مذاهب چهارگانه ی اسلامی یا چندگانه؟
به قلم : مسعود سنه ای
طبق منهج اهل سنت و رای واضح سیدنا علی ابن ابی طالب رضی الله عنه خوارج مسلمانند . هنگامی که از علی بن ابی طالب رضی الله عنه پرسیدند که: آیا خوارج کافر بودند؟ در پاسخ گفت: آنان از کفر فرار کردند. و باز هم پرسیدند که آیا خوارج منافق بودند؟ گفت: منافقان، خدا را بسیار کم یاد می کنند در حالی که آنان صبح و شب به ذکر خدا مشغولند.
در این صورت مذهب خوارج هم مذهبی اسلامی است. ابن تیمیه اظهار می کند که تدین بر اساس هر يك از مذاهب اربعه ، به اتفاق مسلمين سبب رستگاری و سعادت است و می گوید: و معلوم أن أهل المذاهب کالحنفیة والمالكية والشافعية والحنبلية دینهم واحد، وکل من أطاع الله و رسوله منهم بحسب وسعه کان مؤمنا سعیدا باتفاق المسلمین[۱] واضح است که پیروان مذاهب چهارگانه حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی بر یک دین هستند {در اصول دین اختلافی وجود ندارد فقط در بعضی روش های عملی و فرعي با هم اختلاف نظر دارند} و هر یک از پیروان مذاهب اربعه به اندازه توان از الله و رسولش اطاعت نمايد؛ به اتفاق تمام مسلمین او مؤمن و رستگار است.
در کنار این ابن تیمیه شیعیان را نیز جزو امت اسلامی و داخل در گروه مومنین می داند هر چند مثل ائمه ی شیعه با غلاة شیعه تضادهای آشکاری داشت؛ و زمانی اجماع مسلمین را صحیح می داند که شیعیان نیز در آن حضور داشته باشند و گرنه نمی توان ادعای اجماع تمام امت را کرد.
علاوه بر این ما در طول تاریخ شاهد مذاهب دیگری چون ظاهری ها و معتزله و زیدی ها و غیره بوده ایم که همگی اسلامی بودند و شخصی از اهل اسلامی آنها را خارج از دایره ی اسلامی ندانسته است هر چند با غلاة و منحرفین تمام مذاهب برخورداتی شده است.
مسلمان اگر ۱- آگاهانه ۲- عمدا ۳- به میل
خودش یکی از نواقض اسلام را انجام دهد و
عذر معتبر شرعی نداشته باشد طبق رای تمام مذاهب اسلامی تکفیر می شود و در این
مساله نمی توان بین مذاهب اسلامی فرق گذاشت. یعنی اگر این عذرهای معتبر شرعی و
مراحل و ظوابط مثلا برای شافعی ها رعایت می شود باید برای خوارج و معتزله و نجدی و
شیعه و حنفی و غیره هم رعایت کرد و نباید بین مذاهب اسلامی فرق گذاشت چون همه مسلمان هستند و همه دارای
حقوقی هستند که الله تعالی به آنها بخشیده است.
[۱] مجموع الفتاوی ج ۲۷ ص ۴۶۲