قمه زنی و عربده کشی و… جزو عقاید شیعیان جعفری آری یا خیر؟
به قلم: خالد هورامی
با انکه در دارالاسلام ایران سالهاست که قمه زنی و عربده کشی و … در عزاداری ها ممنوع و حرام اعلام شده است با این وجود در میان شیعیان انگلیسی و غلاة و منحرفین میان شیعه در افغانستان و پاکستان و عراق و لبنان و غیره چنین منکری انجام می شود و عده ای با کلیپ سازی های حرفه ای سعی دارند به مخاطب خود چنین نشان دهند که این وحشی گری ها جزو عقاید تمام شیعیان است؛ اما واقعیت چیست؟ در زیر به چند روایت استناد می کنیم و قضاوت را به خود شما واگذار می کنیم:
- «إبن بابویه» به سند معتبرى از امام محمّد باقر روایت کرده است که رسول خدا در هنگام وفات خود به فاطمه فرمود: «اى فاطمه! چون من بمیرم روى خود را براى من مخراش و گیسوى خود را پریشان مکن، و واویلا مگو و بر من نوحه مخوان و نوحهگران را دعوت مکن»[۱].
- عن أبى عبدالله قال: قال رسول الله : «ضرب المسلم يده على فخذه عند المصيبة إحباط لأجره»[۲]. «جعفر صادق از پیامبر نقل مىکند که در وقت مصیبت، دست زدن بر زانو اجر و ثواب مسلمان را تباه مىکند».
- امام جعفر صادق در پاسخ به این پرسش که «جزع چیست؟» چنین مىفرماید: «شدیدترین جزع با شرر و فغان و به صداى بلند واویلاکردن و سینه و صورت خود رازدن و موهاى پیشانى را کندن است، و هر کس که مجلس ماتم را برگزار نماید، به تحقیق او صبر را ترک کرده و خلاف روش آن رفتار نموده است»، و به دنبال آن روایت شده است: «صبر و مصیبت، هر دو به سوى مؤمن سبقت مىبرند. مصیبت در حالى به وى مىرسد که او شکیباست و همانا جزع و مصیبت به سوى کافر سبقت مىبرند، پس مصیبت در حالى به وى مىرسد که وى بسیار جزعکننده است»[۳].
راستى کدام مصیبت از تمام مصیبتها بزرگتر است و به هنگام مصیبت بزرگ چه باید کرد؟ بهتر است جواب این سؤال را از امام جعفر صادق بشنویم. آن بزرگوار، مصیبت وفات پیامبر را از تمام مصایب بزرگتر دانسته و به هنگام مصیبت به صبر و خویشتندارى توصیه و سفارش فرموده است. چنانچه «شیخ طوسى» و دیگران به سند معتبر از او روایت کردهاند که فرمود: «چون مصیبتى به تو رسید، به یاد بیاور مصیبت رسول خدا را که به مردم هرگز چنین مصیبتى نرسیده و نخواهد رسید»[۴].
و اینک ببینیم علىس در برابر بزرگترین مصیبت (رحلت پیامبر) چگونه رفتار کرده است:
- على در هنگام غسل پیامبر با غم و اندوه مىفرماید: «ولولا أنك أمرت بالصبر ونهيت عن الجزع لأنفدنا عليك ماء الشئون»[۵].«و اگر به صبر و شکیبایى امر نمىکردى و نهى از ناله و فغان و زدن، نفرموده بودى، به تحقیق (در فراق تو) سرچشمههاى اشک چشم را (با گریه) خشک مىکردیم!».
- و این هم آخرین وصیت خود حسین به خواهرش زینب:حسین قبل از آغاز جنگ به خواهرش مىفرماید: «اى خواهرم! تو را به حقّ خود سوگند مىدهم که بر مصیبت و مفارقت من صبر کن و هر گاه کشته شوم، هرگز روى خود را براى من مخراش و موهاى خود را از پریشان و پراکنده مساز و از بیخ مکن و گریبانت را پاره مکن؛ زیرا تو دختر فاطمه هستى. همانطورى که او به هنگام مصیبت جدّم – علیه الصلاة و السلام – صبر نمود، تو نیز در وقت مصیبت من صبر پیشه کن»[۶].
با وجود آن همه دلایل قطعى و مدارک معتبر شیعه، به هیچ وجه نمىتوان زنجیرزنى و عربده کشی و … را جزو باورهای شیعیان امامی جعفری دانست.
[۱]جلاء العیون مجلسى، ج۱، ص ۹۲، چاپ تهران.
[۲]اصول کافى، ج۱، ص ۲۲۴٫
[۳]اصول کافى، ج۱، کتاب الجنائز، ص ۲۲۳ و ۲۲۲، چاپ تهران.
[۴] جلاء العیون مجلسى، ج۱، ص ۹۵٫
[۵] نهج البلاغه، شرح فیض الإسلام، جزء ۴، کلام ۲۲۶٫
[۶] جلاء العیون شیخ مجلسى، باب قضایاى کربلا، ص ۲۸۲٫ همچنین تاریخ یعقوبى، ص ۲۹٫
