اعلامیه مقام ریاست الوزراء امارت اسلامی افغانستان در مورد جلوگیری از بحث ها و مناظره های اختلافی و نزاع برانگیز
بسم الله الرحمن الرحیم
امارت اسلامی افغانستان منحیث یک نظام حاکم همانگونه که حفاظت از جان، مال و عزت مردم مسلمان و در مجموع امنیت فزیکی آنان را مسئولیت خویش می‌داند، به همین ترتیب ثبات و امنیت روانی همه جانبه جامعه و مصئونیت جامعه از نزاع، تفرق و تفریق و همچنان جلوگیری از عوامل تشتت و نفرت پراکنی را نیز مسئولیت مهم خود می پندارند. الله تعالی در قرآن کریم می فرماید: وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا . . .(آل عمران ۱۰۳)
ترجمه،: همه تان به ريسمان خدا چنگ زنيد و اختلاف نکنید.
بنابراین امارت اسلامی مکلف است که جامعه را از آن اعمال، اظهارات، حرکات و عادات حفاظت نماید که زمینه نزاع، تفرق، تفریق و بی ثباتی را در میان مردم هموار می سازد. نشست بزرگ ٤٥٩٥ تن علمای جید کشور در کابل که به تاریخ ١٤٤٣/١٢/٣ هـ ق انجام شد، ماده هشتم قطعنامه آن در همین مورد چنین می نویسد: بالای آن عده علمای که از طریق رسانه‌های اجتماعی موضوعات اختلافی را مطرح می‌کنند صدا میکنیم که از مناظره و بحث های زیان آور جدٱ اجتناب ورزند، زیرا با این کار مردم راه شان را گم و اختلافات و تشویش ها در جامعه به وجود می‌آید که سبب ایجاد فتنه می گردد. بناء به منظور جلوگیری از بحث ها و مناظره های اختلاف برانگیز به نکات ذیل باید توجه جدی صورت گیرد و جدٱ رعایت گردد:
۱ ــ علماء کرام از بحث ها و صحبت های که راه را برای بحث های اختلافی و مناظره ها هموار می سازد، سبب تشویش و ناآرامی های روانی مردم عام می شود و در نتیجه به علم، وقار و حیثیت علماء لطمه می‌زند، جدٱ اجتناب ورزند.
۲ ــ علماء کرام از آن موضوعات و قضایای نادر و بیانات تفردات علماء اجتناب نمایند که برای شماری سبب فتنه می گردد و ذهنیت عامه آن را درک نمی تواند. حضرت عبدالله بن مسعود رضی الله تعالی عنه می فرماید: ما أنت بمحدث قوما حديثا لا تبلغه عقولهم، إلا كان لبعضهم فتنة. (رواه مسلم۹/۱)
ترجمه: قطعاً تو گوینده سخنی نیستی برای افرادی که عقل های آنان نمی توانند آنرا درک کنند، مگر اینکه آن سخن برای بعضی از آنها (باعث) فتنه می گردد.
۳ ــ بعضی از مسائل عجیب و غریب که در کتاب های فقهی یا فنی آمده است و یا مجتهدین از روی فقه الافتراضی آن را استخراج کرده و وقوع آن عام نمی باشد، از ضرورت دین هم شمرده نمی شوند، در منابر و مجالس عامه بیان نگردند. زیرا از چنین مسائل دشمنان دین تمسخر می سازند و با آن به دین و علم اهانت صورت می‌گیرد.
۴ ــ علماء کرام تلاش نمایند تا از ستیج های عامه و رسانه ها تنها مسائلی را بیان کنند که منفعت و سعادت دنیا و آخرت مردم در آن نهفته باشد، اتفاق و اتحاد با آن تقویت میآبد. به جای عجایب و غرایب غیرضروری، به عقاید دینی، احکام دینی، اخلاق اسلامی، مسائل دینی در مورد معاملات جاری روزمره و از ذخایر وسیع علمی اسلام آنچه را به مردم بیان نمایند که به آن ضرورت دارند. قَالَ عَلِيٌّ رضی الله تعالی عنه: حَدِّثُوا النَّاسَ، بما يَعْرِفُونَ أتُحِبُّونَ أنْ يُكَذَّبَ اللَّهُ و رَسولُهُ.( صحیح البخاري ۲۴/۱)
ترجمه: حضرت علی رضی اللہ عنه می فرماید: براى مردم آنچه را مى پذيرند، بازگو كنيد، آیا دوست داريد كه خدا و رسولش مورد تكذيب قرار گيرند؟
۵ ــ واعظین و استادان محترم از نشر موضوعات درسی و تصوفی حلقه های خاص که شکل تخصصی، مغلق و تفصیلی داشته باشند، در رسانه ها اجتناب ورزند، زیرا چنین مجالس خاص بوده و مخاطبین، تشریح و موضوعات آن نیز خاص می باشد.
۶ ــ از به کارگیری الفاظ نامناسب که بی ادبی شمرده می‌شود، جدٱ اجتناب شود، زیرا حیثیت شخص متذکره نیز با آن آسیب می بیند.
۷ ــ آن عده علماء که اختلافات را دامن می‌زنند، خرافات را ترویج می کنند، به کار بردن بحث ها، مناظره ها و الفاظ نامناسب را در رسانه‌های عامه ادامه میدهند، مردم را در شک و فتنه می اندازند و از همین طریق برای کسب شهرت شان تلاش می‌کنند و یا عقده گشایی می نمایند، مهتممین محترم مدارس و تمام مردم آنان را برای اشتراک و تقریر در دستاربندی ها، مناسبت ها و جلسات دعوت ننمایند و نه زمینه کدام فعالیت دیگر را به آنان مساعد سازند و نه هم در جلسات آنان شرکت کنند، زیرا بیانات آنها به ضرر جامعه اسلامی می‌باشد و سبب فتنه و اختلاف می شود. عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ لِتُبَاهُوا بِهِ الْعُلَمَاءَ، وَلَا لِتُمَارُوا بِهِ السُّفَهَاءَ، وَلَا تَخَيَّرُوا بِهِ الْمَجَالِسَ، فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ، فَالنَّارُ النَّارُ ». (سنن ابن ماجه/۲۲)
ترجمه: از جابر رضی الله عنه روایت شده که که نبی کریم صلی الله علیه وسلم می فرماید: علم را برای آن نیاموزید که به آن بالای علماء فخر کنید، نه بخاطر اینکه توسط آن با افراد نادان بحث و مباحثه نمایید، نه برای اینکه در مجالس جایگاه شایسته بدست آورید، اگر کسی چنین کرد، برای او- آتش است، آتش!
۸ ــ طالبان علوم دینی با آن عده استادان در دوره ها اشتراک کنند و با آنان درس بخوانند که از بحث‌های اختلاف برانگیز و ترویج تفرق و تفریق و بحث های مضر دور می باشند و همیشه تعریف خود و توهین دیگران را بیان نمی کنند، الفاظ بیهوده را استعمال نمی نمایند، عادت گروه بازی و تخریب را ندارند، به هدایات علماء خیرخواه و امارت اسلامی اعتنا می کنند و در هر چیز تنها رضای خدا را جستجو می نمایند تا همین طالبان از عادات که مناسب شأن عالم نیست، محفوظ بمانند، در جامعه پذیرش داشته باشند و در راه برحق جمهور علماء کرام ثابت قدم بمانند و تمام عمر با جامعه و هم مسلکان خود در اختلاف نباشند. عن ابي هریرة قال قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: مَن طلبَ العِلمَ ليُجاريَ بهِ العلَماءَ أو ليُماريَ بهِ السُّفَهاءَ أو يصرِفَ بهِ وجوهَ النَّاسِ إليهِ أدخلَهُ اللَّهُ النَّارَ( رواه الترمذي۹۴/۲ )
ترجمه: کسی که علم را برای این بیاموزد که با آن در برابر علماء فخر کند و یا با افراد نادان بحث و مباحثه نماید و یا توجه مردم را به خود جلب کند، پس او در جهنم خواهد بود. ابن سیرین رحمه الله می فرماید: إنَّ هذا العِلمَ دِينٌ، فانظُروا عمَّن تأخُذون دينَكم.( أخرجه مسلم في (مقدمة الصحيح) (۱/۱۶)، والدارمي (۴۲۴))
ترجمه: بیشک که این علم دین است، پس توجه کنید که دین خویش را از کی می آموزید!
امام مالک رحمه الله می فرماید: ’’إِنَّ هَذَا الْعِلْمَ هُوَ لَحْمُكَ وَدَمُكَ، وَعَنْهُ تُسْأَلُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ، فَانْظُرْ عَنْ مَنْ تَأْخُذُهُ( الکفایة في علم الروایة للخطیب /۲۱)
ترجمه: بدون شک که این علم گوشت و خون تو است و در روز قیامت در این باره از تو پرسان می شود، پس متوجه باش که آنرا از کی کسب میکنی. امارت اسلامی به هیچ کسی اجازه ایجاد اختلاف، تفرقه اندازی، نزاع و فتنه سازی را نمی دهد و برای جلوگیری آنها اقدامات جدی می کند. والسلام
ریاست الوزراء امارت اسلامی افغانستان
۱۷/۳/۱۴۴۶هـ ق ۳۰/۶/۱۴۰۳هـ ش ــ ۲۰۲۴/۹/۲۰ م