دسته: مجموعه آثار شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۴)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: إِنَّ مَثَلَ مَا بَعَثَنِيَ اللَّهُ بِهِ عَزَّ وَجَلَّ مِنَ الْهُدَى وَالْعِلْمِ، كَمَثَلِ غَيْثٍ أَصَابَ أَرْضًا، فَكَانَتْ مِنْهَا طَائِفَةٌ طَيِّبَةٌ، قَبِلَتِ الْمَاءَ فَأَنْبَتَتِ الْكَلَأَ وَالْعُشْبَ الْكَثِيرَ، وَكَانَ مِنْهَا أَجَادِبُ أَمْسَكَتِ الْمَاءَ، فَنَفَعَ اللَّهُ بِهَا النَّاسَ، فَشَرِبُوا مِنْهَا وَسَقَوْا وَزَرَعَوْا، وَأَصَابَ طَائِفَةً مِنْهَا أُخْرَى، إِنَّمَا هِيَ قِيعَانٌ لَا تُمْسِكُ مَاءً، وَلَا تُنْبِتُ كَلَأً، فَذَلِكَ مَثَلُ مَنْ فَقُهَ فِي دِينِ اللَّهِ، وَنَفَعَهُ بِمَا بَعَثَنِيَ اللَّهُ بِهِ، فَعَلِمَ وَعَلَّمَ، وَمَثَلُ مَنْ لَمْ يَرْفَعْ بِذَلِكَ رَأْسًا، وَلَمْ يَقْبَلْ هُدَى اللَّهِ الَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ.^[۱] مثال هدايت و دانشی كه الله مرا با آن مبعوث گردانيده، مانند بارانی است كه بر زمين می بارد؛

1. زمينی كه حاصلخيز باشد، آب باران را در خود جذب می كند و در نتيجه در آن علف و گياهان فراوانی می رويد.
2. و زمينی كه سخت است، آب را بر روی خود نگه می دارد و الله مردم را از اين آب بهره مند می سازد و از اين آب می نوشند و با آن کشاورزی و آبياری می کنند.
3. اما زمین دشت شوره زار و خشک، بارانی را که در آن می بارد، در خود نگه نمی دارد و هيچ گياهی به بار نمی آورد .

 زمين حاصلخيز، مثال کسی است که از دانش و بینش و فهم و فقه دين الله برخوردار می شود و الله او را از هدايت و دانشی که مرا با آن مبعوث کرده، بهره مند می سازد؛ لذا خود می آموزد و به ديگران نيز آموزش می دهد. اما زمين شوره زار، مثال كسی است كه به احكام و علوم دينی توجهی نمی کند و رهنمودهايی را كه از سوی الله آورده ام نمی پذيرد.

در این صورت می توانیم بر اساس این تمثیل و تشبیه ساده اما دقیق  رسول الله صلی الله علیه وسلم بگوئیم که همچون واکنش زمین در برابر آب، انسانها نیز در برابر علم شریعت سه دسته هستند و سه واکنش نشان می دهند^[۲]:

1. اهل فقه که علم و بینش و فهم و درک مسائل شریعت را به دست آورده اند
2. حاملان و راویان قرآن و حدیث که از فقه شریعت محروم هستند اما در عوض نگهدارنده های خوبی برای آیات قرآن و هزاران حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم و سخنان سایر اهل العلم و فقه هستند که این علم پاک شریعت را در قلبهای خود نگهداری می کنند «فَهُمْ يَحْفَظُونَهُ حَتَّى يَأْتِيَ طَالِبٌ مُحْتَاجٌ مُتَعَطِّشٌ لِمَا عِنْدهمْ مِنَ الْعِلْم» تا اینکه تشنگان نیازمند نزدشان می آیند و آب سالم و دست نخورده و پاک را، و علم شریعت دست نخورده و پاک را، از این راویان و حاملان می گیرند و به اندازه ی توانائی و وسعت خود سود می برند. 

این دسته از حاملان ونگهدارنده های العلم زمانی که در همین حدی که هستند باقی می مانند الله تعالی به وسیله اینها به دیگران نفع می رساند و اینها با انتقال این آیات و احادیث و سخنان اهل العلم و فقه اسباب نفع رسانی به خود و دیگران می شوند؛ اما زمانی که همین دسته به دلایل مختلفی از جمله جهالت اطرافیان و نبود اهل فقه، و یا تأویل نادرست، نقش اهل فقه در تخصصهای مختلف از جمله تخصص در فقه انقلاب و قیام و جنگ مسلحانه را بازی می کنند اکثراً هم برای خودشان و هم برای سایرین اسباب فتنه و مصیبت می شوند.

امام ابن ابی العز حنفی(وفات۷۹۲ق) می گوید: اگر حاکم و امیر به غیر از اطاعت از الله دستور دهد اطاعت نمی شود و تنها در آنچه که اطاعت از الله و رسولش صلی الله علیه وسلم است اطاعت می شود، و علت لزوم اطاعت از آنها اگر چه جائر باشند و ستم کنند این است که: آنچه از مفاسد به خاطر جدائی از اطاعت و قیام بر علیه این حکام ستمکار حاصل می شود چند برابر ستمی است که توسط این حاکم انجام می شود، در حالی که الصبر بر ستم این حکام  باعث پاک شدن گناهان ما و چند برابر شدن پاداشها می شود. الله تعالی اینها را تنها به خاطر فساد اعمالمان بر ما مسلط کرده و جزاء از جنس عمل است، پس ما باید بر استغفار و توبه و اصلاح عمل خود تلاش و کوشش کنیم. الله تعالی می فرماید:

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۴)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۳)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

 الفتنه یعنی چه و قتال الفتنه در برابر الجماعة به چه معناست؟

الفتنه: نوعی آزمایش و ابتلاء و امتحان است^[۱] که هم می تواند در نعمت و خیر و شدت تکلیف^[۲] و مسئولیت و اطاعت باشد مثل: إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَ أَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ (تغابن/۱۵) و هم در عذاب و شر و عصیان و سرپیچی و قتل و مصیبت؛ هم در خیر باشد هم در شر: كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً وَإِلَيْنَا تُرْجَعُونَ (انبیاء/۳۵) ‏هر کسی مزه مرگ را می‌چشد. ما شما را (در زندگی دنیا) با خیر و شر کاملاً آزمایش می کنیم، و سرانجام به سوی ما برگردانده می‌شوید.‏

 اما فرق بین الفتنه و ابتلاء و آزمایش و امتحان در این است که الفتنه هم می تواند از سوی الله تعالی باشد هم از سوی انسان؛ الله تعالی در مورد اینکه خودش انسانها را مورد الفتنه و «آزمایش کامل» قرار می دهد می فرماید:

• أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ * وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكَاذِبِينَ (عنكبوت/۲ – ۳). ‏آیا مردمان گمان برده‌اند همین که بگویند ایمان آورده‌ایم به حال خود رها می‌شوند و ایشان امتحان و آزمایش نمی شوند؟!‏ ‏ما کسانی را که قبل از ایشان بوده‌اند آزمایش کرده‌ایم، آخر باید الله بداند چه کسانی راست می‌گویند، و چه کسانی دروغ می‌گویند.‏

این «آزمایش کامل»  و الفتنه و امتحانی که توسط الله تعالی در خیر و شر«وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً» (انبیاء/۳۵) از مومنین گرفته می شود برای گرفتن نمره ی قبولی و ثبت در کارنامه ی اعمال و به دست آوردن رضایت الله و بهشت است و خیری است که الله تعالی به اندازه ی ایمان و طاقت هر کسی او را در معرض این «آزمایش کامل» و خیر جهت ارتقای درجات قرار می دهد که پیامبران و صدیقین و شهداء و صالحین بیشترین و مهمترین وسنگین ترین آزمایشها را تحمل کرده اند به همین دلیل الله تعالی در مورد میزان این آزمایش و دعای پیامبران و تمام پیروان صادق آنها در این زمینه می فرماید: لاَ یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ (بقره/۲۸۶) ‏ الله به هیچ کس جز به اندازه توانائیش تکلیف نمی‌کند هر کار(نیکی که) انجام دهد برای خود انجام داده و هر کار (بدی که) بکند به زیان خود کرده است. پروردگارا! اگر ما فراموش کردیم یا به خطا رفتیم، ما را ( به خاطر این فراموشی یا اشتباه)  مورد مؤاخذه و پرس و جو قرار مده، پروردگارا ! بار سنگین (تکالیف و آزمایش) را بر (دوش) ما مگذار آن چنان که بر کسانی که پیش از ما بودند گذاشتی . پروردگارا! آنچه را که توان و یارای آن را نداریم بر ما بار مکن (و ما را به بلاها و مصیبتهایی که از توان ما خارج است  گرفتار نکن) و ما را عفو کن واز ما درگذر و به مارحم کن و ما را ببخش. تو یاور و سرور مائی، پس ما را بر جمعیّت کافران پیروز گردان.‏

از سوی دیگر الله تعالی در مورد انسانهائی که مومنین را مورد الفتنه قرار می دهند می فرماید: إِنَّ الَّذِینَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ یَتُوبُوا فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِیقِ (بروج/۱۰) بی‌گمان کسانی که مردان مؤمن و زنان مؤمن را مورد فتنه قرار می دهند، و سپس توبه نمی‌کنند، قطعاً عذاب جهنم دامنگیر ایشان خواهد شد و همچنین عذاب آتش سوزان بهره آنان خواهد بود.‏

 الفتنه ی شری که توسط انسان جهت ضربه زدن به مومنین تولید شده است می تواند در مورد دین و جان و ناموس و مال و آبرو و الجماعه و دارالاسلام و جلوگیری از آزادسازی زمین از دست کفار و «صَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ» (بقره/۲۱۷) و نرفتن به میدانهای جهاد و هم نشینی با دارودسته ی منافقین «أَلَا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا ۗ» (توبه/۴۹) و هر کار شری باشد که رضایت الله و رسولش صلی الله علیه وسلم در آن وجود نداشته باشد و معصیت الله باشد؛ اما بزرگترین فتنه و بلا و مصیبت برای مومنین افتادن در شرک و ضربه خوردن از جانب دین است که از کشته شدن و ضربه خوردن از جانب جان هم بدتر است. وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ (بقره/۱۹۱) وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ (بقره/۲۱۷).

رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: بَادِرُوا بالأعْمَالِ فِتَنًا كَقِطَعِ اللَّيْلِ المُظْلِمِ، يُصْبِحُ الرَّجُلُ مُؤْمِنًا وَيُمْسِي كَافِرًا، أَوْ يُمْسِي مُؤْمِنًا وَيُصْبِحُ كَافِرًا، يَبِيعُ دِينَهُ بعَرَضٍ مِنَ الدُّنْيَا.^[۳] به سوی اعمال نيک بشتابيد پيش از فرارسيدن فتنه هايی که مانند شب تاريک هستند و انسان در صبحگاه مومن و در شب کافر می گردد يا شبانگاه مومن و صبحگاه کافر می گردد و دينش را در برابر کالای ناچيز دنيا می فروشد.

 در اینجا رسول الله صلی الله علیه وسلم مومنین را به انجام اعمال صالحه قبل از تولید این فتنه های اجتماعی فراگیر سفارش می کند؛ آیا فتنه ی احزاب سکولار و سکولاریسم در هر دو بخش جنگ نرم  فرهنگی و عقیدتی و اقتصادی و جنگ مسلحانه را در میان خانواده و فامیلت و محله و روستا و شهر و دارالاسلام و سایر سرزمینهای اشغال شده ی مسلمین مشاهده نمی کنی که عده ای به آن آلوده و گرفتار شده اند که اتفاق می افتد شخص، شب مومن است اما با همنشینی با کفار سکولار و دو رکعت فلان شبکه سکولاریستی دیدن و ۴ رکعت فلان شکبه ی سکولاریست دیگر و به همین ترتیب با زیرو رو کردن دهها شبکه ی مختلف کفری و سکولاریستی صبح که بیدار می شود یک کافر سکولار شده است؛ یا صبح مثل یک مومن بیرون میرود اما با هم نشینی با دوستان و همکاران کافر سکولار و یا با زیرو رو کردن شبکه های مختلف مجازی کفار سکولار، شب که به خانه بر می گردد یک کافر سکولار شده است؛ و هر دو طیف تمام ذکرشان شده دنیا و شکم و لذتهای دنیوی و به همین سادگی خواهان از بین رفتن الجماعه و دارالاسلام مسلمین و تولید حکومتی سکولار و حاکمیت سکولاریستها (=مشرکین= احزاب) می شوند که در آن ۱- قدرت حاکمیت ۲- قانون و برنامه ۳- اطاعت کردن ۴- مجازات و پاداش از دین الله گرفته شده و به کفار سکولار و دین سکولاریسم داده می شود.

مگر شما چنین موجوداتی را نمی بیند؟ فتنه ی واقعی همین است: مصیبت در دین.  رسول الله صلی الله علیه وسلم دعا می کرد: اللَّهمَّ … اِجْعَلْ ثَأرَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا، وَ اُنْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا، وَ لاَ تَجْعَلْ مُصِيبَتَنَا فِي دِينِنَا، وَ لاَ تَجْعَلِ اَلدُّنْيَا أَكْبَرَ هَمِّنَا وَ لاَ مَبْلَغَ عِلْمِنَا، وَ لاَ تُسَلِّطْ عَلَيْنَا مَنْ لاَ يَرْحَمُنَا.[۴] ای الله … انتقام ما را از آنکه بر ما ستم روا داشته بگير، و ما را بر آنکه بر کسی که با ما دشمنی می کند نصرت و ياری ده و مصيبت ما را در دين ما مگردان و دنيا را بزرگترين مقصد و نظرگاه علم ما مگردان و بر ما آن را که ترحم ندارد، چيره مکن.

بر این اساس الفتنه را هم شخص مسلمان می تواند با سرپیچی یا انحراف از قوانین شریعت الله برای خودش یا دیگران تولید کند و با جهالت یا گناه و معصیت خودش یا دیگران را در آن بیاندازد و هم دیگران و از خارج، الفتنه را بر او تحمیل کنند.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۳)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۲)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

رسول الله صلی الله علیه وسلم با معرفی الجماعة و جایگاه و اهمیت الجماعة و دادن اطاعت به این الجماعة و فرمانبرداری از رهبریت این الجماعة در غیر معصیت الله همچون سایر امور نظری (عقیدتی) و ظاهری(عملی) راه مستقیم را به مومنین معرفی کرده است و به صورت کلی می توان در مورد این منهج کلی شریعت پیامبر خاتم صلی الله علیه وسلم گفت: وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (انعام/۱۵۳) و این راهِ راست من است. پس آن را طی کنید و از ان تیعیت کنید و از راه‌ها – ی دیگر – که شما را از راه او باز می‌دارد، پیروی نکنید. این چیزی است که شما را به آن توصیه می‌کند. باشد که تقوا پیشه کنید و پرهیز کنید.

پس حرکت در این راه مستقیم و درخواست ما از الله که: اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ (حمد/۶) سودش ابتدا به خود ما بر می گردد و ما در همان قدم اول مسئول مواظبت از نفس خودمان هستیم: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ (مائده/۱۰۵) ای مؤمنان! مواظب خود باشید. هنگامی که شما هدایت یافتید گمراهی گمراهان (اعم از نیاکان و یا دوستان و بستگان هم عصر شما) به شما زیانی نمی‌رساند. إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعاً فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ . بازگشت همه شما به سوى خداست، و به حساب هر یک از شما جداگانه رسیدگى مى‏کند، و شما را از آنچه انجام مى‏دادید آگاه مى‏سازد.

با استناد به سخنان ام المومنین ام سلمه رضی الله عنها تحزب در دین و فرقه سازی در دین به حاکمیت و الجماعة و رهبریت دارالاسلام بر می گردد و اولین حزب سازان و فرقه سازها و اهل بدعت همین خوارج «اهل بغی» بر حاکمیت و الجماعة زمان عثمان بودند که ترکیبی مختلف بودند از اصحاب و تابعین و دارودسته ی منافقین و غیره که دسته هائی از آنها در زمان علی خوارج «اهل تأویل» با داشتن افکار خاص خود شدند و فرقه ای خاص با عقایدی خاص تشکیل دادند، و در کنار اینها، بدعت شاهیگری بنی امیه به وجود آمد که جایگزین سنت «خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ» شد. به قول ابوأسماء غُضَيْف بن الحارث رضی الله عنه می گوید:لا تُظهرُ بِدْعَةٌ، إِلاَّ تُرِكَ مِثْلَهَا مِنَ السُّنَّةِ.^[۱] بدعت [از لحاظ شرعی] ظاهر و آشکار نمی شود مگر زمانی که سنتی مثل آن ترک شود. بدعت شاهیگری زمانی ظاهر شد که سنت «خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ» نابود شده بود.

 نکته ی بسیار مهمی که می تواند در میان اینهمه فرقه های مختلف، فرقه ی ناجیه ای را به ما معرفی کند – که یکی از بارزترین مشخصه هایش جهاد از کانال الجماعة است-  این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم است که می فرماید: إنَّ بَني إسرائيلَ، افترَقَتْ علَى إحدَى وَسبعينَ فِرقةً، و إنَّ أُمَّتِي ستَفتَرِقُ علَى اثنتينِ و سَبعينَ فرقةً، كلُّها في النَّارِ إلَّا واحِدةً، و هيَ الجَماعَةُ. ^[۲] بنی اسرائیل به ۷۱فرقه شد و امت من هم ۷۲ فرقه می شود همه در اتش هستند مگر یکی و آنهم الجماعة است.

چرا در آتش جهنم؟ چون علاوه بر آنکه شخص دچار بدعت شرعی ترک سنت شده، رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: سَتَكُونُ بَعْدِي ‏ ‏هَنَاتٌ ‏ ‏وَهَنَاتٌ فَمَنْ رَأَيْتُمُوهُ فَارَقَ الْجَمَاعَةَ ‏ ‏أَوْ يُرِيدُ يُفَرِّقُ أَمْرَ أُمَّةِ ‏ ‏مُحَمَّدٍ ‏ ‏صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ‏ ‏كَائِنًا مَنْ كَانَ فَاقْتُلُوهُ فَإِنَّ يَدَ اللَّهِ عَلَى الْجَمَاعَةِ [يدَ اللَّهِ معَ الجماعَةِ] ^[۳] فَإِنَّ الشَّيْطَانَ مَعَ مَنْ فَارَقَ الْجَمَاعَةَ يَرْكُضُ .^[۴] بعد از چیزهایی را خواهید دید. اما شما هرکسی را دیدید که از جماعت خود را جدا می‌کند یا قصد تفریق امت محمد صلی الله علیه وسلم ‌را دارد، هر کسی باشد او را بکشد، چون دست الله همراه جماعت است و شیطان با کسانی راه می‌رود که تفرقه افکن هستند.

آیا مومن و مسلمانی که در کشته شدن به ناحق خودش یا سایر مومنین در این فرقه ها شرکت می کند جزایش آتش جهنم نیست؟ قطعاً هست؛ حالا الله تعالی چه مدت این مجرم را در جهنم نگه می دارد تنها خود الله می داند. اینکه مومنی مومن دیگری را به خاطر اجتهاد وتاویل اشتباه در داخل الجماعة بکشد از اشتباهش آگاه می شود و به او تذکر داده می شود: «أَلَا سَأَلُوا إِذْ لَمْ يَعْلَمُوا؟ فَإِنَّمَا شِفَاءُ الْعِيِّ السُّؤَالُ»^[۵] چرا نپرسیدید وقتی که ندانستید؟ چرا که دوای نادانی، پرسیدن است؛ اما کسی که آگاهانه و به میل خودش و اختیاری دچار جرم تحزب و فرقه هائی از الجماعة می شود اهداف مختلفی را برای کشتن انتخاب می کند که یکی از این اهداف، فرقه های مومن مخالف خودش هستند و یکی دیگر از این اهداف الجماعة مومنین است که در این قتال الفتنه چه بکشد چه کشته شود هر دو حالت در آتش جهنم است« الْقَاتلُ وَالْمَقْتُولُ في النَّار»^[۶]؛ پس از نگاه اهل سنت و جماعت تاویل و اجتهاد برای چنین شخصی جایگاهی ندارد هر چند اینها با تأویل اشتنباه به چنین جرمی می پردازند و ما به خاطر این تأویل اشتباه آنها را اهل بدعت می دانیم.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۲)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۱)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: ثَلاَثَةٌ لاَ تَسْأَلُ [لا يُسأَلُ] عَنْهُمْ: رَجُلٌ فَارَقَ الْجَمَاعَةَ وَعَصَى إِمَامَهُ وَمَاتَ عَاصِيًا، ^[۱] سه شخص هستند كه مورد سؤال قرار نمي‌گيرند ( یا از آنها نپرس که چقدر وضعشان در قیامت خراب است): شخصي كه از جماعت جدا شود و از امامش سر پيچي كند و در اين حال سرپیچی از دنيا برود.

امام مناوی رحمه الله می گوید: (ثَلاَثَةٌ لاَ تَسْأَلُ عَنْهُمْ)؛ یعنی آنها از جمله هلاک شده‌ها هستند. (رَجُلٌ فَارَقَ) یعنی شخصی که با دل و زبان، اعتقاد و با بدنش از (الْجَمَاعَةَ) جدا شود، دارای عهد و بخشی از جماعت مسلمین باشند، یعنی مراد از جماعت، جماعت مسلمانان است. (وَعَصَى إِمَامَهُ)؛و از امام و رهبرش سرپیچی کند حالا چه  از طریق بدعت باشد مانند خوارج یا از طریق بغی و شورش و قیام باشد یا از طریق الحرابه یا تجاوز و حمله غیر مشروع باشد (وَمَاتَ عَاصِيًا)؛ و در همین حالت سرکشی و سرپیچی از امام بمیرد، مردن او همانند مردن جاهلی است.^[۲]

مساله خیلی مهم است، رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً.^[۳] یا با لفظ: مَنْ مَاتَ بِغَيْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً .^[۴] هرکس ‏بمیرد و فاقد امام و رهبر باشد با مرگ جاهلیت مرده است. یعنی همچنانکه جدائی از الجماعة یکی از کارهای اهل جاهلیت است و کسی که از جماعت جدا شود در این صفت خودش را شبیه اهل جاهلیت کرده است، به همین شکل نداشتن رهبر واحد یکی دیگر از صفات اهل جاهلیت بود و آنها دارای الجماعة و رهبر واحد نبودند و چنانچه مسلمانی هم دارای امام و رهبرالجماعه ی مسلمان نباشد در این صفت خودش را شبیه اهل جاهلیت کرده است. در اساس، در جاهلیت مشرکین یا سکولاریستها، کسی نباید انتظار داشته باشد آنها یک حزب عقیدتی شوند، بلکه حزبگرائی و تفرق بخشی از ذات و هویت آنهاست، به همین دلیل یکی دیگر از اسامی سکولاریستها یا مشرکین در قرآن، احزاب است و سکولاریستها در مسائل عقیدتی و منهجی هرگز و تحت هیچ شرایطی تابع یک رهبر نبوده و نخواهند بود هر چند در مسائل مدیریتی و حکومتی که امری فنی و تجربی است ممکن است برای اداره ی امور دنیوی خود رهبرانی داشته باشند.

 ‏امام احمد بن حنبل در جواب اسحاق بن ابراهیم بن هانیء که از معنی حدیث«مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً» می پرسد می گوید: تَدْرِي مَا الْإِمَامُ؟ الْإِمَامُ الَّذِي يُجْمِعُ عَلَيْهِ الْمُسْلِمُونَ، كُلُّهُمْ يَقُولُ: هَذَا إِمَامٌ؛ فَهَذَا مَعْنَاهُ. می دانی امام کیست؟ کسی است که مسلمانان بر امامتش اجتماع کنند، همه می گویند: این امام است؛ معنایش همین است.^[۵]

کثیری می گوید: بدان که حدیث دلالت می کند بر اینکه اعتبار به بیشترین جماعت مسلمانان است بنابراین اگر یک و یا دو و یا سه نفر با کسی بیعت کنند امام نخواهد بود تا زمانیکه بیشترین آنها یا اهل حل و عقد با او بیعت نمایند.^[۶]

در حکومتهای بدیل اضطراری اسلامی اکثراً رهبر با پشتوانه ی قدرت نظامی به حاکمیت می رسد نه با شورای اولی الامر یا خبرگان رهبری اهل حل و عقد، به همین دلیل هر کسی به حاکمیت برسد و الجماعة را در دست بگیرد رهبر است فرق ندارد نیکوکار باشد یا مسلمانی جائر و ستمکار. امام شافعی می گوید: هر کسی که با شمشیر بر حاکمیت دست پیدا کرد تا اینکه او رهبر نامیده می شود و مردم دور او جمع می شوند چنین شخصی رهبر است.[۷] و ابن حجر می گوید فقها بر واجب بودن اطاعت چنین حاکم چیره شده ای و جهاد به همراه او اجماع دارند.[۸] چرا اجماع دارند؟ ابن تیمیه پاسخ می دهد:

 ” چون الله  گاهاً دین را به وسیله‌ی شخصی فاجر هم یاری می‌کند؛ و رسول الله صلی الله علیه وسلم از این جریان خبر داده است (إنَّ اللهَ لَيُؤَيِّدُ هذا الدِّينَ بالرجُلِ الفاجرِ[۹]).. باید دانست یکی از این دو مورد ضروری و ایجابی است: یا ترک جهاد در کنار آنان؛ که نتیجه‌اش سلطه‌ی افراد بدتر از آنان را در دین و دنیا در پی دارد، یا باید در کنار رهبر و امیر و والیِ فاجر، جهاد نمود تا شخص فاجرتر رانده شود. تا اگر تمام قوانین اسلامی بر پا داشته نمی‌شود، بخش بزرگی از آن اجرا گردد. در چنین حالتی وظیفه‌ و واجب هر مسلمان است که این گونه عمل کند. هر جهاد و نبردی که بعد از خلفای راشدین صورت گرفته، یا بیشترین جهادهای بعد از ایشان، از همین نوع بوده است.^[۱۰]

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۱)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۰)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

فرمانبرداری و «اطاعت» نیز در شریعت دارای حد و حدود و شرایط شرعی و لوازم خاص خودش است چنانچه الله تعالی می فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً (نساء/۵۹) ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از الله (با پیروی از قرآن) و از رسول (الله با پیروی از سنّت و احادیث او) اطاعت کنید، و صاحبان امر و متخصصین امر میان خودتان فرمانبرداری نمائید و اگر در چیزی اختلاف داشتید آن را به الله (با عرضه به قرآن ) و پیغمبر او (با رجوع به سنّت و احادیث پیامبر) برگردانید اگر به الله و روز قیامت ایمان دارید. این کار برای شما بهتر و بهترین تاویل است. واضح است که لوازم اطاعت از الله و رسولش صلی الله علیه وسلم اطاعت از «أُوْلِي الأَمْرِ» است.

 ابن عُيَينةَ می گوید: از زید بن اسلم که بعد از محمد بن کعب بهترین مفسر قرآن در مدینه بود در مورد معنی «أُوْلِي الأَمْرِ» در این آیه پرسیدم. گفت آیه قبل از این را بخوان متوجه می شوی. آیه را خواندم که می گوید: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالعَدْلِ(نساء/۵۸) زید گفت این آیه در مورد الوُلاةِ است^[۱] (یعنی سرپرستان و حاکمان و امیران مسلمین).

امام شوکانی می گوید: هُمُ الْأَئِمَّةُ، وَالسَّلَاطِينُ، وَالْقُضَاةُ، وَكُلُّ مَنْ كَانَتْ لَهُ وِلَايَةٌ شَرْعِيَّةٌ لَا وِلَايَةٌ طَاغُوتِيَّةٌ، وَالْمُرَادُ طَاعَتُهُمْ فِيمَا يَأْمُرُونَ بِهِ وَيَنْهَوْنَ عَنْهُ مَا لَمْ تَكُنْ مَعْصِيَةً، فَلَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ^[۲]. اینها ائمه (ی اهل فقه) و حکام و قاصی ها و تمام کسانی هستند که دارای سرپرستی شرعی باشند نه ولایت و سرپرستی طاغوتی، و منظور از اطاعت کردن از آنها نیز در آنچیزی که به آن امر و دستور می دهند و یا از آن نهی می کنند این است که گناه و معصیت نباشد، پس اطاعتی از مخلوق در سرپیچی و گناه از دستورات الله وجود ندارد. در اساس سبب نزول این آیه هم به دستورغیر شرعی عبد الله بن حذافة  به عنوان امیر نظامی و مسئول حکومتی الجماعة تحت رهبریت رسول الله صلی الله علیه وسلم برمی گردد.[۳]

البته امام شوکانی باز دیدگاههایی را می آورد که معتقد هستند «أُوْلِي الأَمْرِ»: هُمْ أَهْلُ الْقُرْآنِ وَالْعِلْمِ … هُمْ أَهْلُ الْعَقْلِ وَالرَّأْيِ …^[۴]. اینها همگی مصداقهای متخصصین و صاحبان امر از میان مومنین هستند نه هیچ یک از طاغوتها یا همان کفار آشکار، که عده ای از این مومنین اهل فقه در امر حکومتداری و دسته ای در امر قضاوت و یا امور نظامی یا امور امنیتی و صنعتی و پزشکی و مهندسی و غیره صاحب تخصص هستند و باید طبق شرایط شرعی از آنها اطاعت کرد؛ و همه ی این شوراهاوتخصصهای مختلف هم تحت نظارت و مدیریت شورای اولی الامر حماعت و حاکمیت مدیریت و پشتیبانی می شوند و دستورات آنها توسط قدرت حکومتی جماعت حاکم بر دارالاسلام به مرحله ی اجرا در می آید. 

ابن تیمیه نیز منظور از «أُوْلِي الأَمْرِ» را کسانی می داند که به مردم دستور و امر می کنند که دو دسته هستند: أهلُ اليَدِ والقُدرةِ، وأهلُ العِلمِ والكَلامِ،  1- کاربدستان صاحب قدرتی که مجری هستند ۲- اهل العلم و کلام . در این صورت «أُوْلِي الأَمْرِ»  دو دسته هستند: العُلماءُ والأُمراءُ که اگر اینها صالح باشند مردم صالح می‌شوند و اگر فاسد شوند مردم فاسد می‌شود. فإذا صَلَحوا صَلحَ النَّاسُ، وإذا فسَدوا فسَدَ النَّاسُ.^[۵]   

در این صورت به قول امام القرطبی یکی از شروط اطاعت از این متخصصین «أُوْلِي الأَمْر» در هر صنفی که هستند این است که امر و نهی و دستورات آنها بر اساس «العلم» باشد که این اطاعت واجب است و چنانچه بر اساس «العلم» نباشد اطاعت از آنها حرام است.^[۶] العلم هم یعنی: قرآن و احادیث و راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم.

 علی بن ابی طالب می گوید: ‌رسول الله سریه‌ای را به مناطق دشمن روانه‌كرد و مردی از انصار را بر آنان امیر و فرمانده کرد و به آنان دستور داد كه از او حرف شنوی داشته باشند و دستواتش را اطاعت‌كنند، آن دسته در یك مورد با آن فرمانده مخالفت‌كردند و او را عصبانی کردند، پس او دستور داد كه افرادش هیزم جمع ‌كنند و هیزم جمع‌كردند، سپس دستور داد كه آتش روشن‌ كنند و آتش روشن‌كردند، سپس‌گفت‌: مگر رسول الله صلی الله علیه وسلم  به شما دستور نداده است ‌كه دستورات من را بشنوید و اطاعت‌ كنید؟‌ گفتند: چرا، به ما دستور داده است‌. گفت‌: پس همگی بمیان این آتش بروید.

همگی همدیگر را نگاه ‌كردند و گفتند: ما بدین سبب به رسول الله صلی الله علیه وسلم  پناه آورده‌ایم ‌كه از آتش محفوظ باشیم و لذا بمیان آتش نرفتند و امر او را اطاعت نكردند تا اینكه خشم آن فرمانده فرو نشست و آتش خاموش شد. پس چون برگشتند این داستان را برای رسول الله صلی الله علیه و سلم  بازگو كردند كه رسول الله صلی الله علیه و سلم  گفت‌:” لو دَخَلُوهَا ما خَرَجُوا منها أبَدًا.[۷] لو دَخَلُوهَا لَمْ يَزَالُوا فِيهَا إلى يَومِ القِيَامَةِ…  لا طَاعَةَ في مَعْصِيَةٍ، إنَّما الطَّاعَةُ في المَعروفِ.^[۸] اگر امر او را اطاعت می‌كردند و بمیان آتش می‌رفتند دیگر هرگز از آن خارج نمی‌شدند(اگر داخل آن آتش می شدند تا روز قیامت در آن می ماندند) – چون دچار قتل نفس شده بودند هر چند نفس خودشان باشد- ‌و فرمود‌: درمعصیت خالق و ارتكاب ‌گناه‌، اطاعتی نیست اطاعت برای‌كارهای شناخته شده و معروف است (که در شریعت مشخص شده اند) نه برای كارهای‌ گناه و معصیت‌.

در اینجا این امیر نظامی بر اساس «العلم» شریعت و علوم نظامی مورد تأئید شریعت امر نکرد و طبعاً اطاعت از چنین امیر و فرمانده ای جایز نیست، چون قتل به ناحق نفس معصیت الله است نه اجتهاد تا عذری داشته باشند و در معصیت الله اطاعتی برای مخلوق وجود ندارد؛ این در مورد کسی است که نسبت به نفس خودش معصیت می کند و فرق ندارد با کسی چون خالد بن ولید که بر خلاف «العلم» شریعت در علوم نظامی  و بر اثر محاساب اشتباهی که می کند دیگران را به ناحق می کشد و دستور به کشتن دیگران می دهد که امثال ابن عمر از چنین دستور غیر شرعی و معصیتی اطاعت نمی کنند و رسول الله صلی الله علیه وسلم بدون انکار سرپیچی ابن عمر از دستور خالد دو بار می فرماید: اللَّهُمَّ إِنِّي أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِمَّا صَنَعَ خَالِدٌ.[۹] 

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۱۰)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۹)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

الجماعة:

الجَماعة در لغت یعنی جمع شده ها بر چیزی و جمع چیزی از تفرقه؛^[۱]و اصل کلمه معنی اجتماع و جمع شدن در برابر افتراق و پراکندگی و از هم گسیختگی را می رساند؛^[۲]و در قرآن و سنت هم، الجَماعة ضد الفُرقة، و الاجتماع ضد الافتراق آمده است. امام الشاطبي در كتاب «الاعتصام» پنج قول در معنی الجماعة را آورده است که به صورت مختصر عبارتند از: « السَّوادُ الأعظمُ، الأئمَّةُ المجتهدون، الصحابة، أهلُ الإسلامِ إذا اجتمعوا على أمر، جَمَاعَةَ المُسْلِمِينَ إذا اجتمعوا على أمير».^[۳]

• اصحاب

در مورد صحابه، عمر بن عبدالعزیز اجماع آنها را معادل الجماعة می داند. ^[۴]که بر اساس «مَا أَنَا اَلْيَوْمَ عَلَيْهِ وَ أَصْحَابِي»^[۵] آن‌ چه من و یارانم امروز بر آنیم است که سنت مشترکشان یعنی: الجماعة بود که می‌فرماید: «فَعَلَيْكُم بِسُنَّتِي وَسُنَّةِ الخُلَفَاءِ الرَّاشِدِينَ…» ^[۶]  باید که تابع سنت من و سنت خلفای راه‌یافته‌ باشید….

• علما، فقهاء و ائمه‌ی مجتهد

امثال امام بخاری هم منظور از جماعت را علما، فقهاء و ائمه‌ی مجتهد می دانند.^[۷] امام بخاری می گوید: وَمَا أَمَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِلُزُومِ الجَمَاعَةِ، وَهُمْ أَهْلُ العِلْمِ. ^[۸] این که نبی صلی الله علیه وسلم دستور به پایبندی به جماعت می‌دهد، و جماعت، همان علما هستند. امام ترمذی می گوید: «از نگاهِ علما (جماعت) به اهل فقه، علم و حدیث، تفسیر می‌شود،^[۹] و ابن سنان هم می گوید: به اهل علم و حدیث، جماعت گویند.^[۱۰] سخن این بزرگواران اشاره به جماعت معنوی در داخل الجماعة اصلی و ظاهری دارد که امام شافعی آنرا با توضیحاتی روشنتر کرده است.

• اهل حل و عقد

عده ای هم با استناد به احادیثی چون: لا تَجْتَمِعُ أُمَّتِي عَلَى ضَلالَةِ: امت من بر گمراهی اتفاق نظر نمی‌کنند، بر این باورند که  منظور از «جماعت»، اهلِ اسلام هستند که بر امری از امور دین تجمّع نموده‌اند،^[۱۱] یعنی همان اهل اجماع و شورای اولی الامر زمانی که بر مسأله‌ یا حکمِ شرعی یا اعتقادی اجماع نمایند، جماعت نام دارند. بر این اساس ابن حجر عسقلانی می‌گوید: اهل حل و عقد در هر دوره و عصری را «جماعت» گویند… که آنان در گفتار و اعمالی که بر آن اجماع نموده‌اند، از خطا و لغزش محفوظ و معصوم‌اند^[۱۲].

• اکثریت مسلمین که بر حاکمی اجتماع کرده اند

دسته ای هم اکثریت مردم یا همان «السَّوَادَ الأَعْظَمَ» را معیار الجماعة قرار داده اند که در کتاب نهایه گفته شده است:علَیکُم بِالسَّوادّ الأعظَمِ: أی جُملةِ النَّاسِ ومُعظمِهِمُ الَّذینَ یَجتَمِعونَ عَلَی طَاعَةِ السُّلطانِ وسُلوكِ النَّهجِ القَویمِ. ^[۱۳] باید که همراه سواد اعظم:  یعنی عموم مردم و اکثریت آنها باشید؛ کسانی که بر اطاعت از حاکم و پیمودن راه روشن قانونِ استواراسلام اجتماع کرده اند .

کسانی چون علی ابن ابی طالب و ابومسعود انصاری و ابن مسعود هم در این زمینه می گویند: سواد اعظم همان گروه‌های نجات یافته هستند. اعتقادات دینی‌ ایشان حقّ است و هر کس با آنان مخالفت ورزد جاهلانه مرده است. خواه در امر شریعت با آنان اختلاف نماید یا در امور سیاسی و قدرتشان؛ در هر صورت او با حق مخالفت کرده است. ^[۱۴]امام شاطبی هم می‌گوید: بنا بر این تعریف، مجتهدین امت اسلامی، علما و شریعتمدارانِ عامل، جزو سواد اعظم هستند؛ دیگران هم که تابع و پیرو ایشان هستند در تعریف داخل‌اند.^[۱۵]

• تجمّع مسلمانان پیرامون یک امیر و حاکم

دسته ای از اهل فقه همچون امام طبری می گویند که جماعت یعنی تجمّع مسلمانان پیرامون یک رهبر و امام . امام طبری بعد از آنکه  اقوال گذشته را ذکر می کند می‌گوید: و هدف روایت، التزام و پایبندی به جماعت است. همانان که پیرو کسی‌اند که به اتفاق آراء، وی را امیر نمودند. و هر کس از بیعتش سر برتابد، از جماعت خارج شده است.^[۱۶] لذا رسول الله  به التزامِ جماعت دستور داده و از پراکندگی امت در انتخاب کسی که او را پیشوای خویش کرده‌اند، نهی می‌کند^[۱۷]. و می‌گوید: گروهی که با رضایت کامل بر امیر بودن شخصی اتفاق نظر نمودند، کسی که از آنان جدا شود، به مرگ جاهلیت مرده است. این تفسیری است که ابو مسعود انصاری از جماعت ارائه می‌دهد. و جماعت، اکثریت مردم و تمام علما و متدیّنین و دیگر مردمان‌اند. وآنان همان سواد أعظم هستند.^[۱۸]خلاصه‌ی مطلب این است که جماعت، به تجمّع افراد پیرامون امام و رهبری که موافق با کتاب الله و سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد، بر می‌گردد. و روشن و واضح است که اتفاق بر غیرِ سنت، از معنای جماعتی که احادیث تعریف می‌نماید، خارج است^[۱۹].

با دقت و با جمع نمودن و ارتباط در این تعاریف مختلف می توانیم بگوئیم: زمانی که اصحاب و تابعین و تمام ائمه ی مذاهب مختلف اسلامی در مورد رهبریت دارالاسلام یا الجماعة بحث می کردند هرگز برایشان متصور نبود که عالم ترین و متخصص ترین شخص از اهل علم یا اهل فقه یا اهل اجتهاد که تحت مدیریت و نظارت شورای اولی الامر یا شورای اهل حد و عقد است حاکم نشود؛ به همین دلیل در تمام مذاهب اسلامی شرط مجتهد بودن یکی از شروط اساسی رهبریت شمرده می شود،^[۲۰]و ولایت مجتهد یا ولایت فقیه یکی از شروط حاکمیت بر دارالاسلام بوده است غیر از حالت ضرورت و اضطرار که آنهم تنها مختص به این مورد نیست. إِنْ كَانَ مُقَلِّدًا كَانَ بِمَنْزِلَةِ الْعَامَّةِ الْمُقَلِّدِينَ؛ وَالْمَنْصِبُ وَالْوِلَايَةُ لَا يَجْعَلُ مَنْ لَيْسَ عَالِمًا مُجْتَهِدًا عَالِمًا مُجْتَهِدًا. ^[۲۱] و چنانچه حاکم مسلمان (در این حالت اضطرار و ضرورت) مقلد باشد همچون سایر مقلدین است و این منصب و مقام حاکمیت و امیری، کسی را که عالم مجتهد نباشد در منصب عالم مجتهد قرار نمی دهد.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۹)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۸)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

  حالا این اهل سنتی که در معروف و غیر معصیت الله تابع الجماعه بودند و علاوه بر اهل سنت بودن اهل جماعت هم بودند و با ترک الجماعة مرتکب جرم ترک سنت نمی شدند با این سرمایه ای که از احادیث وجود دارد خودشان بعد از فروپاشی حکومت اسلامی بر منهاج نبوت به چند دسته ی مختلف کوچک و دو دسته ی عمده ی اهل «العلم» و اهل «الرای» تقسیم شده اند.

 بزرگان اهل فقه بین «العلم» و«الرأي» فرق می گذاشتند و به قرآن و حدیث می گفتند «العلم» و هر چه غیر از آن بود را «الرأي» می نامیدند. ابن حجر می گوید: و الحاصل اگر رأی مستند به نقل از قرآن و سنت باشد پسندیده است « وإن تجرد عن «العلم» فهو مذموم» و چنانچه از «العلم» جدا باشد ناپسند و مذموم است چنانچه حدیث عبدالله بن عمرو اشاره دارد که بعد از نبود «العلم» جاهلها با رای خودشان فتوا می دهند. ^[۱]بر این اساس بود که به کسانی چون امام مالک می گفتند: أنت من أوعيةِ العلمِ.^[۲]

در دورانی این اهل «العلم» که پرچمدار مبارزه با غلاة بودند بیشتر بر احادیث و راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم در تبیین آیات و اخبار به عنوان یکی از ادلة فقهی تمرکز می کردند و با این صفت هم معروف می شدند، چنانچه به یحیی بن سعید و امام مالک می گویند: «مالك أمير المؤمنين في الحديث»^[۳] و امام شافعی به «ناصرَ الحدیث»^[۴] و امام احمد بن حنبل به «إمامٌ في الحديث»  ^[5]مشهور می شوند و حدیث و راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم به عنوان بخشی از سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم دسته بندی می شود چنانچه: سيف الدين الآمدي می گوید: «و یَدخُلُ في ذلك أقوال النبي عليه السلام، وأفعاله وتقاريره»^[۶] در السنة، سخنان و کارها و تقاریر رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد می شود.

در این صورت به قول ابن منظور زمانی که در «أَدِلَّةِ الشَّرْعِ» گفته می شود: الكتاب والسنة، یعنی: القرآن والحديث.^[۷] و به قول ابن تیمیه: زمانی می‌گوییم اهل حدیث، فقط بر آنان که حدیث را شنیده و می نویسند و روایت می‌کنند، بسنده نمی‌کنیم؛… بلکه اهل قرآن هم، مورد نظرِ ماست.^[۸]

 پس اهل سنت یعنی اهل اسلام با تمام مذاهب و فرقه هائی که دارند و نزد اهل سنت و جماعت تمام ائمه ای که ضمن رعایت سنت بزرگ اهل الجماعة بودن در به کارگیری احادیث و راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم این مسیر را طی کرده اند جزو اهل سنت محسوب می شوند و تبعیت از این احادیث تبعیت از هدایت و راهنمائی های نبوتی است که به صراط المستقیم راهنمائی می کند. ^[۹] یعنی زمانی که عده ای چون ابن جوزی سختگیری های امام ابوحنیفه را در مساله ی پذیرش حدیث می بینند به او نمی گویند که اهل سنت نیست بلکه می گوید: «و لیس من اهل الحدیث»^[۱۰] او از اهل حدیث نیست؛ در حالی که حدیث یکی از ادله و منابع فقهی نزد امام ابوحنیفه^[۱۱] و شیعیان ^[۱۲] و سایر مذاهب اسلامی بوده است. 

در این بخش: شخص می تواند حنفی، زیدی، مالکی، جعفری، شافعی، اهل حدیث و اهل رای و اشعری و ماتریدی و صوفی و غیره باشد و در عین حال اهل سنت، چون اهل سنت بودن یعنی اهل اسلام بودن؛ یا ممکن است یکی دارای یکی از این مذاهب فقهی و کلامی و مشربهای صوفیانه باشد و اهل جماعت نباشد و از این کانال ترک سنت کرده باشد؛ چون بر اساس تعریف و روشنگری رسول الله صلی الله علیه وسلم معیار اهل سنت بودن ترک نکردن الجماعة است. وَأَمَّا تَرْكُ السُّنَّةِ: فَالْخُرُوجُ مِنَ الْجَمَاعَةِ.^[۱۳] هر کسی که جماعت را ترک کند در واقع سنت را ترک کرده و اهل سنت نیست؛ هر چند که صحابه رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد که با زبان یا دست بر علیه الجماعة ی تولید شده در زمان عثمان و علی و حسن خروج کرده باشد.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۸)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۷)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

تمام کسانی که آگاهانه و به میل خودشان در هر شکل و قالبی خارج از «جماعت» مسلمین و خارج از اوامر و نواهی دارالاسلام مسلمین فعالیتهای خودشان را به پیش ببرند «منفردین از سه ابزار» و منفردین از «جماعت» و فرقه بازهایی هستند که ترک سنت کرده اند و تاریخ و بخصوص وقایع همین الان و چند دهه ی گذشته ی سرزمینهای مسلمین نشان داده است که این «منفردین از الجماعة» هرگز به نتایج شرعی جهاد دست پیدا نکرده اند بلکه اکثراً به عنوان یک مانع و آفتی جهت هدر دادن انرژی جهادی مومنین عمل کرده اند و به قول امام ابن حزم این فرقه های گمراه حتی یک روستای کفار را نیز فتح نکرده اند^[۱] و در نهایت به سبکهای مختلفی در کمال تنهائی و بی کسی خوراک گرگهائی چون کفار اصلی و مرتدین محلی و دارودسته ی منافقین بومی و حتی فرقه هایی مثل خودشان شده اند، چنانچه رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید: فَعَلَيكُمْ بِالجَمَاعَةِ، فَإِنَّمَا يأْكُلُ الذِّئْبُ مِنَ الغَنمِ القَاصِيَةَ^[۲] حتماً با جماعت باشید زیرا گرگ، گوسفند متواری از گله را به راحتی می خورد.

پس، کسی خیال نکند که منظور از این اهل تفرق و «منفردین از سه ابزار و الجماعة» که اکثراً به سوی آتش جهنم دعوت می دهند غیر مسلمین هستند بلکه اهل نماز و روزه « وإن صلَّى وصامَ» و مسلمان و به قول رسول الله صلی الله علیه وسلم: «هُمْ مِنْ جِلْدَتِنَا، وَيَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَتِنَا» هستند اما اموری شایسته را با اموری ناشایسته و غیر شرعی مخلوط کرده اند و از راهنمائی هائی غیر از راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم استفاده می کنند «قَوْمٌ يَهْدُونَ بِغَيْرِ هَدْيِي، تَعْرِفُ مِنْهُمْ وَتُنْكِرُ» و اینگونه با ترک سنت الجماعة و با ترک راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه وسلم و چنگ زدن به بدعت فرقه گرائی و ریختن به ناحق خون انسانها و طی کردن مسیر انحرافی، مومنین را به جهنم دعوت می کنند؛ چون الله تعالی هرگز از خون به ناحق ریخته شده گذشت نمی کند، این به اضافه ی دهها جرم دیگری که این فرقه ها و گروهها مرتکب می شوند شخص را مستحق عذاب دیدن در جهنم به اندازه ی جرمش می کند « دُعَاةٌ عَلَى أَبْوَابِ جَهَنَّمَ، مَنْ أَجَابَهُمْ إِلَيْهَا قَذَفُوهُ فِيهَا» به همین دلیل اگر راهی برای ملحق شدن به جماعت مسلمانان و رهبر آنها «تَلْزَمُ جَمَاعَةَ المُسْلِمِينَ وَإِمَامَهُمْ» پیدا نکرده ای «فَاعْتَزِلْ تِلْكَ الفِرَقَ كُلَّهَا»^[۳]ازتمام گروه ها و فرقه ها دوری کن، و خیال نکن فقط کفار مسلمین را به سوی جهنم دعوت می کنند بلکه دعوتگرانی در میان مسلمین نیز وجود دارند که اگر به دعوتشان جواب مثبت دادی و به آن عمل کردی تو را به آتش جهنم راهنمائی می کنند.

با آنکه در دورانی ممکن است که در مکانهائی مشخص فرقه های مختلف معروف به اهل سنت و جماعت دارای کلام و فکر مشترکی بوده باشند،^[۴] با این وجوداهل الجماعه بودن به معنی اهل حاکمیت موجود بر دارالاسلام بودن در برابر اهل الفُرقه و فرقه بازان خارج از حاکمیت قرار گرفته است، البته گاه دیده شده است که بدعتهایی به وجود آمده اند و چون اهل «العلم» چنین بدعتی را به موقع انکار نکرده اند، به همین دلیل می بینیم که چنین بدعتی در میان مسلمین تبدیل به سنت شده است «إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ، فَلَمْ يُنْكِرْهَا أَهْلُ الْعِلْمِ صَارَتْ سُنَّةً»[۵] همین اصطلاح اهل سنت و جماعت هم توسط عده ای از تعریف شرعی آن خارج شده و تعریفی بدعی جایگزین آن شده است و چون در برابر چنین بدعتی سکوت شده و بر آن ردیه زده نشده است عده ای خیال می کنند این بدعت، سنتی از اسلام است؛در این صورت لازم است در تعریف مفاهیم به منابع فهم این مفاهیم و معانی یعنی «العلم» برگردیم که قرآن و احادیث هستند آنهم ابتدا بر فهم اجماع صحابه و بعد با بهره گیری از سایر اهل فقه و حکمت از تابعین و ائمه و پیروان صادق آنها و بخصوص شورای اولی الامر اهل فقه زمان خودمان.

در دورانهائی از بس فرقه های مختلف خودشان را معادل اهل الجماعه و اهل سنت گرفته اند و دیگران را متهم به ترک سنت و اهل بدعت و فرقه گرائی کرده اند که عده ای برایشان سوال پیش می آید: واقعاً این اهل سنت و جماعت چه کسانی هستند و این فرقه بازهای اهل بدعت چه کسانی هستند؟

شیعیان جعفری نقل می کنند زمانی که علی ابن ابی طالب امیر المومنین و حاکم بر دارالاسلام بود بعد از ورود به بصره در حال ایراد خطبه بود که مردی برخاست و گفت: یا امیرالمومنین اهل جماعت چه کسانی هستند و اهل تفرقه کیانند، و اهل بدعت کدام افراد هستند و اهل سنت کدامین افرادند؟

علی ابن ابی طالب به عنوان رهبر و نماد الجماعة ی حاکم بر دارالاسلام مسلمین در پاسخ این شخص گفت: اما اهل جماعت من و کسانی هستیم که ازمن تبعیت می کنند، اگر چه در اقلیت باشند، و این حقیقت، امر الهی و امر رسول الله می باشد«أَمَّا أَهْلُ الْجَمَاعَةِ فَأَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنِي وَ إِنْ قَلُّوا وَ ذَلِكَ الْحَقُّ عَنْ أَمْرِ اللَّهِ وَ عَنْ أَمْرِ رَسُولِهِ» و اهل تفرقه مخالفین من و مخالفین کسانی هستند که از من تبعیت می کنند، اگرچه در اکثریت باشند «وَ أَمَّا أَهْلُ الْفُرْقَةِ فَالْمُخَالِفُونَ لِي وَ لِمَنِ اتَّبَعَنِي وَ إِنْ كَثُرُوا»^[۶] معاویه هم که بعد از شهادت امیر المومنین علی ابن ابی طالب و در زمان حاکمیت امیر المومنین حسن بن علی بر الجماعه مسلمین، در بیت المقدس مردم به او بیعت دادند و او را امیر المومنین نامیدند،[۷] بعد از اتفاقاتی چند و صلح با امیرالمومنین حسن بن علی و رسیدن خودش به پادشاهی، سال ۴۱ق را «عام الجماعة» سال الجماعة نامید،[۸] چون غیر از خوارج همه به حکومت او که با زور اسلحه به دست آورده بود و با زور اسلحه بر حاکمیت غلبه پیدا کرده بود[۹] بیعت دادند البته جاحظ می گوید: معاویه آن سال را عام الجماعه نامید، در حالیکه آن سال «سال فرقه و قهر و جبر و غلبه» بود. سالی که امامت به ملوکیت و نظام نبوی به نظام کسرایی تبدیل و خلافت مغصوب و قیصری شد.[۱۰] رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز این شاهیگری معاویه بعد از خلافت راشده را تحت عنوان: «مُلْكًا عَاضًّا»،^[۱۱] نام می برد، یعنی شاهیگری مستبد و خودکامه. 

به سادگی می توانید در این کلام امیرالمومنین علی بن ابی طالب و همچنین در عمل معاویه، أَهْلُ الْجَمَاعَة را در برابر أَهْلُ الْفُرْقَةِ  ببینید، البته البَرْبَهَاری امام حنابله در عصر خودش(ت۳۲۹ق ۳۲۰ش) و از مخالفین سرسخت شیعیان جعفری، در تعریف جماعت می گوید: والجماعةُ: ما اجتمع عليه أصحابُ رسولِ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم في خلافةِ أبي بكرٍ و…. .^[۱۲] یعنی از نگاه ایشان نیز، جماعت یعنی: حاکمیت بر دارالاسلام که با انتخاب رهبر توسط صحابه شکل گرفت.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۷)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۶)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

با دقت در منابع شرعی متوجه می شویم که در مورد رهبریت و امراء الجماعة هم ظوابط و شروطی وجود دارد:

1. این اطاعت کردن از رهبر دارالاسلام و«۳ابزار» در معروف است نه در گناه و معصیت: لا طَاعَةَ في مَعْصِيَةٍ، إنَّما الطَّاعَةُ في المَعروفِ.^[۱]رسول الله صلی الله علیه وسلم باز می فرماید: السَّمْعُ والطَّاعَةُ علَى المَرْءِ المُسْلِمِ فِيما أحَبَّ وكَرِهَ، ما لَمْ يُؤْمَرْ بمَعْصِيَةٍ، فإذا أُمِرَ بمَعْصِيَةٍ فلا سَمْعَ ولا طاعَةَ.^[۲] بر شخص مسلمان حرف شنوی و اطاعت در اموری که دوست دارد یا از آن کراهت دارد و بدش می آید، وظیفه و حقی است بر گردنش، تا زمانی که به معصیت امر نشده است. زمانی که به معصیت امر شد، نه حرف شنوی کند و نه اطاعت کند.

امام شوکانی (وفات۱۲۵۰ق)  در مورد امام الجماعه و دارالاسلام که اشتباهاتی مرتکب می شود مثل تمام اهل سنت و جماعت بر این باور است که بر اساس احادیث رسول الله صلی الله علیه وسلم باید به صورت پنهانی نصحیت شود نه به صورت آشکار و عمومی و نباید کاری انجام شود که حاکم الجماعة و دارالاسلام به واسطه ی آن کار خوار و سبک شود، و با توجه به اینکه احادیث متواتری در عدم قیام بر علیه حاکم ظالم وجود دارد: ولكن على المأموم أن يطيع الإمام في طاعة الله، ويعصيَه في معصية الله؛ فإنه لا طاعَةَ لمخلوقٍ في مَعصيةِ الخالقِ.[۳] بر زیر دستان واجب است که در اطاعت از الله از امام اطاعت کند، و در معصیت و سرپیچی از الله از امام سرپیچی کند؛ در این صورت و بدون شک اطاعتی برای مخلوق در معصیت و گناه از خالق وجود ندارد.

حتی زمانی که حاکم  و امیر به معصیت و سرپیچی از الله دستور می دهد کسی مانع از بیان و رد دادن بر چنین منکری نیست که رهبر و حاکم و امیر به آن دستور داده است، البته اگر شخص تمام جوانب را سنجیده^[۴] و این توانائی را در خود می بیند که حاکم و مسئولی را امر به معروف و نهی از منکر کند، به قول ابن عباس در پاسخ به کسی که در این زمینه از او راهنمایی خواسته بود: ذلك الذي تُريد؟ فكن حينئذٍ رجلاً.^[۵] این چیزی است که می خواهی؟ در این صورت مرد باش.

• نسبت به ظلمهائی که رهبر دارالاسلام و الجماعة تولید شده توسط «۳ابزار» مرتکب می شود قاعده همان قاعده ی عام عدم تکیه و نزدیکی به ظالمین « وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا» (هود/۱۱۳) است و رسول الله صلی الله علیه وسلم باز می فرماید: «أَلَا مَنْ وَلِيَ عَلَيْهِ وَالٍ، فَرَآهُ يَأْتِي شَيْئًا مِنْ مَعْصِيَةِ اللهِ، فَلْيَكْرَهْ مَا يَأْتِي مِنْ مَعْصِيَةِ اللهِ، وَلَا يَنْزِعَنَّ يَدًا مِنْ طَاعَةٍ»^[۶] بدانید کسی که امیری بر او باشد، و سپس امیرش را در حالی ببیند که عمل معصیتی را انجام می دهد، آن معصیت را زشت و بد بداند و هرگز دست از طاعت نکشد [از جماعت جدا نشود و برای خودش فرقه و حزبی تشکیل ندهد]

شخص مومن علاوه برعدم همکاری با رهبر ظالم دارالاسلام و «۳ابزار»، لازم است با دوری و کنار گیری و پرهیز از این ظلمها و معصیتها، حکیمانه و صبورانه در مسیر رفع این ظلمها نیز کوشش کند به شرطی که عمل ما در مبارزه با این ظلمها و مفاسد منجر به ظلم بزرگتر و مفسده ی بزرگتری چون شرک تفرق و سستی و بی ابهتی «فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ» (انفال/۴۶) و تضعیف الجماعة و دارالاسلام در برابر دشمنان و یا انهدام دارالاسلام و تسلط «کفار۶گانه»ی آشکار و حتی دارودسته ی منافقین بر مومنین نگردد و مانع تکامل و ارتقای الجماعة ی کنونی به مراحل بالاتر نگردد چون: لا يَجُوزُ دَفْعُ الْمَفْسَدَةِ الْقَلِيلَةِ بِالْمَفْسَدَةِ الْكَثِيرَةِ. تلاش جهت کنار زدن یک مفسده ی کوچک که منجر به جایگزین شده مفسده ی بزرگ شود جایز نیست.

 در اینجا و در این حالت ضرورت و ناتوانی در برداشتن منکر با دست و با تحمل این حاکم و نظام فاسد مسلمان بر الجماعة و دارالاسلام «دفع الأفسد بالفاسد» شده و «تحمل أَخَفَّ الضررين و أَخَفَّ الْمَفْسَدَتَيْنِ و أهونَ الشرينِ لِدَفْعِ أَشَدِّهِمَا»^[۷]صورت گرفته است. یعنی فاسدتر و ضررمند تر و بدتر از این را با او که خودش هم فاسد و بد است عوض کرده ایم. ما بدون شک خواهان مصالحی هستیم اما باید بدانیم که در هر حال: «دَرْءُ المَفَاسِدِ مُقَدَّمٌ عَلَى جَلْبِ المَصَالِحِ» دفع مفسده مقدم و سزاوارتر از جلب مصلحت است.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۶)

«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۵)

بسم الله و الحمد لله، اما بعد:

 السلام علیکم و رحمه الله و برکاته

 رسول الله صلی الله علیه وسلم در اهمیت الجماعة می فرماید: یهودیان بر هفتاد و یک گروه متفرق شدند، یکی از آنها دربهشت است وهفتاد گروه شان در دوزخ هستند. نصاری برهفتاد دو گروه متفرق شدند، هفتاد و یک گروه در دوزخ هستند ویک گروه شان دربهشت اند.سوگند به آن ذاتی که جان محمد به دست اوست، امت من برهفتاد و سه گروه متفرق می شوند تنها یک گروه مستحق بهشت وهفتاد و دو گروه مستحق جهنم هستند، سوال شد که: يَا رَسُولَ اَللَّهِ، مَنِ الْفِرْقَةُ النَّاجِيَةُ؟.[۱]ای رسول الله، آن گروه نجات یافته (که مستحق بهشت شدند) چه کسی هستند؟ فرمود: هِيَ الْجَمَاعَةُ، يَدَ اللَّهِ عَلَى الْجَمَاعَةِ. آن گروه «جماعت» است؛ دست الله بر جماعت است. ^[۲] البته در لفظ دیگری هم فرموده: مَا أَنَا عَلَيْهِ وَأَصْحَابِي.^[۳] که قطعاً آنچه که اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم بر آن بودند الجماعة بود.

یا می فرماید صلی الله علیه وسلم: إِنَّ أُمَّتِي سَتَفْتَرِقُ عَلَى اِثنتَيْنِ وَسَبْعِينَ فِرْقَةً، كُلُّهَا فِي النَّارِ؛ إِلَّا وَاحِدَةً وَهِيَ الْجَمَاعَةُ.^[۴] گاه لفظ ۷۰مثل بسیاری از روایتها بر کثرت دلالت دارد. به هر حال تمام این فرقه های خارج از الجماعة نیز جزو مسلمین و بخشی از امت رسول الله صلی الله علیه وسلم هستند اما همگی به خاطر این جرم جدا شدن از الجماعة به مدتی که الله می داند چقدر است در آتش جهنم می مانند «إِلَّا وَاحِدَةً وَهِيَ الْجَمَاعَةُ» مگر یکی از آنها نباشد که آنهم جماعت است.

ابن عباس ترجمان القرآن نیز در تفسیر آیه ی: ‏وَلاَ تَکُونُواْ کَالَّذِینَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَأُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ (آل عمران/۱۰۵) ‏و مانند کسانی نشوید که متفرق و پراکنده شدند و دچار اختلاف شدند (آن هم) پس از آن که نشانه‌های روشن (پروردگارشان) به آنان رسید، وایشان را عذاب بزرگی است.‏ می گوید: أمَرَ اللَّهُ المُؤْمِنِينَ بِالجَماعَةِ، ونَهاهم عَنِ الِاخْتِلافِ والفِرْقَةِ، وأخْبَرَهم: إنَّما هَلَكَ مَن كانَ قَبْلَكم بِالمِراءِ والخُصُوماتِ في دِينِ اللَّهِ.^[۵] الله مومنین را به الجماعة امر کرده و آنها را از اختلاف و تفرق نهی کرده است، و به مومنین خبر می دهد که افرادی که قبل از شما بودند به خاطر جدال، جروبحث، لجبازی و دشمنیها، مخالفتها و ضدیتها در دین الله هلاک شدند.

امام سیوطی بعد از ذکر این تفسیر ابن عباس در تفسیرش، این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم را نیز می آورد که می فرماید: إنَّ أهلَ الكِتابَيْنِ افترَقوا في دينِهم على ثِنْتَينِ وسَبْعينَ مِلَّةً، وإنَّ هذه الأُمَّةَ ستفترِقُ على ثلاثٍ وسَبْعينَ مِلَّةً- يَعْني الأَهْواءَ- كلُّها في النَّارِ إلَّا واحِدةً، وهي الجماعةُ.^[۶] همانا يهود و نصاري در دينشان هفتاد و دو ملت شدند، و این امت من هم به هفتاد و سه ملت تقسيم مي شوند، تمام آنها در آتش جهنم هستند مگر يک گروه، و آن الجماعة است.

نکته ی ریزی که در این دسته از احادیث و تفاسیر صحابه  و سایر اهل فقه بر آیات قرآن وجود دارد این است که :

• در اینجا بحث از اجتهادات مختلف و تفاسیر مختلف داخل الجماعة ی «خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ» نیست که مثلاً ابوبکر یک رای داشته باشد و عمر رای دیگری یا ابن عباس یک رای داشته باشد و علی رای دیگری یا عثمان یک رای داشته باشد و ابن مسعود رای دیگری و ابن عمر دارای دیدگاه خاص خودش، و به این شکل ما شاهد مذاهب مختلف اصحاب باشیم.
• و یا اینکه در الجماعة ی حکومتهای بدیل اضطراری اسلامی از زمان اموی ها  تا کنون ما شاهد صدها مذهب و فرقه ی فقهی و کلامی و عرفانی و اهل تصوف و غیره در میان مسلمین مختلف باشیم؛

 بلکه بحث بر سر یک امر حکومتی به نام الجماعه است که تأثیر مستقیمی بر تمامی این مذاهب و افکار و تفاسیر اسلامی و حتی تأثیر مستقیمی بر اجرائی شدن کامل خود اسلام و مختص کردن مفاهیم ۴گانه ی دین به دین اسلام و تأثیر مستقیمی بر زندگی فردی و اجتماعی مومنین و مسلمین در دنیا و تأثیر مستقیمی بر جهاد و آزاد سازی سرزمینهای تحت حاکمیت کفار و  تأثیر مستقیمی بر قیامت مسلمین و مومنین دارد.

ادامه خواندن  شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله :«السُّنة» و «أَهْلُ السُّنَّةِ» بودن و «الجَمَاعَة» و «أَهْلُ الجَمَاعَة» بودن، احکام و وظایف (۵)