چۆن موصڵ تان چۆڵ كرد و ھەموو هەڵهاتن ئایا هیچ فەرمانێكتان بۆ هاتبوو ؟

موسا عومەری رۆژنامەنوس ئەڵێ : چاوم كەوت بە ضابطێكی سونی لە جەیشی عێراقی لە رێگای رۆیشتن بوو بەرەو وڵاتی ئەڵمانیا، لێم پرسی كاتێك ئێوە موصڵ تان چۆڵ كرد و ھەموو هەڵهاتن ئایا هیچ فەرمانێكتان بۆ هاتبوو كە موصڵ چۆڵ بكەن ، ئەویش ووتی : ئەوەی فەرمانی كشانەوەی پێ كردین تەنها ئەو ترس و روعبە بوو كە رووی تێمانكرد كاتێ وتیان دەوڵەتی ئیسلامی هات .
بەلێ وایە چونكە خوای پەروەردگار خۆی ئەفەرمێت ( إِذۡ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمۡ فَثَبِّتُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ سَأُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ فَٱضۡرِبُواْ فَوۡقَ ٱلۡأَعۡنَاقِ وَٱضۡرِبُواْ مِنۡهُمۡ كُلَّ بَنَانٖ (الأنفال :١٢)
{إذ يوحى ربك إلى الملائكة} وه‌بیرتان بێت كه‌ په‌روه‌ردگارت نیگای بۆ فریشته‌كان كرد: {أني معكم} كه‌ بچن هاوكارییان بكه‌ن، به‌ ڕاستی خۆیشم له‌گه‌ڵتانم {فثبتوا الذين آمنوا} و غیره‌ت وه‌به‌ر بڕواداره‌كان بنێن و، موژده‌ی سه‌ركه‌وتنیان بده‌نێ و، دڵ ئه‌ستووریان بكه‌ن {سألقي فى قلوب الذين كفروا الرعب} بۆخۆیشم زووترس و بیم ئه‌خه‌مه‌ دڵی كافرو بێ باوه‌ڕه‌كانه‌وه‌، هه‌تا هه‌ڵبێن و جه‌نگییان پێنه‌كرێت {فاضربوا فوق الأعناق} ده‌سا ئێوه‌ش-ئه‌ی فریشته‌كان !-به‌ توندی له‌ملیانده‌ن {واضربوا منهم كل بنان} و هه‌موو په‌نجه‌و سه‌ر په‌نجه‌كانیان بپه‌ڕێنن، هه‌تا له‌ كار ده‌كه‌ون و، به‌ ئاسانی دیل ئه‌كرێن، وه‌یان ئه‌كوژرێن، واته‌: سه‌روو ده‌ستیان بپه‌ڕێنن، هه‌تاجه‌نگییان پێنه‌كرێت.

چ کاتێک موسوڵمان دینەکەی ئاشکرا کردووە؟

شێخ حەمدی كوری عەتیق ئەفەرمێ :
لایكون المسلم مظهرا للدين , حتى يخالف كل طائفة بما اشتهر عنها , ويصرح لها بعداوته , فمن كان كفره بالشرك فإظهار الدين له : أن يصرح بالتوحيد , والنهي عن الشرك , والتحذير منه , ومن كان كفره بجحود الرسالة, فإظهار الدين عنده : التصریح عنده بأن محمدا رسول الله ، ومن كان كفره بترك الصلاة ، فإظهار الدين عنده : بفعل الصلاة . ومن كان كفره بموالاة المشركين , والدخول في طاعتهم , فإظهار الدين : التصريح بعدواته , وبراءته منه ومن المشركين. (سەرچاوە كتيبي ،فتاوی الائمة النجدية ، موجەلەدی ۴ ، لاپەرە ۹۲)

واتە : موسڵمان دینەكەی ئاشكرا نەكردوە تاكو پێچەوانەی هەموو ئەو خەلك و كەسانە دەكات كە پێی ناسراون ,دژایەتیان دەكات لەسەری، بۆیە كەسێك ئەگەر بەهۆی شەریك بریاردان كافربوبێت ئەوە ئاشكرا كردنی دین لای ئەو كەسە بەوە ئەبێت یەكتاپەرستی دەرببرێ و نەهی بكات لە شیرك خەلكی لێ ووشیاربكاتەوە ، وە كەسێك كافربوونی بەهۆی نكۆلی كردن بوبێ لە پەیامەكەی خوا ئەوە ئاشكرا كردنی دین بەوەی ئەبێ لەلای بڵێی موحمەد نێردراوی خوایە ، وە كەسێك كافربوونی بەهۆی وازهێنانی بێ لە نوێژ ، ئەوە ئاشكرا كردنی دین لەلای بەوەی ئەبێ نوێژ بكەی، وە كەسێك كافربوونی بەهۆی ئەوە بێ كە دۆستایەتی و پشتیوانی لە موشریكەكان كردبێ و چوبیتە ژێر گوێرایەڵییان ئەوە ئاشكرا كردنی دین لەلای بەوەی ئەبێ دوژمنایەتی و بەرائەتی خۆتی پێ رابگەیەنی لەو ئەو لە موشریكەكان.

هەڵوێستەیەك :

* زانایان ئەفەرموون هیجرەت واجب دەبێت لەشوێنێك كە نەتوانی (اظهار الدين )دينكەت تیایدا ئاشكرا بكەی ادامه خواندن چ کاتێک موسوڵمان دینەکەی ئاشکرا کردووە؟

حوکمي کوشتنی ديل لاي مه زهه به ئیسلامیه کان

هه رچوار مه زهه به که یه کده نگن له سه ر ئه وه ی که ده کریت دیل بکوژریت به م به لگانه :

به لگه له قورئاندا

• ﻓَﺎﺿْﺮِﺑُﻮﺍ ﻓَﻮْﻕَ ﺍﻟْﺄَﻋْﻨَﺎﻕ ) الأنفال۱۲) واته بده ن له ملی کافران. ده فه رموون له مل دانی کافران ناتوانریت و ناگونجیت ئیلا له دوای به دیل گرتنی نه بیت ،چوونکه موجاهید ناتوانیت و بوی جیانابیته وه له گه رمه ی شه ردا که بزانیت و به ده قیقی بدات له ملی کافران،مه گه ر کاتیک نه بیت که به دیل گرتیان.
• ﻓَﺎﻗْﺘُﻠُﻮﺍ ﺍﻟْﻤُﺸْﺮِﻛِﻴﻦَ ﺣَﻴْﺚُﻭَﺟَﺪْﺗُﻤُﻮﻫُﻢْ( التوبة ۵ ) واته كافران و موشريكان بكوژن له هه ر کوی گرتانن، ده فه رموون ئه م ئایه ته گشتیه و کاتی شه ر و به دیل گیرانیش ده گریته وه.

  به لگه له سوننه تدا

• پیغه مبه ری خوا- صلی الله علیه وسلم- فه رمانی کرد به کوشتنی عوقبه ی کوری ئه بی موعیط و نه ظری کوری حارث دوای ئه وه ی له جه نگی به دردا به ديل گیران.
• پیغه مبه ری خوا- صلی الله علیه وسلم- هوزی به نی قوره یزه ی له یه هودیه کان کوشت دوای ئه وه ی به ئه سیر گیران.

  ئه مه حوكمي ديل بوو به كورتي هيوادارين ئه مه به س بيت بو كه سانيك كه به بي عيلم ئينكاري كوشتني ديل به هه موو شیوه یه ک ده که ن ، وه پیویسته بشزانین که له م مه زهه بانه نه دا خاوه ن مه زهه بی به ریز ئیمامی شافیعی تیدایه که به گشتی موسولمانانی کورد نویژ و ده ستنویژه که شیان به پئی مه زهه بی ئه و ده گرن و ده شکینن.

  سه رچاوه کان
  ۱-ﺑﺪﺍﺋﻊ ﺍﻟﺼﻨﺎﺋﻊ، ﺝ ۹ ، ﺹ ۴۳۴۸ ، ﻣﻄﺒﻌﺔ ﺍﻹﻣﺎﻡ ۲-ﺷﺮﺡ ﺍﻟﺴﻴﺮ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ، ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﺍﻟﺸﻴﺒﺎﻧﻲ، ﺝ ۳ ، ﺹ۱۰۲۵
  ۳-ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ، ﺍﻟﺴﻴﺮﺓ ﺍﻟﻨﺒﻮﻳﺔ، ﺝ ۳ ، ﺹ ۲۵۱ ، ﺩﺍﺭﺇﺣﻴﺎﺀ ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ
  ۴- ﺍﻟﻤﺎﻭﺭﺩﻱ، ﺍﻷﺣﻜﺎﻡ ﺍﻟﺴﻠﻄﺎﻧﻴﺔ، ﺹ ۱۳۱ ، ﺩﺍﺭ ﺍﻟﻜﺘﺐ ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ – ﻣﺼﺮ
  ۵- ﻧﻴﻞ ﺍﻷﻭﻃﺎﺭ، ﺍﻟﺸﻮﻛﺎﻧﻲ، ﺝ ۷ ، ﺹ ۳۴۹ ، ﻣﻄﺒﻌﺔ ﺍﻟﺒﺎﺑﻲ.

هەواڵ پێدانی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)بەهەڵگەڕانەوەی خەڵكانێك له  ئومەتەكەی

 
پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) فەرموویەتی: (( لا تقوم الساعة حتی تلحق قبائل من أمتي بالمشركين, وحتى تعبد قبائل من أمتي الأوثان )) أخرجه الترمذي(۲۲۱۹)وصححه الألباني في صحيح جامع(۷۴۱۸).
واتە : قیامەت هەلناسێت تاكو خەڵكانێك لە ئومەتەكەم ئەچنە پاڵ موشریكەكان، وە تاكو خەڵكانێك لە ئومەتەكەم دەست دەكەنەوە بەبتپەرستی .
چەند هەڵوێستەیەك ”
أ- پێغەمبەری خوا لەم فەرموودەیە باسی دوو حاڵەتی كرد كە بریتین لەوەی ئومەتەكەی توشی شەریك بۆ خوا بریاردانی گەورە ئەبن لەدوو رێگاوە :
۱-  رێگای یەكەم؛ پێغەمبەری خوا ئەفەرمێت(خەڵكانێك لە ئومەتەكەم ئەچنە پاڵ موشریكەكان)موشریكەكان واتە ،مشرکین غیر اهل کتاب (عەلمانیەت = سیکولاره کان) نەك بەو مانایەی ببنە سیکولارێکی خالص بەلكو بەو مانایەی شوێن بەرنامە و رێبازو ئارەزووەكانی ئاوان دەكەون  ، كی ئەمڕۆ بەچاوی خۆمان دەیبینین كە چۆن ئەو بەناو موسڵمانانەی چونەتە پاڵ ئەمریكاو ئیسرائیل رۆژئاوای سیکولار و بەرنامە و رێبازی ئەوان ئەچەسپێنن و داوای جێ بەجێ كردنی دەكەن و بانگەشەی بۆ ئەكەن وەك دیموكراسی و عەلمانیەت و قەومیەت پاشان خۆیشیان لەپێناو مانەوەی حوكمی ئەو رێبازانە ئەدەنە كوشت(*) ، پاشان حوكم و داوەری ئەبنەوە بۆلای یاسا دەستكردە دانراوەسیکولاره كانی ئەوان لە دادگاكانەوە بەبێ ئەوەی هیچ ئینكاریەكیان لێی هەبێـت، ئەمەش بۆخۆی ئەو شەریك بۆ خوا بریاردانەیە كە توشی بوونە لە بواری گوێرایەلی و شوێنكەوتن و حوكم كردن (التحاكم،والقضاء)

۲- ڕێگای دووەم؛ پێغەمبەری خوا ئەفەرمێت(خەڵكانێك لە ئومەتەكەم دەست دەكەنەوە بەبتپەرستی) هەروەك دەبینین زۆرەیک فلان پیاو ماقول و فلان شیخ و فلان مه لا و فلان که سیان کردوه به پیواره ی حق و باطل و بوچونه کانی ده په رستن و… شوێنیان كەوتون بونەتە موشریك چۆن دەستیان داوەتە ئینسان پەرستن . ادامه خواندن هەواڵ پێدانی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم)بەهەڵگەڕانەوەی خەڵكانێك له ئومەتەكەی

شیكردنه‌وه‌یه‌كی عه‌قیده‌یی ده‌رباره‌ی هیجره‌ت و كوشتنی ئه‌و كه‌سه‌ی له‌به‌ره‌ی كوفره‌

كاتێ پێغه‌مبه‌ری خوا ، صلی الله علیه وسلم كۆچی كرد بۆ مه‌دینه‌ ، خانه‌ی ئیسلام دروست بوو و حكومه‌تی ئیسلامی پێكهێنرا ، واجب بوو له‌سه‌ر هه‌موو موسڵمانان كه‌ له‌ مه‌ككه‌ بوون كۆچ بكه‌ن بۆ مه‌دیننه‌ ، ئه‌وه‌بوو كۆچیان كرد ، و چه‌ن موسلمانێكی كه‌م مانه‌وه‌ ، ئیمانه‌كه‌یان شارده‌وه‌ له‌ به‌ر مال و منال و دونیا كۆچیان نه‌كرد ، ئیتر بۆ سالی ۲ى كۆچی جه‌نگی به‌در ڕوویدا كاتێ كافره‌كان قوره‌یش هاتن بۆ شه‌ری دژی ئیسلام به‌زۆر موسڵمانانی مه‌ككه‌شیان هێنا له‌گه‌ل خۆیان به‌لام ئه‌و موسڵمانانه‌ شه‌ڕێان نه‌كرد ته‌نها ژماره‌یانیان زۆر كردبوو ئیتر كاتێ تیری موجاهیدانیان به‌ركه‌وتبوو كوژران به‌لام خۆ ئه‌گه‌ر به‌شداری شه‌ره‌كه‌یان بكردایه‌ ئه‌وكاته‌ كافر ئه‌بوون وه‌كو شێخ ابن باز ئه‌فه‌رموێ چونكه‌ هه‌لوه‌شێنه‌ره‌وه‌ی ئیسلامه‌ خوای گه‌وره‌ ئه‌فه‌رمێ ( ومن یتولهم منكم فإنه منهم ) هه‌ركه‌سێك له‌ ئێوه‌ یارمه‌تی و پشتیوانی له‌ كافران بكات ئه‌وه‌ له‌وانه‌ ، بۆیه‌ كاتێ شه‌ره‌كه‌ كۆتایی هات موسلمانه‌كان سه‌ركه‌وتن ، بینیان لاشه‌ی موسلمانه‌كان مه‌ككه‌ كه‌ كوشتویانن و له‌ ریزه‌كانی كافره‌كانی قوره‌یش بوونه‌ ، كه‌تنه‌ خه‌فه‌ت خواردن چۆن ئه‌وانه‌مان كوشت ؟ یه‌كسه‌ر خوای گه‌وره‌ ئایه‌تی دابه‌زاند و فه‌رمووی ( إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرًا)[النساء:۹۷].
واته‌ : ئا ئه‌وانه‌ كه‌ ئێوه‌ خه‌فه‌تیان بۆ ئه‌خۆن كاتێك فریشته‌كان گیانیان ئه‌كێشان له‌ كاتێكدا ئه‌وانه‌ زوڵمیان له‌ نه‌فسی خۆیان كردبوو كاتێك هیجره‌تیان نه‌كردبوو ، فریشته‌كان پێیان ئه‌وتن ئه‌وه‌ ئێوه‌ له‌ كوێ بون ، وتیان ئێمه‌ بێ ده‌سه‌لات بوین و توانامان نه‌بوو له‌ زه‌وی دا ، فریشته‌كانیش پێیان وتن : ئایا زه‌وی خوا فراوان نه‌بوو تا كۆچی بۆ بكه‌ن ، ئائه‌وانه‌ی ئێوه‌ خه‌فه‌تیان بۆ ئه‌خۆن شوینیان جه‌هه‌نمه‌ ئاای چ چاره‌نوسێكی خراپه‌ .
به‌هه‌مان شێوه‌ هه‌ر له‌ جه‌نگی به‌درعه‌باسی مامه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم به‌زۆر هێنرابوو به‌لام شه‌ریان نه‌كردبوو له‌ دژی موسلمانان ئه‌گه‌ر شه‌ریان بكردایه‌ كافر ئه‌بوون چونكه‌ له‌وكاته‌یا زۆر لێ كردن نامێنێ و ئه‌توانن خۆیان بدزنه‌وه‌ و رابكه‌ن وه‌ عه‌باس له‌و كه‌سانه‌ بوو كه‌ كۆچی نه‌كردبوو بۆ مه‌دیننه‌ بۆیه‌ له‌شه‌ره‌كه‌ به‌دیل گیرا ، كه‌وته‌ ده‌ست موسڵمانان ، پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم حوكمی كرد هه‌دێك له‌ دیله‌كان بكوژرێن هه‌دێكیشیان كه‌ خاوه‌ن پاره‌ بوون پاره‌ بده‌ن و خۆیان بكڕنه‌وه‌ ، بۆیه‌ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم هاته‌ لای عه‌باسی مامی پێی فه‌رموو ده‌ی خۆت بكڕه‌وه‌ ، عه‌باس یارسول الله من موسڵمان م ؟! پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم : ئیمه‌ ته‌نها ڕواڵه‌تمان له‌سه‌ره‌ تۆ به‌ ڕواله‌ت له‌گه‌ل كافره‌كان بویته‌ ، ئیمه‌ش حوكمی ئه‌وانت به‌سه‌ردا ئه‌ده‌ین ئێمه‌ حوكم له‌سه‌ر ناو دڵت ناده‌ین ، ئه‌وه‌ خوا ئه‌یزانێ . ئه‌وه‌ بوو پاره‌ی دا و خۆی كڕیه‌وه‌ ئیتر نه‌چوه‌وه‌ بۆ مه‌ككه‌ .
چه‌ن سه‌ره‌نجێك له‌م رووداوه‌ كه‌ ئه‌مه‌ حوكمێكه‌ هه‌تا رۆژی قیامه‌ت بۆ هه‌موو ئه‌كه‌سانه‌ی هاوشێوه‌ی ئه‌م رووداوه‌ن ……… ادامه خواندن شیكردنه‌وه‌یه‌كی عه‌قیده‌یی ده‌رباره‌ی هیجره‌ت و كوشتنی ئه‌و كه‌سه‌ی له‌به‌ره‌ی كوفره‌

كرده‌وه‌ی شه‌هاده‌تخوازی و گیان فیدایی به‌كورتی  وبه‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و فه‌رمووده‌

ئاماده‌كرنی : احمد كوردستانی

الحمدلله والصلاة والسلام علی رسول الله وعلی اله وصحبه‌ ومن اتبع هداه‌…..
امابعد..
براو خووشكان ئێمه‌ كه‌ مسوڵمانین پێویسته‌ له‌هه‌موو شتێكی ناو دینی ئیسلام به‌ پێی توانا و بیرو هۆش بزانین ، یه‌كێك له‌و بابه‌تانه‌ كه‌ پێویسته‌ بۆ مسوڵمانان به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی پشتگیری موجاهیدان ده‌كه‌ن بزانن ئه‌ویش پێی ده‌وترێت :عملیات استشهادی – كرده‌وه‌ی ئیستیشهادی – كرده‌وه‌ی شه‌هاده‌تخوازی . ان شاءالله له‌م نوسینه‌ماندا باسی ئه‌و بابه‌ته‌ به‌كورتی به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و فه‌رمووده‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه‌ وسلم و ووته‌ی زانایان ده‌كه‌ین..
۱- به‌ڵگه‌ی قورئانی::
* خوای په‌روه‌ردگار ئه‌فه‌رمووێت:  إن الله اشترى من المؤمنين أنفسهم وأموالهم بأن لهم الجنة يقاتلون في سبيل الله فيقتلون ويقتلون وعدا عليه حقا في التوراة والإنجيل والقرآن ومن أوفى بعهده من الله فاستبشروا ببيعكم الذي بايعتم به وذلك هو الفوز العظيم
واته‌ : به‌ڕاستی خوا كڕیویه‌تی له‌ باوه‌ڕداران گیان و ماڵیان به‌وه‌ی كه‌به‌هه‌شتیان ده‌داتێ (ئه‌وبڕوادارانه‌ ) جه‌نگ ده‌كه‌ن له‌ڕێی خودا ئینجا (بێ باوه‌ڕان ) ده‌كووژن و ( خۆشیان) ده‌كووژرێن (شه‌هید ده‌بن ) ئه‌مه‌ به‌ڵێنێكی ڕاسته‌ و (خوا بڕیاری داوه‌ ) له‌سه‌ر خۆی له‌ ته‌ورات و ئینجیل و قورئاندا جا كێ به‌به‌ڵێن و په‌یمانی خۆی وه‌فادارتره‌ جگه‌ له‌خوا؟ كه‌واته‌ مژده‌ ببه‌خشن و شادومان بن به‌و فرۆشتنه‌تان كه‌ مامه‌ڵه‌تان پێكرد (به‌ڕاستی ) هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ به‌ئامانجی زۆر گه‌وره‌ . ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌و ئایه‌تانه‌ی كه‌ له‌ڕوویه‌كه‌وه‌ مژه‌ ئه‌به‌خشێت به‌خاوه‌ن كرده‌وه‌ ئیشتهادیه‌كان كه‌ به‌ڵێیان داوه‌ به‌خوای گه‌وره‌ كه‌ نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌ له‌ شوێنی دوژمن تا كۆتایی شه‌هید بوون.
*خوای په‌روه‌ردگار ئه‌فه‌مووێت: وجاهدوا في الله حق جهاده هو اجتباكم وما جعل عليكم في الدين من حرج ملة أبيكم إبراهيم هو سماكم المسلمين من قبل وفي هذا ليكون الرسول شهيدا عليكم وتكونوا شهداء على الناس فأقيموا الصلاة وآتوا الزكاة واعتصموا بالله هو مولاكم فنعم المولى ونعم النصير
واته‌ : به‌رده‌وامبه له‌خه‌بات و جیهاد و هه‌وڵ و كۆشش له‌پێناوی خوادا به‌و شێوه‌یه‌ی كه‌شایسته‌یه‌تی له‌به‌ر خاتری ئه‌و بێت ……..هتد ادامه خواندن كرده‌وه‌ی شه‌هاده‌تخوازی و گیان فیدایی به‌كورتی وبه‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و فه‌رمووده‌

با جوانتر سه‌ید قوتب رحمه‌ الله بناسین

ناوبراو له‌سه‌ر نووسین و بانگه‌وازكردن چه‌ند ساڵ له‌ به‌ندیخانه‌و ژووری تاكه‌كه‌سیدا سزا درا، به‌وه‌شه‌وه‌ مه‌زنترین ته‌فسیری نووسی ، دووساڵ ئازادكراو له‌سه‌ر كتێبی (معالم فی الطریق) مه شخه ڵی ڕێ گیرایه‌وه‌ ، سه‌ید ته‌مه‌نی شه‌ست ساڵ بوو ئه‌وه‌نده‌یان ته‌عزیب دابوو ته‌نها یه‌ك سی ئیشی ده‌كردو چه‌ند نه‌خۆشی هه‌بوو ، عبدالسلام عارفی سه‌رۆكی عێراق له‌ ساڵی ۱۹۶۶دا چووه‌ لای، كه‌زۆر سه‌رسام بوو به‌نووسینه‌كانی و ڕجای دنیای لێكرد كه‌ له‌گه‌ڵیا بچێته‌ عێراق و هه‌موو سه‌ڵاحیاتێكی ئه‌داتێ‌ ، ئه‌ویش رازی نه‌بوو ساحه‌كه‌ به‌جێ‌ بهێڵێ‌ و وتی : هه‌یه‌ له‌ته‌مه‌نی شه‌ست ساڵیدا شه‌هاده‌تی بۆ بێت و نه‌یه‌وێت ?.
سه‌ید له‌سجن دا خه‌وی دیبوو گۆزه‌یه‌ك هه‌نگوین شكابوو هه‌نگوینه‌كه‌ی به‌ ناو ژووری سجنه‌كه‌و ده‌ره‌وه‌دا بڵاوبوه‌وه‌، زۆر دڵی خۆش بوو به‌و خه‌وه‌و به‌وه‌ لێكی دایه‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌ی نووسیویه‌تی به‌دونیادا بڵاو ده‌بێته‌وه‌ ، كه‌هاتن بردیان له‌ سێداره‌ی بده‌ن ، وتیان ئه‌تبه‌ین بۆ شوێنێكی تر پشوو بده‌ی ، وتی : ئه‌زانم ئه‌چم بۆ به‌هه‌شت پشوو ئه‌ده‌م وتیان چۆن ده‌زانی ؟؟ وتی : تۆزێ‌ له‌مه‌وپێش خۆشه‌ویستم بینی(صلى الله عليه وسلم) له‌خه‌وما له‌ ئه‌سپێكی سپی دابه‌زی ته‌وقه‌ی له‌گه‌ڵ كردم و ده‌ستی گوشیم و فه‌رمووی مژده‌ت لیبێت شه‌هید ده‌بیت .
پێش ئه‌وه‌ی شه‌هیدی بكه‌ن مه‌لایه‌كی ده‌سه‌ڵاتیان هینا و پێی وت : بڵێ‌ لااله‌ الا الله ، ئه‌ویش وتی: تۆ دوا مه‌شهه‌دی شانۆگه‌ریه‌كه‌یت ، داوام لێده‌كه‌یت لااله‌ الا الله بڵێم !؟ من وا له‌ پێناوی لااله‌ الا الله‌ دا شه‌هید ده‌كرێم..!
خوا به‌شه‌هیدی قه‌بوڵ كردبێت، ئامین..

حوکمی که سێـک که شــــەرعی خوای گـۆڕی بە یاسا و حوكــمێـكی تر وه ک سیکولاره کان

شێخی ئیسلام ابن تیمیة ئەفەرمێت : زانراوە لە پێویستیەكانی دین و بەڕەزامەندی تێكڕای زانایان ، هەركەسێك ڕێگە بدات بە شوێنكەوتنی جگە لە بەرنامەی خـــوا و پێغــەمبـــەر ﷺ ئەوە كافرە

وە ئەفەرمێـت : بەرنامەی دابەزێنراو لەلایەن خــواوە قورئــان و سونـــەتە كە بە پێغەمبەردا نێردراوە بۆمــان ، وە ئەم شەریعەتە بــۆ هیــچ كەســــێك نیە لێی دەربـــچێ ، ئەوەی لێی دەربــچێ كــــافرە

وە ئەفەرمێـــت : ئینســانی موســڵمان هــەركـاتێــك حــەرامێــكی حــەڵال كرد (واتە رێی پێدا) یان حەڵاڵێــكی حەرام كرد (واتە قەدەغەی كرد) یان شــــەرعی خوای گـۆڕی بە یاسا و حوكــمێـكی تر ئەوە كـــافر بـوە ، بــە ڕەزامـــــەندی تێـــكــڕای زانــایـان .

به كوێ ئه وترێ دار الإسلام خانه ى موسلمانان

 
ابن قيم ئه فه رمئ : جمهورى زانايان فه رموويانه خانه ى موسلمانان ” دارالإسلام ” به و شوينه ئه وترئ كه موسلمانانى لئ بئ و حوكمى ئيسلامى تيا به يره و بكرئ ، وه هه رشوينئ حوكمى ئيسلامى تيا نه كرئ ئه وه دار الإسلام نيه ، هه رجه ن هاوسنوريش بئ له كه ل دار الإسلام جونكه كاتيك مه كه فه تح كرا طائيف نه بوه دار الإسلام .

ولاتانى ئيمه ش ئالاى سیکولاریسم و دژ به خواو پيغه مبه رى تيا هه لكراوه دژايه تى حوكمى خواى تيا ئه كرێ له برى حوكمى خوا حوكمى سیکولاریسم و دوژمنانى خواى تيا سه روه ره و پاريزراوه ريز لێ گيراوه به شه و رؤز خه لكيش ته سبيحات بؤ ديمكراسى و سیکولاریسم(عه لمانى)  ئەكەن.