور می شود.این جرایم در قانون مجازات ایران تحت عنوان جرم محاربه، بغی و افساد فی الارض که در کتاب دوم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ و جرایم علیه امنیت ملی که در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۵۷ و مواردی در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح اورده شده است.جرایم علیه امنیت به دو دسته جرایم علیه امنیت داخلی و جرایم علیه امنیت خارجی تقسیم می شوند.
جرایم علیه امنیت ملی
۱- محاربه
۲- بغی و افساد فی الارض
۳- تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد بر هم زدن امنیت کشور
۴- تبلیغ علیه نظام یا به نفع گروه های مخالف نظام
۵- جاسوسی و جرایم وابسته به ان
۶- تحریک
۷- تهدید به بهب گذاری وسایل نقلیه
۸- همکاری با دول خارجی متخاصم
محاربه
مطابق ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی : محاربه عبارت است ا کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها به نحوی که موجب نا امنی در محیط گردد.هرگاه کسی با انگیزه شخصی علیه یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی شود.
محاربه از ریشه حرب گرفته شده است که در مقابل سلم (صلح) است. محاربه در اصل به معنی سلب است و از این جهت در مورد کسی که برای جنگیدن با دیگران یا ترسانیدن انها سلاح می کشد به کار می رود که وی قصد گرفتن جان، مال یا امنیت دیگران را دارد.محاربه در همین معنی در آیه ۳۳ سوره مائده آورده شده است.
مصادیق محاربه
۱- اسلحه کشیدن برای ترساندن مردم : مطابق ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی، هر کس که برای ایجاد رعب و وحشت و سلب امنیت و آزادی مردم دست به اسلحه ببرد محارب فی الارض است.
۲- بر هم زدن امنیت از طریق سرقت مسلحانه و راهزنی : مطابق ماده ۲۸۱ قانون مجازات اشلامی راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که دست به سلاح ببرند و موجب سلب امنیت مردم و راه ها بشوند، محاربند.
مجازات محاربه
مطابق ماده ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی حد محاربه یکی از چهار مجازات زیر است :
۱- اعدام
۲- صلب
۳- قطع دست راست و پای چپ
۴- نفی بلد
بغی و افساد فی الارض :
مطابق ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی :،هر کس بطور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، نا امنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.
مطابق ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی : گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند، باغی محسوب می شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضی آن به مجازات اعدام محکوم می گردند.
عضویت در جمعیت به قصد برهم زدن امنیت کشور :
ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵: هرکس با هر مرامی، دسته، جمعیت یا شبه جمعیتی بیش از دو نفر در داخل یا خارج از کشور تحت هر اسم یا عنوانی تشکیل دهد یا اداره نماید که هدف آن بر هم زدن امنیت کشور باشد و محارب شناخته نشود به حبس از دو تا ده سال محکوم می شود.
مطابق ماده ۱۷ قانون جرائم نیروی مسلح : هر نظامی که برنامه براندازی به مفهوم تغییر و نابودی اساس جمهوری اسلامی ایران را طراحی یا بدان اقدام نموده و به این منظور جمعیتی تشکیل دهد یا اداره نماید یا در چنین جمعیتی شرکت یا معاونت موثر داشته باشد محارب محسوب است.
مجازات این جرم، مطابق قاون، دو تا ده سال می باشد.
تبلیغ علیه نظام یا به نفع گروههای مخالف نظام :
ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی : هر کس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروههای مخالف نظام به هر نحو فعالیت تبلیغی نماید به حبس از سه ماه تا یکسال محکوم می شود.
مجازات این جرم، سه ماه تا یکسال حبس می باشد.
این جرم نمونه بارز جرم سیاسی است.
جاسوسی و جرائم وابسته به آن :
یکی از مصادیق بارز جرایم علیه امنیت ملی است که معمولا یک جرم سازمان یافته و در عین حال فرا ملی می باشد چرا که با ارتکاب آن اطلاعات حیاتی یک کشور در زمینه امور نظامی، امنیتی و سیاسی از طریق یک نظام سازمان یافته و با استفاده از منابع انسانی در اختیار کشور یا کشورهای دیگر قرار می گیرد.
مطابق ماده ۵۰۴۷ قانون مجازات اسلامی: هر کس نقشه ها یا اسرار یا اسناد و تصمیماتن راجع به سیاست داخلی و خارجی کشور را عالما و عامداً در اختیار افرادی که صلاحیت دسترسی به آنها را ندارند قرار دهد یا از مفاد آنها مطلع کند به نحوی که متضمن نوعی جاسوسی باشد، نظر به کیفیات و مراتب جرم به یک تا ده سال حبس محکوم می شود.
مصادیق جاسوسی:
۱- مطلع کردن اشخاص فاقد صلاحیت از اسرار
۲- ورود به اماکن ممنوعه جهت کسب اطلاعات
نکته : طبق بندهای «د» و «ه» ماده ۲۴ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح : هر نظامی که برای به دست آوردن اطلاعات طبقه بندی شده به نفع دشمن و یا بیگانه به محل نگهداری اسناد یا اطلاعات داخل شود، چنانچه به موجب قوانین دیگر مستوجب مجازات شدیدتری نباشد، به حبس از دو تا ده سال محکوم می گردد. هر نظامی که عالما و عامدا فقط به صورت غیر مجاز به محل مذکور وارد شود به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می شود.
۳- جمع آوری اطلاعات :
ماده ۵۰۵ قانون مجازات اسلامی هر کس با هدف بر هم زدن امنیت کشور به هر وسیله اطلاعات طبقه بندی شده را با پوشش مسئولین نظام یا مامورین دولت یا به نحو دیگر جمع آوری کند چنانچه بخواهد آن را در اختیار دیگران قرار دهد و موفق به انجام آن شود به حبس از دو تا ده سال و در غیر اینصورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم می شود.
مطابق بند الف ماده ۲۴ قانون مجازات اسلامی هر نظامی که اسناد یا اطلاعات یا اشیا دارای ارزش اطلاعات را در اختیار دشمن و یا بیگانه قرار دهد و این اکر برای عملیات نظامی یا نسبت به امنیت تاسیسات، استحکامات، پایگاهها، کارخانجات، انیاری های دائمی یا موقتی تسلیحاتی، توقفگاههای موقت، ساختمانهای نظامی، کشتی ها، هواپیماها یا وسائل نقلیه زمینی نظامی یا امنیت تاسیسات دفاعی کشور مضر باشد به مجازات محارب محکوم خواهد شد.
مطابق بند ب ماده ۲۴ قانون مجازات اسلامی هر نظامی که اسناد یا اطلاعات برای دشمن یا بیگانه تحصیل کرده و به هر دلیلی موفق به تسلیم آن نشود به حبس از سه تا پانزده سال محکوم می گردد.
۴- بی مبالاتی در حفظ اطلاعات طبقه بندی شده :
چنانچه مامورین دولتی که مسئول امور حفاظتی و اطلاعاتی طبقه بندی شده می باشند و به آنها آموزش لازم داده شده است در اثر بی مبالاتی و عدم رعایت اصول حفاظتی توسط دشمنان تخلیه اطلاعاتی شوند به یک تا شش ماه حبس محکوم می شود.
۵- ماده ۲۷ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح :
هر نظامی که براثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا سهل انگاری یا عدم رعایت نظامات دولتی موجب افشای اطلاعات و تصمیمات یا از بین رفتن اسناد و مدارک مذکور در ماده ۲۶ این قانون شود، با توجه به طبقه بندی اسناد افشاءشده، به ترتتیب ذیل محکوم می شود :
الف- چنانچه اسناد، مذاکرات، اطلاعات یا تصمیمات عنوان به کلی سری داشته باشد، به حبس از شش ماه تا دو سال.
ب- چنانچه اسناد، مذارکرات، اطلاعات ی تصمیمات عنوان سری داشته باشد، به حس از سه ماه تا یکسال.
ج- چنانچه اسناد، مذاکرات، اطلاعات یا تمیمات عنوان خیلی محرمانه داشته باشد، به حبس از دو ماه تا شش ماه.
۶- اختفای جاسوسان یا معرفی جاسوس به کشورهای بیگانه :
مطابق ماده ۵۱۰ قانون مجازات اسلامی : هر کس به قصد بر هم زدن امنیت ملی یا کمک به دشمن، جاسوسانی را که مامور تفتیش یا وارد کردند هر گونه لطم به کشور بوده اند شناخته و مخفی نماید یا سبب اخفای آنها بشود به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می شود.
تبصره : هر کس بدون آنکه جاسوسی کند و یا جاسوسان را مخفی نماید، افرادی را به هر نحو شناسایی و جذب نموده و جهت جاسوسی علیه امنیت کشور به دولت خصم یا کشورهای بیگانه معرفی نماید به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می شود.
۷- جاسوسی به نفع دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر :
مطابق ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی : هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرائم جاسوسی شود، به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید، به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
۸- تحریک :
هر کس نیروهای رزمنده یا اشخاصی را که به نحوی در خدمت نیروهای مسلح هستند تحریک موثر به عصیان، فرار، تسلیم یا عدم اجرای وظایف نظامی کند در صورتی که قصد براندازی حکومت یا شکست نیروهای خودی در مقابل دشمن را داشته باشد محارب محسوب می شود والا چنانچه اقدامات وی موثر واقع شود ب حبس از دو تا ده سال و در غیر این صورت به شش ماه تا سه سال محکوم می شود.
۹- تهدید به بمب گذاری وسایل نقلیه :
هرکس به قصد بر هم زدن امنیت کشور و تشویش اذهان عمومی تهدید به بمب گاری هواپیما، کشتی و وسایل نقلی عمومی نماید یا ادعا نماید که وسایل مزبور بمب گذاری شده است، علاوه بر جبران خسارت وارده به دولت و اشخاص، به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می گردد.
۱۰- همکاری با دول خارجی متخاصم :
هر کس یا گروهی با دول خارجی متخاصم به هر نحو علیه جمهوری ایلامی ایران همکاری نماید، در صورتی که محارب شناخته نشود، به یک تا ده سال حبس محکوم می گردد.