منظور از دولت و حاکمیت پیامبر خاتم (۱۶۳)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
منظور از دولت پیامبرخاتم واحدی است که از تمام عناصر یک دولت برخوردار بوده وتحت ادارۀ پیامبرخاتم قرار داشته است. عناصر اصلی این دولت عبارتند از:
الف. جمعیت: دو قبیلۀ اوس وخزرج و مهاجرین پایۀ اساسی جمعیت دولت پیامبر را تشکیل می دادند. علاوه برآن سه طایفۀ یهودی نیز در کنار دو قبیلۀ مذکور زندگی می کردند. براساس تعهداتی که میان پیامبر و سران یهود انجام گرفته بود، آن ها از حقوق شهروندی برخوردار بودند. بني قينقاع، بني نضير و بني قريظه، اقتصاد شهر را دردست داشتند. بدین ترتیب پیامبر در نخستین اقدام خود جمعیت کثیری را تحت چتر واحد که” امت” خوانده می شدند گرد آورد. چنان چه در صحیفه می خوانیم:
وانی یهود بنی عوف امت مع المومنین؛ للیهود دینهم و للمسلمین دینهم، موالیهم وانفسهم الا من ظلم واثم فانه لایوتغ الانفسه واهل بیته.
یهود بنی عوف، خود وهمپیمانان(موالی) آن ها، با مؤمنین یک امت هستند؛ یهود به دین خود ومسلمانان به دین خود شان؛ مگر کسی که با پیمان شکنی ستم کنند و گناه نماید وچنین کسی جز خود وخاندانش را دچار زحمت نخواهد کرد.
ب. سرزمین: پیامبر برای ایمن سازی دولت وحکومت خویش دست به اقدام دیگری زد وحدود فرمانروایی خود را تحت حرم نشانه گذاری نمود. چنان چه در بند ۲۹ صحیفه آمده است:
واین یثر حرام جوفها لاهل هذه الصحیفه ؛ داخل شهر یثرب برای اهل این صحیفه منطقۀ امن و حرم می باشد.
ج. حکومت: پیامبر در یک اقدام دیگر برای تنظیم امور، کارگزارانی را تحت نقیبان در مدینه مشخص ساخت واین نقیبان که تعداد آن ها به ۱۲ نفر می رسید (۹ از قبیلۀ خزرج و ۳ از قبیلۀ اوس) مسوولیت داشتند تا به امور قبیلۀ خویش رسیدگی نمایند.
همچنان گفته شده است:” رسول خدا پس از فتح عربستان، جهت اداره كشور پهناور خويش، استانداران، ولايتداران و اميراني براي نواحي و شهرهاي بزرگ معيّن و نصب نمودند.چنان که عتاب بن اسيد را به فرمانداري مكه منصوب نمودند و قيس بنمالك در همدان، عدي بنحاتم در منطقه طي و عمرو بن حزم در يمن… از جمله استانداران آن حضرت بودند، ايشان يمن را به مقاطعاتي تقسيم نمود و بر هر مقاطعه يكي از خانوادۀ «لوذان» را كه حاكم اصلي يمن بودند، نصب كرد.”
د. حاکمیت: مدینه پایگاه دینی، اجتماعی،اقتصادی و اداری حاکمیت پیامبر خاتم صلی الله علیه وسلم محسوب می گردید. پیامبر در همان ابتدای امر منشور اساسی اهل یثرب را براساس قوانین الهی و ضرورت وضع موجود و نیازهای روز مسلمین مدون ساخت. در این منشور جایگاه تمامی افراد، گروه ها، طبقات و اقلیت ها درنظر گرفته شده بود. در حقیقت این منشور تمامی رفتار های سیاسی ومذهبی افراد وگروه ها را با قانون شریعت الله و تحت رهبریت پیامبر خاتم صلی الله علیه وسلم هدایت وتعیین می نمود. با دگرگون شدن وضع موجود و به وجود آمدن اوضاع جدید این منشور نیز اهمیت و کارکرد خود را از دست داد و یهودیان و سایر مشرکین شامل قوانین دیگری در شریعت گشتند