قواعد و ضوابط عمومی مربوط به ارتداد و مرتدین (۱۸۷)
بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم
مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی
حكمت اجرا كردن مجازات مرتد:
مجازات مرتد شامل کسى می شود که از دین خارج شده و این خروج رابه صورت علنی ابراز و اظهار می دارد اما اگر ارتداد خود را ابراز و اظهار نکرده است وکسی از ارتداد او با خبر نباشد مجازات نمی شود. زیرا اعتقاد یک امر قلبی است. بنابراین، مجازات مرتد در دنيا به دلیل جرم و گناه اجتماعى اوست نه عقیدهى شخصى وى .
هرگاه مرتد، ارتداد خود را به جامعه بکشاند، رفتار او در حوزهى احکام اجتماعى قرار مىگیرد و ملاکهاى احکام اجتماعى را پیدا مىکند و از این دیدگاه مجرمي است كه در جنگ نرم و رواني بر عليه مسلمين وارد عمل شده است؛ او آشكاراحقوق دیگران را ضایع کرده و به ايمان و باورهاي آنها يورش برده است، چراکه در اذهان عمومى ایجاد شبهه و شک مىکند و واضح است که ترویج شبهات در افکار عمومى باعث تضعیف روحیهى ایمانى جامعه و قانون گريزي و تضعيف اراده و ايمان مردم مىشود . و از آن جا که بررسى شبهات در توان متخصصان و دین شناسان است، عامهى مردمِ دیندار – که این توانایى را در خود نمىبینند – حق خود مىدانند که فضاى عمومى جامعه براي خود و پرورش فرزندانشان سالم بماند وحفظ روحیهى ایمانى جامعه، كه اساس و پايه ي محافظت از افراد جامعه وقوي ترين ابزارجهت مقابله با دشمنان قانون شريعت الله مي باشد، حق مردم است.
دشمنان الله و مردم به اين ابزار مهم پي برده اند به همين دليل مي بينيم كه در صدر اسلام نیز عدهاى از دشمنان اسلام نقشه کشیدند که به ظاهر اسلام بیاورند و سپس مرتد شوند تا با این کار، ایمان مسلمانان را تضعیف کرده و باعث ايجاد اختلاف و چند دستگي در ميان آنها گردند . الله متعال در اين باره مي فرمايند : وَقَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُوا بِالَّذِي أُنْزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوا آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ .( آل عمران / ۷۲)جمعي از اهل كتاب ( به همكيشان خود ) گفتند : بدانچه بر مسلمانان نازل شده است ، در آغاز روز ايمان بياوريد ، و در پايان روز بدان كافر شويد ، تا شايد ( از قرآن پيروي نكنند و از آن ) برگردند
پس اجراي حکم مرتد در مورد کسی است که بر اثر عناد و لجاجت با قانون شريعت اسلام و برای ضربه زدن به دین الهی و ایجاد فتنه و چند دستگي و اختلاف در میان مسلمین، اعلام کفر نماید و این حکمی کاملاً معقول و منطقی است در برابر كساني كه به وحدت مسلمين ضربه زده و باعث فشل و ريختن ابهت مسلمين مي گردند .
از حكمتهاي اجراي اين حكم و دور نمودن مردم از ارتكاب گناه اجتماعي مي توان به موارد زير اشاره نمود :
- محافظت از قانون شريعت الله و اهميت جايگاهي كه به عنوان قانون اساسي جامعه به دست آورده است .
- خنثي نمودن جنگ رواني و نرم دشمنان مسلمين جهت اختلال در نظم اخلاقى و باورهاي ايماني جامعه . از این رو، اثر روانى این مجازات بیش از خود آن توانسته است فضاى سالمى براى عموم مردم فراهم سازد .
- جلوگيري از هرج و مرج و دست كم گرفتن قانون اساسي جامعه .
- برگرداندن شخص مرتد به اطاعت از قانون اساسي جامعه و اينكه با كافري نميرد
- سنگيني حكم ارتداد راه تبليغ ارتداد را مي بندد ، همچنانكه سنگيني حكم قتل و دزدي و غيره راه ارتكاب به اين جرايم را مي بندد .
- نشان دادن اهميت قانون شريعت الله و محافظت از ايمان و سلامت عقيدتي و رواني مسلمين . البته هر نظام حقوقى و جزایى با وضع قوانین خود ، نشان مىدهد که چه امورى براى آن اهمیّت بیشترى دارد. وضع مجازات سنگین براى ارتداد، اهمیّت حفظ روحیهى ایمانى و سلامت عقيدتي و رواني جامعه را مىرساند.
- تشويق به تحقيق و تفكر بيشتر در شريعت اسلام قبل از داخل شدن به آن . در داخل شدن به اسلام اجباري نيست « لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ » اما وقتي وارد شدي بايد تابع قوانين آن شوي . مجازات مرتد، غیر مسلمانان را ترغیب مىکند که با توجه و دقت بیشترى داخل اسلام شوند. این مسئله از ایمان سست جلوگیرى مىکند.
رده حدي از حدود شرعي :
با اينكه در رده مجازات مجرم كشته شدن و مرگ است و كسي در آن شك و اختلافي ندارد ، اما عده اي از علما بر اين باورند كه رده با اينكه حكمش مرگ است اما حدي از حدود شرعي نيست بلكه نوعي تعزير است ، اما راي غالب بر اين است كه اين هم حدي از حدود شرعي بوده و حدود بر ۷ بخش هستند كه براي محافظت از ۵ ضرورت زندگي دنيوي اجرا مي گردند :
- اجراي حد رده و مرتدين جهت محافظت از قانون شريعت الله و قدرت اجرايي آن در جامعه
- انتقام جاني (قصاص) جهت محافظت از جان اشخاص
- اجراي حد زنا و همجنس بازي جهت محافظت از نسل
- اجراي حد تهمت زدن (القذف) جهت محافظت از ناموس و آبرو
- اجراي حد مست كننده و از هوش برنده ها جهت محافظت از عقل و سلامت فكري جامعه
- اجراي حد سرقت و دزدي (السرقه) جهت محافظت از مال و ثروت
- اجراي حد گردنه گيري ( الحرابه) جهت محافظت از جان و مال
شروطي كه شخص مجرم جهت اجراي حد رده بايد داشته باشد :
- مكلف بودن : بدين معني كه انجام دهنده ي كفر بايد بالغ ، عاقل و آزاد باشد و بچه ، ديوانه، مست و مجبور نباشد . چون رسول الله صلي الله عليه وسلم فرموده است : ” رفع القلم عن ثلاث ، عن المجنون حتي يبلغ و عن الطفل حتي يبلغ … “.
- بايد كفري كه مرتكب شده است آشكارا ، روشن و قاطع باشد و هيچ گمان و شكي در مورد آن وجود نداشته باشد .
- بايد با اطمينان ثابت شده باشد كه فلان شخص مرتكب كفر گشته است .
- هيچ مانعي جهت كافر كردن وي وجود نداشته باشد . مانند جهل زماني كه اين جهل در اصول دين و توحيد نباشد، مانند جهلي كه ناشي از تاويل رخ مي دهد يا اينكه به اشتباه دچار عمل كفري مي گردد و هدف شخص انجام دادن خود عمل كفري نباشد .