القاعده مغرب اسلامی در دوره عبدالمالک دروکدل
به قلم: س. غلامزاده
عبدالمالک دروکدل که اصالتا الجزائر و متولد سال ۱۹۷۰ (۱۳۴۸ش) بود از قدیمی ترین فرماندهان محلی القاعده شمرده می شد که فعالیت های نظامی خود را با گروه «الجماعه الاسلامیه المسلحه » به عنوان سازنده مواد منفجره آغاز و سپس به تدریج پیشرفت کرد.
در سال ۱۹۹۸ این گروهِ رو به ضعف نهاده دچار انشعاب شد و در پی آن گروه «الجماعه السفیه للدعوه و القتال (GSPC) » ظهور کرد که دروکدل در سال ۲۰۰۴ رهبری آن را به عهده گرفت. GSPC تحت رهبری او در سال ۲۰۰۶ با القاعده بیعت کرد و سال بعد به «القاعده مغرب اسلامی» تغییر نام داد.
دروکدل نقش پر رنگی در ارتباط دادن جهاد بین المللی و محلی داشت وی از یک سو با رهبران عالی رتبه القاعده در ارتباط بود و از سوی دیگر بر استراتژی انطباق با شرایط محلی و استفاده از اعتراضات نسبت به شرایط موجود به منظور جلب حمایت های مردمی تأکید می کرد.
القاعده مغرب اسلامی به رهبری دروکدل از الجزائر فراتر رفت و به طور ویژه در منطقه ساحل گسترده شد و با اجرای عملیات هایی در مالی، موریتانی، لیبی، تونس و نیجر به یک تهدید منطقه ای تبدیل گردید.
دروکدل که به عنوانی فردی قاطع و بلند پرواز شناخته میشد بر خلاف دیگر رهبران القاعده سابقه آموزش در کمپ های خارجی را در کارنامه خود نداشت. علی رغم حضور قوی نیروهای فرانسوی و دیگر نیروهای امنیتی و حافظ صلح من جمله بیش از ۱۴۰۰۰ هزار سرباز سازمان ملل دروکدل توانست سالها از دست آنها جان سالم به در برد.
دروکدل البته توانایی خود در افزایش گروگان گیری و عملیات های استشهادی را به خوبی ثابت کرده بود. در دوره او القاعده مغرب اسلامی توانست در ۴ سال منتهی به سال ۲۰۱۴ فقط از طریق آدم ربایی و گروگان گیری ۷۵ میلیون دلار درآمد کسب کند دستاوردی که سبب شد این گروه حتی از القاعده مرکزی هم ثرومتند تر شود و بی تردید جایگاه دروکدل را در درون القاعده مغرب اسلامی تقویت کرد. القاعده مغرب اسلامی همچنین از عملیات های استشهادی خصوصا حمله به دفتر نخست وزیری الجزائر در سال ۲۰۰۷ و حمله به هتل رادیسون بلو واقع در باماکو در سال ۲۰۱۵ که توسط گروهی وابسته به المرابطون به اجرا در آمد بهره برداری زیادی کرد.
دروکدل با بهره گیری از شخصیت کاریزماتیک خود اهل جهاد شمال آفریقا را به جای ملحق شدن به فرقه نجدی «دوله» (داعش) به جنگ در ساحل و مغرب دعوت کرد. وی همچنین با تیزبینی پیش بینی کرده بود که اجرای بلا درنگ شریعت از سوی مجاهدینی که تومبوکتو را در سال ۲۰۱۲ آزاد کردند به مداخلات غربی های سکولار در مالی منجر خواهد شد.
در سالهای اخیر عرصه جهادی ساحل از قوانین خودش پیروی کرده و گروه های مستقر در ساحل به تدریج تحت رهبری شخصیت های محلی همچون ایاد آغ غالی قدرت یافته اند. این گروه های جهادی توانسته اند ولو تحت حمایت جماعت نصرت الاسلام و المسلمین به خود مختاری قابل توجهی برسند.