دسته: مجموعه آثار شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی

تعریف دین از نگاه اندیشمندان سکولار غربی(۴)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

تاریخ پیدایش دین همزمان با پیدایش انسان است و دین خدا که همان دین اسلام است (إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ) از نخستین روز پیدایش بشر همراه وی بوده است و اولین فرد انسان، آدم، پیامبر خدا و منادی توحید و یگانه پرستی بوده است و دین مشرکین و شریعت های آلوده شده ی شرک آمیز همگی در اثر تحریف ها و اعمال سلیقه ها و اغراض فردی و گروهی پدید آمده است. از نظر اسلام و دانشمندان مسلمان دین خداوند یکی است و از نخستین روز پیدایش بشر همراه وی بوده است. لذا تاریخ پیدایش دین همزمان با پیدایش انسان می باشد.

ولی جامعه شناسان و مردم شناسان سکولارغربی بر مبنای ظن و گمان می گویند: دین انسان ها به صورت تکاملی رشد نموده است و از طبیعت پرستی شروع شده تا به بت پرستی و در آخر به خدا پرستی رسیده است. آن ها دین را فطری بشر نمی دانند و بیان می کنند: جهان بینی انسان به موازات رشد و تکامل فرهنگ معنوی و بینش او دائماً در حال تحول و تکامل بوده است و در مسیر تکامل خود مراحلی را طی نموده است تا به حرکت کنونی رسیده است، مراحلی چون:

الف: مرحله ی ادیان ابتدایی ب: مرحله ی ادیان قدیم و چند خدایی ج: مرحله ی ادیان متکامل و یک خدایی.

واژه ی دین موردنظر سکولاریست ها:  دین را از واژه ی فرانسوی religion به معنای «جامعه ی دینی» و واژه  ی لاتین religionem (اسم religio) به معنای «احترام به چیزی مقدس، احترام به الهه ها، تعهد، رابطه ی بین بشر و الهه ها» تعریف نموده اند که ریشه در واژه ی لاتین religio دارد.

زبان‌شناس ماکس مولر معتقد است: ریشه ی واژه انگلیسی religion، واژه ی لاتین religio، در ابتدا تنها در معنای «احترام به خدا و الهه، اندیشه ی محتاطانه درباره ی موضوعات الهی، تقوا» (که بعدها سیسرو آن را ریشه یابی کرد که دلالت بر «پشتکار» داشت) به کار می‌رفت. از دیدگاه او آنچه که امروزه دین باستانی نام دارد، «شرع» می‌باشد.^[۱]

دین، که به آن آیین، و کیش نیز گفته می شود؛ در لغت به معنای راه و روش تعبیر شده که بر این اساس می توان آن را به راه و روشی که افراد انسان برای زندگی خود اختیار می کنند تعبیر نمود.

ادامه خواندن تعریف دین از نگاه اندیشمندان سکولار غربی(۴)

دین به معنی باورهای پذیرفته شده ی ملتی از ملت‌ها، صرف نظر از درست و یا نادرست بودن آن (۳)

 

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

آیا واژه ی دین تنها برای دین حق به کار می رود؟ گاهی مراد از واژه ی دین در قرآن، باورهای پذیرفته شده ی ملتی از ملت‌هاست، صرف نظر از درست و یا نادرست بودن آن. همان‌گونه که خداوند به پیامبرش دستور داده که به مشرکین غیر اهل کتاب  بگوید: لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ)کافرون/ ۶(دین تان از آن خودتان و دین من نیز برای خودم. در این جا مشخص است که واژه ی دین صرفاً برای دین حق به کار نمی‌رود، بلکه به آن چه که مردم درست یا نادرست بدان گرویده و باور دارند، به کار می‌رود.

به همین دلیل است که فرعون نیز خود را مدافع دینی می دانست که موسی (ع) علیه آن قیام کرده بود، و این دو دین در برابر هم قرار گرفته بودند. خداوند متعال می فرمایند: وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَى وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ (غافر/۲۶(‏فرعون (به اطرافيان و مشاوران خود) گفت: بگذاريد من موسي را بكشم و او پروردگارش را (براي نجات خود از دست من) به فرياد خواند. من از اين مي‌ترسم كه آئين شما را تغيير دهد، يا اين كه در زمين فساد را گسترش دهد و پراكنده سازد. ‏

قرآن به وجود دین و شریعت هایی غیر از دین اسلام و شریعت پیامبر خاتم اعتراف می‌کند، هر چند ما آن ها را باطل به شمار بیاوریم؛ امّا دین و شریعت هایی هستند و پیروانی دارند. خداوند درباره ی اهل کتاب که شاخه ای انحرافی از دین اسلام هستند می‌فرماید: یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لاَتَغْلُواْ فِی دِینِکُمْ)النساء/۱۷۱(اى اهل کتاب در دین خود (که اسلام است) غلو و افراط نکنید. از طرفی خداوند درباره ی کافران می‌فرمایند: الَّذِینَ اتَّخَذُواْ دِینَهُمْ لَهْوًا وَلَعِبًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا (اعراف/۵۱) آن كساني كه  به دنبال دين حق راه نيفتادند و بلكه خوشگذراني و بازي را آئين خود كردند (و دين را مسخره پنداشتند و به بازيچه گرفتند) و زندگي دنيا آنان را گول زد.

واژه ی دین شامل آن چه را که حقّ است مانند دینی که رسول خاتم صلی الله علیه و آله و سلم  آورده و آن چه را که باطل است مانند دین مشرکین غیر اهل کتاب و شریعت اهل کتابی که اسلام آنان را منسوخ و پایان یافته و مغلوب اعلام کرده می‌شود. بر همین اساس خداوند در برابر پیروان دین ساخته شده توسط انسان و شریعت های مسخ شده که وجود دارند تنها دین خودش را صحیح می داند و می فرماید: أَفَغَیْرَ دِینِ اللّهِ یَبْغُونَ (آل‌عمران/۸۳) آیا جز دین خدا (چیز دیگری) را مى‏جویند؟ همچنین فرموده‌اند: هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ)توبه/۳۳، الفتح/۲۸، صف/۹( خدا است كه پيغمبر خود (محمّد) را همراه با هدايت و دين راستين روانه كرده است. وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ (النساء/۱۴۶) ‏و آئين خويش را خالصانه از آن خدا كنند.  ‏

ادامه خواندن دین به معنی باورهای پذیرفته شده ی ملتی از ملت‌ها، صرف نظر از درست و یا نادرست بودن آن (۳)

دین چیست؟(۲)

بر گرفته از کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

 

مفهوم و معنای دین در لغت عرب:

واژه ی دین: ابن فارس ذیل ماده ی (دین) می گوید:”دال و یاء و نون همگی اصل واحدی هستند که تمام مشتقات این ماده به آن بر می گردد و این اصل از جنس فرمانبرداری و فروتنی است.” ^[۱]در کلام عرب با معانی متعددی به کار می رود^[۲]؛ مانند:

• چیرگی، قدرت، حکمرانی، فرمانروایی، کسی را به زور به اطاعت وا داشتن، به کارگیری قوه ی قاهره، به بندگی کشیدن و مطیع ساختن.

دان النّاسَ: مردم را مجبور به اطاعت از خویش کرد؛ دِنتُهُم فدانوا: بر آنان چیره و غالب شدم که در نتیجه مجبور به اطاعت از من شدند؛ دنتُ القومَ: آن قوم را به بردگی و ذلت کشاندم؛ دان الرَّجُلُ: آن مرد عزّت یافت؛ دنتُ الرَّجُلَ: آن مرد را مجبور به انجام کاری کردم که از آن کراهت داشت؛ دُیَّنَ فلان: فلانی مجبور به انجام کاری شد که ناخوشایندش بود؛ دِنتُهُ: وی را تحت اختیار خویش گرفتم و بر او چیره و مسلط شدم؛ دَینتُه القومَ: او را مسئول کردم تا آن قوم را اداره کند.

حطیئه شاعر عرب، اینگونه مادرش را مورد خطاب قرار می دهد:

لَقد دینت أمر بنیک حَتی                      ترکتیهمُ أدقَّ من الطَّحینِ

“از زمانی که امور پسرانت به تو واگذار شد (با آنان چنان رفتار کردی که) وقتی آنان را ترک کردی بسیار نرم تر از آرد بودند”.

همچنین در پندی آموزنده آمده است: الْكَيِّسُ مَنْ دَانَ نَفْسَهُ وَعَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ. یعنی: آدم زرنگ کسی است که بر نفس خود چیره و مسلط شود و آن را رام خویش گرداند و برای بعد از مرگ بکوشد.

از این رو در کلام عرب حاکمی را که استیلای کامل بر یک کشور، ملت یا قبیله داشته باشد، «دیّان» گویند و به همین دلیل است که أعشی حرمازی، شاعر عرب زبان، پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم را این چنین مورد خطاب قرار می دهد که: یا سیّد النّاس و دیّان العرب. ای سرور مردم و ای حاکم قدرتمند اعراب!

ادامه خواندن دین چیست؟(۲)

مقدمه کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم (۱)

مؤلف: ابوحمزه المهاجر هورامی

 

بسم الله و الحمد لله

اما بعد:

اسلام، دين تمام پیامبران و رسالت آخرین سفیر و قانون مسلمین تا روز قیامت است. حكمت تشريع قوانين اسلام و بعثت پيامبران، دعوت و هدايت انسان‏ها به توحيد و تشکیل جامعه ای است که در آن، قسط و عدل تحقق یافته و «أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ» برای تمامی شهروندان جامعه ی اسلامی فراهم شده تا زمینه های مناسب عبادت و تکامل برای آن ها تهیه و تسهیل گردد. در این راستا جریانی همزاد با خلقت انسان وجود داشته است تا قوانین و احکامی را جایگزین قوانین و احکام الله در زندگی انسان ها نماید تا با جایگزینی فقر و فحشاء (الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَاءِ) و ناامنی، عبادت مخصوص الله را به جهت های مختلفی منحرف گرداند.

به همین ترتیب به موازات دین الله، دین دیگری پا به عرصه ی وجود نهاد که در آن بشر، به جای الله، خود قانونگذار و برنامه ریز می گردد؛ که در ادبیات اسلامی به مشرکین غیر اهل کتاب شناخته شده اند و امروزه در ادبیات رایج به سکولاریست مشهور گشته اند. سکولاریسم، به عنوان یک دین، واکنشی در برابر دین اسلام بوده است؛ که در آن، ساحت حیات جمعی انسان‌ها و نیز حوزه ی معرفت و علم، عاری از مرجعیت دین اسلام و تأثیر عوامل ماورایی در نظر گرفته می‌شود.

بر این اساس، سکولاریسم یکی از ویژگی های فرهنگ، تمدن و نظام های سیاسی غیر اسلامی جهان در طول تاریخ بشریت بوده است و بازتاب های فراوانی در حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این ‌گونه نظام ها بر جای گذاشته و به اجمال، باعث انزوای نقش دین اسلام و خنثی کردن حضور عینی آن در این عرصه‌ها شده است. با آن که می توان گفت که ظهور عقاید مشرکین غیر اهل کتاب در لباس سکولاریسم در معنی امروزین آن، در ظروف زمانی و مکانی حاکمیت کلیسا و آبای آن در قرون وسطی و قبل از آن شکل گرفت و بستر و خاستگاه ظهور به روز شده ی آن بر ویرانه‌های اندیشه های دگماتیک و جزم‌اندیش و دانش‌ستیز نصرانیت استوار شد، و عملکرد سوء ارباب کلیسا به این روند شتاب خاصی بخشید؛ اما ریشه های دین سکولاریسم به قدمت تاریخ ظهور تمام پیامبران بر می گردد و می توان گفت ظهور پی در پی  پیامبران واکنشی به دین سکولاریسم و تخریب های آن در تحریف و سوءاستفاده از ادیان الهی بوده است.

در بینش اسلامی تاریخ پیدایش دین سکولاریسم از شکل ابتدائی و ساده ی آن تا اسلوب تکامل یافته و نوین آن همزاد با خلقت انسان به شمار می رود. آن زمان که خداوند پس از خلقت آدم دستوری داد و شیطان دستور دیگری را جایگزین دستور الله نمود. در این نگرش هر کسی که دستور یا قانونی را جایگزین دستور و قانون الله نماید به نسبت های مختلفی  به دین سکولاریسم نزدیک گشته و از دین الله فاصله می گیرد.

ادامه خواندن مقدمه کتاب روابط متقابل اسلام و دین سکولاریسم (۱)