سازمان همکاری شانگهای: نمایش قدرت و تضعیف غرب. تهدید جنگ بزرگ در خاورمیانه (۲)
به قلم: محمد اسامه
تأثیر سازمان همکاری شانگهای بر نظم جهانی:
سازمان همکاری شانگهای خود را به عنوان جایگزینی برای نهادهای غربی مانند سازمان ملل، ناتو و صندوق بین‌المللی پول معرفی می‌کند. تصویب اعلامیه تیانجین و حمایت از ابتکار عمل شی جین پینگ در زمینه حکومت جهانی، نشان‌دهنده آرمان‌های این سازمان برای ایجاد یک نظم بین‌المللی جدید مبتنی بر اصول حاکمیت و وابستگی متقابل اقتصادی است.
با این حال، تضادهای داخلی، مانند تنش‌ها بین هند و پاکستان یا رقابت بین چین و روسیه برای نفوذ در آسیای مرکزی، پتانسیل سازمان همکاری شانگهای را به عنوان یک بلوک واحد محدود می‌کند.
در سال ۲۰۲۶، سازمان همکاری شانگهای احتمالاً گسترش بیشتری خواهد یافت، از جمله کشورهای جدیدی مانند میانمار، و همکاری با آسه‌آن و سازمان همکاری اسلامی را تقویت خواهد کرد.
این امر یک شبکه اتحاد جایگزین ایجاد خواهد کرد که قادر به مقاومت در برابر تحریم‌ها و فشارهای غرب است. با این حال، ضعف‌های نهادی، مانند فقدان صندوق مالی مشترک و تصمیم‌گیری مبتنی بر اجماع، مانع از تحقق کامل جاه‌طلبی‌های سازمان همکاری شانگهای خواهد شد.
تغییرات مرزی بالقوه:
قفقاز جنوبی کریدور زنگزور همچنان یک مسئله کلیدی است که می‌تواند مرزهای منطقه‌ای را تغییر دهد. پس از پیروزی آذربایجان در جنگ دوم قره باغ و انحلال گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا در سال ۲۰۲۵، باکو در حال دیکته کردن شرایط صلح با ارمنستان است.
ایالات متحده از افتتاح این کریدور برای تضعیف نفوذ روسیه و ایران در قفقاز جنوبی حمایت می‌کند. با این حال، مسکو و تهران این پروژه را تهدیدی برای منافع خود می‌دانند که می‌تواند منجر به تشدید تنش شود.
اگر ارمنستان از تحقق شرایط کریدور زنگزور خودداری کند، آذربایجان با حمایت ترکیه می‌تواند برای تضمین دسترسی به نخجوان به اقدامات نظامی متوسل شود. این امر خطر درگیری جدیدی را ایجاد می‌کند که می‌تواند روسیه، ایران و به طور غیرمستقیم ناتو را از طریق ترکیه درگیر کند.
منابع لندن احتمال ۶۰ درصدی درگیری محلی در قفقاز جنوبی را در نیمه اول سال ۲۰۲۶ در صورت شکست تلاش‌های دیپلماتیک نشان می‌دهند.